Қуан, СӘБИ! Жақсы ата-ана болуды үйренеміз жастан жасқа дейін



жүктеу 6,87 Mb.
Pdf просмотр
бет43/48
Дата15.01.2020
өлшемі6,87 Mb.
#26707
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   48

НЕГЕ КӨҢІЛ БӨЛУ КЕРЕК?
Кейде қызғаныш бастауыш мектептегі төмен оқу 
үлгерімінің бір себебіне айналуы мүмкін. Кенже 
бала, әдетте, ата-анасының көбірек уақытын және 
күш-қуатын алады, ал, баланың үлкені мектепке барған-
да өзіне бейтаныс ортаға түседі, үй тапсырмаларын 
алады. Осылайша, ол осы қиындықтарды ата-анасының 
назарын өзіне аудару үшін пайдалануы мүмкін. Ол өз 
міндеттерін неғұрлым нашар атқарса, неғұрлым нашар 
бейімделсе, соғұрлым көбірек көмекке және қолдауға 
мұқтаж, соғұрлым оңайырақ ата-анасын кенже баланың 
мұқтаждықтарымен емес, өз басындағы мәселелермен 
айналысуға мәжбүрлейді. Сол кезде төмен үлгерімнің 
баланың мектептегі өміріне де, ақыл-парасатына да 
ешбір қатысы жоқ, қосалқы тиімділігі ортаға шығады: 
ата-анасының уақыты мен ықыласына бөленуге мүмкін-
дік береді. 
1
Тұңғышы арман-мұраттарына және артқан үміттеріне 
толықтай сай келмейтінімен келісіп, ата-ана екінші 
баласы ең үздік, ең ақылды, ең көркем, ең ... болғанын 
қалайды. Бірақ, екінші бала қанша жаста болса да, ол әр-
дайым әлсіздің, ата-анасы ғана емес, үлкен аға-әпкесі де 
қамқорлығына алған жанның күйін кешеді, демек, өзінің 
маңызыдылығын сезінбейді, көбінесе өзін-өзі төмен 
бағалайды, міне, осыдан бүлік те, төбелес те шығады.
Кейде бауырлар ата-анасы алыстан еститендей ай-
ғай-шу шығарып, бірін-бірі итереді, тебеді, тістейді және 
шаштарын жұлады. Мұндай мінез-құлық бір-біріне емес, 
ата-анасына арналғаны түсінікті, әрине.
172
БІР-БІРІНЕ БАУЫР БАЛАЛАРДЫ
ТӘРБИЕЛЕУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 
25


СРЕДНИЙ РЕБЕНОК. В одно и то же время он является для 
кого-то старшим, а для кого-то младшим. Поэтому он впитывает 
в себя черты обеих групп, часто затрудняется в самоопреде-
лении. Однако, средние дети часто умеют хорошо вести дела с 
различными людьми, поскольку вынуждены были научиться жить 
в мире со своими братьями и сестрами. Так что они оказываются 
достаточно гибкими и дипломатичными и умеют приспосабли-
ваться к различным обстоятельствам.
Кейде балалар арасындағы күшті қызғаныш ата-а-
насы арасындағы араздықтың кескіні болып табыла-
ды. Әрине, олар өз арасындағы мәселеге бола ұрсысады, 
бірақ, дау-жанжалда ата-анасының мінез-құлық үлгісін 
жиі қолданады, әрі дау-жанжал түйіні де ата-анасыныкі-
не ұқсас болады. Кім кімді тыңдайтын болады, бөл-
мені жинау кімнің кезегі, кім музыка даусын қаттырақ 
шығарады, кімнің достары оңбаған және т.с.с. Мұндай 
жағдайда балаларды жақындастырудың еш пайдасы 
жоқ, алдымен ата-анасын татуластыру қажет.
Жеке заттары балалар үшін маңызды, олар 
балалардың тәуелсіздік сезімін күшейтеді. Ал егер 
бауырлары осы заттарды үнемі ала берсе немесе бүл-
дірсе, балалар оны сіз тонауға немесе тіпті зорлық-зом-
былыққа балағандай етіп қабылдайды. Әлбетте, кейде 
бауырлар бір-біріне ашуланады, бірін-бірі жек креді 
және бір-біріне көңілі толмайды. Егер ересектер бұған 
көз жұма қараса, өшпенділік тек жасырынып қалып, 
өкпе-реніш, түсінбеушілік, кінә немесе қорқыныш сезім-
дерінің арқасында өршелене түседі. Балалар басқалар 
өздеріне әділ қарағанын сезінуі маңызды. «Әділ» «бір-
дей» дегенді білдірмейді. Егер балаға оның бауырлары-
на сыйлағандай сыйлық бергенше, оның өзіндік ерекше 
қажеттіліктерін ескерсеңіз, ол сіздің ықыласыңызды 
жоғары бағалайтыны сөзсіз. 
Әр баламен тілдесуге арнайы уақыт бөліңіз. Отбасын-
да жаңа бала пайда болғанда тек үлкен баламен ғана 
сөйлесуге арналған уақыт белгілеңіз. Ешкімнің кедергі 
жасауына рұқсат бермеңіз. Үлкен бала ата-анасының 
біреуімен жеке өткізе алатын арнайы уақыты бар екенін 
білуі тиіс.
2
3
173
БІР-БІРІНЕ БАУЫР БАЛАЛАРДЫ
ТӘРБИЕЛЕУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 
25


Балалар арасындағы айырмашылықты құрмет-
теңіз. Таңғы аста әр балаға құймақтарды теңдей 
бөліп берген әділ болып көрінеді. Бірақ, бұл «әділдік» 
әр баланың тәбеті әртүрлі болатынын ескермейді. Егер 
балаңыз: «Неге оған үш, ал маған құймақ қана бердің?» 
деп сұраса, былай деңіз: «Қарның әлі аш па? Тағы бір 
құймақ берейін бе? Жоқ, жартысын берейін бе? Бір 
құймақ? Қазір әкелемін». Сонда мағына-мәндік екпін 
өзгереді. Сіз: «Үлкен ағаңа қанша берілсе, сен де сонша 
аласың», демейсіз, орнына мүлдем басқаша айтасыз: 
«Мен сенің жеке қажеттіліктеріңді қанағаттандыруға 
дайынмын».
4
ҰРЫС-КЕРІС
Бұл мәселенің оңай шешімі жоқ, бірақ, кейбір дау-жан-
жалдар пайдалы рөл атқара алатынын есте сақтау 
маңызды – бастысы, шектен шығып кетпесін. Стресс (күй-
зеліс) және ұрыс-керіс жаңа, тұрақтырақ қарым-қатынас 
деңгейіне шығу үшін орын алады. Бірақ, балалар мұны 
тым ебедейсіз жасайды, сондықтан, оларға ата-анасы-
ның көмегі қажет.
Көп жағдайда ата-аналарға балалар арасындағы 
ұрыс-керісте төреші рөлін атқарудан аулақ болғаны 
жөн. Бірақ, сіз ұрыс-керіске бәрібір қатыстырылсаңыз, 
әр балаға өз шағымын немесе ренішін айтуға мүмкіндік 
беріңіз, содан соң, біріне екіншісінің шағымын қысқаша 
мазмұндап беруін сұраңыз, ол барлығын естіп, түсінгені-
не көз жеткізіңіз. Артынан балалар осы дау-жандалды 
шешудің ықтимал жолдарының және тәсілерінің тізімін 
бірге жасасын. Осындай жағдайда сіз дау-жандалды 
шешу жауапкершілігін қайтадан балалардың өзіне 
қайтарып қана қоймай, олардың әрқилы өмірлік қиын-
дықтарды, кедергілерді және кикілжіңдерді еңсеруді 
үйретесіз.
174
БІР-БІРІНЕ БАУЫР БАЛАЛАРДЫ
ТӘРБИЕЛЕУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 
25


жүктеу 6,87 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   48




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау