Тиімді басқарудың міндеттері

Көбінесе басқару міндеттерінің шексіз шешімдері болады, ол дегеніміз енгізілген шектеулерге сәйкес нысанды бастапқы күйінен соңғы күйіне ауыстыратын рұқсатты басқарулардың шексіз саны болады. Бұл жағдайда басқарудың мақсатын орындайтын басқару тең бағалы болып табылады. Бірақ басқару жүйесіне ереже бойынша басқару есептерінің тұжырымдамасына қатыспайтын, басқару мақсатына жету жолының сәттілігін сипаттайтын бір қатар талаптар қойылады. Жүйенің дәрежесі қойылған талаптарға сәйкестігін жору үшін, басқару мақсатына жету процесінің сапалы жағын көрсететін және басқару сапасының ұғымын құрайтын сандық көрсеткіштерді қарауға енгізеді. Басқару сапасын формальді екі түрлі сипаттауға болады: сапаның көрсеткіштерінің жиынтығы формасында (қайта реттеу мағынасын, реттеу уақыты, типтік әсерлер кезіндегі қойылған қателіктер, бастапқы қателердің коэффициенті т.с.с.) немесе біріктілген көрсеткіштер формасында U(t), F(t), Y(t), X(t) (берілген әсер көпөлшемді болуы мүмкін) процестерімен анықталады. Сапа нақты U(t) басқару түріне байланысты болады. Басқарудың мақсаты орындалатын әр басқару кезінде, сапа белгілі бір мағынаға ие болады. Ендеше басқару мақсатын реттейтін саннан сапасы бар талаптарға сәйкесін таңдау керек.

Басқару сапасына келгенде біріншіден көрсеткіштер жиынтығымен бағаланады, кейбір детерменирленген кіру әсерлерінің жүйе реакциясының параметрлерін көрсететін және басқару теориясының бастапқы даму кезеңіне сәйкес, сонда да қазіргі уақытта қолданылады. Бұл жағдайда басқарудың рационалды таңдауы құрылым таңдауымен және басқару құрылғысының түзету қатарына кіретін параметрлермен алмасады. Ол берілген мәндерден жаман емес сапа көрсеткіштерімен қамтамассыздандырады.

Екіншіден басқару сапасына келгенде біріктірілген көрсеткіштерімен сипатталады. U(t) нақты басқару амалымен басқарудың мақсатына жетуінің эффективті өлшемін көрсетеді. Сапаның біріктірілген көрсеткіші – сандық сипаттамасы, көп жағдайда байланысты U(t), Y(t), F(t), X(t), сапаның белгілі мән көрсеткішіне сәйкес U(t) нақты басқару заңы және F(t), X(t) поцестері.

онда G функциясы сапа көрсеткішінің нақты физикалық мәнін анықтайды (В.19) көрсеткішін енгізу тиімді теңдеудің есебін құрайды.

t

Бұл жағдайда (В.2О) шарты тиімді критерий деп аталады ( бұл критерий J көрсеткішінда жиі қолдаданады); басқару, есеп шарттарын қанағаттандыратын, тиімді басқаруға деп атаймыз; БН теңдеуінің шешімі, тиімді басқаруға сәйкес және басқару мақсаттарын қанағаттандыратын, тиімді қозғалыс траекториясы деп аталады. (В.2О) критерий позициясы бар басқару жүйесі басқа жүйелер арасында ең жақсысы болып табылады және оны тиімді деп атайды.