«Білім -
адам, қо-
ғам, табиғат, затгар мен құбылыстар жайлы ғылымда жинақгалган
білім жүйесі; адамзаттың жинактаган мол тәжірибесі; үғымдардың,
заңдылықтардың,
тұжырымдардын,
қағидалардың,
деректердің,
пайымдардың жиынтығы т.б;
Білім беру -
қоғамдық, элеуметгік,
мәдени кұбылыс; қоғам мен мемлекеттің өзінің азаматына катысты
функциясы; тұлғаның мәдениеті, мэдени кұндылык; білім, білік, дағ-
ды-машықтардың және ойлау күралының жүйесі; гылыми көзқарастар,
шыгармашылык қабілетгер мен мүмкіндіктерді дамыту үдерісі; терең
сапалы білім негізінде жеке тұлғаның еркін бағдарлай білу, өзін-өзі
іске асыру, өзін-өзі дамыту үдерісі; білім, білік, дағды мен іс-әре-
кеттердің жиынтығы жэне оны жүзеге асырудагы адамнын іс-тәжі-
рибесі; білім берудің түтастыгы, нәтижелілігі т.б. О кыту - дидак-
тиканың маңызды категорияларының бірі; окытушы мен оқушынын
өзара түсіністік, ынтымақтастық қарым-қатынасы, іс-эрекеті; білім бе-
ру, біліктері мен дағдылары, іс-әрекеттерді меңгерту үдерісі; белсенді
шығармашылык эрекетті басқарудың негізгі жолы; сапалы білім беру,
тәрбие, дамыту мқсаттарына сай окушылардың шыгармашылығын да-
мытуға багытталған арнайы ұйымдаскан іс-әрекеті т.б.
Білім мазмұнының негізгі компоненттері. Білім мазмүнының
тэрбиелік аспектісі. Білім берудің мазмұны
- дидактиканың негізгі
нысаны; гылыми білім мен білік, оқу дагдыларының қапыптасу жүйе-
сі; өзіндік шыгармашылык, ізденушілік эрекет тәжірибесі; жеке тұлға-
ның жан-жақты дамуының сапалық мазмүны мен сипаты.
Орта білім беру ұйымдарындагы тәрбие жұмысының басты
міндеттерінің бірі - еліміздің болашағының біртұтас іргетасын жэне
240
жалпыазаматтык біріктіруші максат жүйесінін негізін құратын жаңа
идеологиялық тұжырымдама «Мэңгілік Ел» жалпыұлттык патриоттык
идеясы меи Патриоттық Актісін жүзеге асыру болып табылады.
«Мэңгілік Ел» - ұлттык сана-сезім мен отаншылдықтың да-
муының жогары деңгейіндегі, инновациялық экономика жагдайында
табысты еңбек ететін, жалпыадамзаттык жэне ұлттық кұндылықтарды
бойына сіңірген, елінің тагдыры үшін жауапкершілік сезімі бар қоғам-
ның элеуметтік белсенді мүшелерін тәрбиелеу. «Мэңгілік Ел» жал-
пыұлттық патриоттық идеясы құндылықтарының қоғамдық санада,
білім беру жэне тәрбие жүйесінде бекуін камтамасыз ету керек.
Осы мақсатта мектеп басшьшары мен тэрбие жұмысын ұйым-
дастырушыларға көмек ретінде «Мэңгілік Ел» жалпыұлттык идеясын
жүзеге асыруды әдіснамалык жэне ғьшыми-эдістемелік колдау бойын-
ша жұмыстар жүргізілуде.
8.4.
Білім мазмүнын ізгілендіру, гуманитарландыру, этнопе-
дагогикаландыру.
Білім беру мазмұнын ізгілендіру, гуманитарланды-
ру, этнопедагогикаландыру Қазакстан Республикасы тэуелсіздік алған
уақыттан басталды. Бұл үрдістер педагогика ғылымы аясында алдымен
теориялық-әдіснамалық деңгейде зерделеніп, тұжырымдамалар дайын-
далып, білім беру мазмұнын жана ұстанымдарға негіздеп жасауды та-
лап етті. Сондықтан ғалымдар осы кезге дейінгі жасалған педагогика-
ның әдіснамалык қорын қайта қарастырып, әлемдік педагогикадағы
жетістіктерді саралады. Білім беру мазмұнын ізгілендіру жэне гумани-
тарландыру мақсатында барлық педагогикалық мэселелерді шешу
элеуметтік, этикалық нұсқауларға байланысты екендігі ескерілді.
Демек, білім мазмұнын зерттеушілер мен құрастырушылар гуманитар-
лық әдіснаманы басшылыққа алды.
Гуманитарлық әдіснама
педагогикалық нысандардың кызметі-
нің кұндылык-бағдарлы мәнін түсіну модельдерін кұрады. Гуманитар-
лық эдіснамага ерекше педагогикалық құбылыстар мен үдерістердің
сапалық жактарын зерделеу тэн, өйткені педагогикалық зерттеу бары-
сында алынған тұжырымдар мен нәтижелердің құндылык сипаты пе-
дагог әрекетімен шартты байланыста деп түсініледі. Гуманистік тэрбие
- рухани құндылықтардың эдіснамалык негізі. Мектеп педагогикасы
бүгінгі күні көптеген жалпы гылымилык, элеуметтік-философиялык;
элеуметтік-мэдени жэне адамгершілік-эстетикалық үдерістердің тоғы-
суына тап келіп отыр, өйткені қоғамдык өмірдің күрделі талаптарына
сэйкес тэрбиенін құндылық сипаттарын қайта аныктау өзекті мэселе
ретінде карастырылуда. Ал оның алғышарты ретінде басты гуманистік
кұндылықтарды дамыту, ягни жеке тұлға бойында кайырымдылықгы,
шыншылдыкты, эділдікті, еркіндікті қалыптастыру педагогика ғылы-
мының прогрессивті ұстанымдарының бірі болып табылады. Олар әсі-
ресе, білім беру мен тәрбие практикасында бүгінгі күні жалпыадам-
заттық негізгі кұндылыкгарды анықтау, бекіту үшін аса кажет. Бола-
241
шақ ұрпақтыы даярлау барысында негізгі мақсат - шығармашылықпен
жұмыс істей алатын, гуманистік көзқарасы мен сенімдері қалыптасқан
тулганы дамыту жэне калыптастыру. Өйткені дүниежүзілік экономика-
лық форум XXI ғасырдағы табысты адамнын білімі мен іскерлігінің 16
түрін атап көрсетті. Олар: командадағы жүмыс дағдылары; көшбас-
шылық қасиет; бастамашылық; ІТ-кұзыреттілік (айти-күзыреттілік);
қаржылық және азаматгық сауаттылық және т.б.; озык экономика бі-
лім беру максаттарын «білетін адамнан» «шыгармашылықпен ойлай-
тын, эрекет ететін, өзін-өзі дамытатын адамға» ауыстыруды талап
етеді.
Достарыңызбен бөлісу: |
