Қош келдіңіздер!!! 09. 11. 18



жүктеу 4,34 Mb.
Дата10.11.2018
өлшемі4,34 Mb.
#18794
  • Қош келдіңіздер!!!
  • 09.11.18
  • Кемпрекова Ж.Ж.
  • “Сатылай кешенді талдау технологиясының ұтымдылығы”
  • Мақсаты:
  • Уақыт талабына сай ұлтжанды, саналы, білімді ұрпақ тәрбиелеу.
  • 09.11.18
  • Кемпрекова Ж.Ж.
  • Қазақ тілінің граматикасын меңгерту.
  • Интерактивті тақтамен жұмыс жүргізу. Интернет арқылы мәліметтер жинау.
  • Озат тәжірибені сабақта қолдану.
  • Әдебиет теориясынан білім беру.
  • «Сабақ беру-жай шеберлік емес, жаңадан жаңаны табатын өнер»
  • Оқушы көркем әдебиет оқиды.
  • Өзінің адамдық болмысын қалыптастырады.
  • Өз халқының әдебиетінің тарихын меңгереді
  • Дарынды оқушылар әдебиет әлеміне шығады. Оқушының ізденушілік, шығармашылық қабілеті артады.
  • Менің шәкірттерімнің жетістіктері
  • Тіл білімі салаларын сатылай кешенді талдау жүйесі
  • 1. Синтаксистік талдау, нысаны – сөйлем, оның түрлері, сөз тіркесі, оның түрлері
  • а) Айтылу сазы мен мазмұны
  • ә) Құрылысы
  • б) Сөйлем мүшелері
  • в) Сөз тіркесі
  • г) Сөздердің байланысу түрлері
  • ғ) Сөздердің байланысу тәсілдері
  • 2. Сөзжасамдық ( сөздердің жасалжолдары) талдау, нысаны – сөз
  • 3. Морфологиялық талдау, нысаны – сөз
  • а) Сөз таптары
  • ә)Қосымшалар,олардың грамматикалық мағынасы
  • 4. Лексикалық талдау, нысаны – сөз,сөздердің әр алуан мағыналары
  • а) Сөздің атауыш номинатив немесе тура мағынасы
  • ә) Сөздің құбылысты атап білдірген мағынасы
  • б) Шығу тегіне байланысты мағынасы (түпкі,туынды)
  • в)Сөздің тіркесу сипатына байланысты туған мағынасы
  • г)Сөздің стилистикалық қызметіне байланысты мағынасы
  • 5. 1. Фонетикалық талдау, нысаны –сөз
  • а) Сөздердің айтылу, жасалу, жазылу жолдары
  • ә) Буын, оның түрлері
  • б) Екпін
  • в) Үндестік заңы, буын үндестігі
  • г) Дыбыс үндестігі (ілгерінді, кейінді,
  • тоғыспалы ықпал)
  • 5. 2. Дыбыстарға математикалық тәсілмен мінездеме беру
  • Адамдар
  • 1. Бұл сөз екі құрамнан тұр: адам + дар
  • 2.Тұлғасына қарай – адам – негізгі түбір. Себебі сөздің әрі қарай бөлшектенбейтін мағына беретін негізгі бөлігі.
  • 3. Құрылысына қарай дара. Себебі бір ғана негізгі түбірден тұр.
  • 4.Сөзде бір лексикалық, екі грамматикалық мағына бар.
  • 5.Лексикалық мағынасы – табиғаттың бір бөлшегі, тіршілік иесі.
  • 6.1.Бірінші грамматикалық мағынасы - лексикалық мағынаның жалпылануынан жасалған жалпы грамматикалық мағына- зат есім.
  • 6.2.Екінші грамматикалық мағынасы атау септігінің нөлдік тұлғасы арқылы берілген категориялық грамматикалық мағына - атауыштық мағына.
  • 7. Адамдар кімдер деген сұраққа жауап береді. Ендеше, бұл – зат есім. Зат есім дегеніміз – кім, не, кімдер, нелер т.б.сұрақтарға жауап беріп, заттың нәрсенің, құбылыс-тың, деректі, дерексіз ұғымдардың атауын білдіретін сөз табы.
  • 8. Мағынасына қарай
  • а) жалпы есім, себебі біркелкі тіршіліиесі-нің жалпылай атауы;
  • ә) жанды, себебі тіршілік иесі;
  • б) деректі, себебі көзбек көріп, қолмен ұстап тануға болатын деректі ұғым атауы.
  • в) нақты, себебі деректі болған нәрсе нақты болады.

Сабақтың тақырыбы: Фонетика тарауын қайталау.

  • Сабақтың тақырыбы: Фонетика тарауын қайталау.
  • Сабақтың мақсаты: а) білімділік - фонетикадан өтілген тақырыптарды пысықтау;
  • ә) дамытушылық - фонологиялық талдау, ажырату, салыстыру, дағдылары мен ой - өрісін,
  • тілін дамыту;
  • б) тәрбиелік - сөйлеу мәдениетін қалыптастыру, эстетикалық тәрбие беру;
  • Сабақтың типі: Білімді жинақтау, қорытындылау.
  • Сабақтың түрі: Саяхат сабағы.
  • Сабақтың әдісі: Талдау, сұрақ – жауап, жазба жұмысы.
  • Сабақтың көрнекілігі: Слайдтар
  • Пәнаралық байланыс: Қазақ әдебиеті, география, сурет, математика.
  • Сабақтың барысы:
  • 1.Ұйымдастыру кезеңі (сабақтың ашылу рәсімі)
  • Әрбір адам?
  • Туысым, досым, жұрағат.
  • Әрбір сабақ?
  • Үйрену, ұғу, ұлағат.
  • Әрбір ісім?
  • Тірлік, тірек, адамдық.
  • Әрбір сөзім?
  • Шындық, бірлік, адалдық.
  • (сыныпты топқа бөлу, бағалауды түсіндіру)
  • 2.Үй тапсырмасын сұрау:
  • Үйге балалар орфография және орфоэпиялық сөздіктерді пайдалана отырып айтылуымен жазылуында өзгешелігі бар он сөзден жазып келуге бергенмін.
  • - Кәне балалар, үйге берілген тапсырманы кім оқиды?
  • Үлгі: басшы – башшы
  • 3.Қызығушылығын ояту.
  • Енді балалар, бүгінгі сабағымызды не жайында екенін білу үшін мына математикалық сөзжұмбақты шешсеңдер деймін. Бұл сандар алфавиттік жүйе бойынша қойылған. Соны тауып көрейік.
  • а) Балалар алдарыңда «Тіл білімінің картасы» ілінген. Біз 5 – сыныпта фонетика ауылын зерттедік. Мына суреттегі Фонетика ауылына көз салыңдар. Мына суретте ірі өзен Тасымал ағып жатыр, ал мынау биік тау Екпін, кіші ауылдар: Буын, Үндестік, дыбыс үндестігі, буын үндестігі. Мына екі ірі үй Дауысты мен Дауыссызды көріп отырсыздар.Ал фонетика елімен шекаралас Морфология, Синтаксис, Лексика ауылдары орналасқан. Ал балалар енді осы суреттегі қандай ауылдарда қонақта болдық?
  • Балалар:
  • - Лексика, фонетика ауылдарында.
  • Ендеше біз бүгін фонетика ауылына соңғы рет саяхат жасап, фонетика ауылының адамдарымен жүздесіп, қоштасып қайтсақ деймін.
  • 4.Өткенді қайталау:
  • Балалар фонетика тарауы бойынша мына сандардың құпиясын ашып көрейік.
  • 29
  • 20
  • 18
  • 8
  • 25
  • 12
  • 14
  • 1
  • Ф
  • о
  • н
  • е
  • т
  • и
  • к
  • а

Фонетикалық талдаудың үлгісі

  • Фонетикалық талдаудың үлгісі
  • Берілген сөз: кітаптар
  • ♦Аралас буынды сөз: жіңішке буын + жуан буын;
  • ♦ Буын түрлері: кі-тап- тар –а.б.; б.б.; б.б.;
  • ♦ Тасымал: 1)кі-таптар; 2)кітап-тар; 3) Ø
  • ♦ Екпін: Қазақ тілінде екпін соңғы буынға түседі: кітаптàр
  • ♦ Буын үндестігі заңына бағынады: кітап сөзінің соңғы буыны жуан, да жуан буынды.
  • ♦ Дыбыс үндестігі заңына сәйкес: соңғы дыбысы қатаң ∆ дыбысқа аяқталғандықтан, да қатаң ∆ дыбыстан басталады.
  • Математикалық тәсілмен дыбыстық талдау
  • Берілген сөз: кітаптар
  • O- дыбыс белгісі, -дауысты дыбыс белгісі, ∆- дауыссыз дыбыс белгісі. O=+∆ -?
  • Шешуі: 8O=3+5∆
  • 1) Тілдің қатысына қарай: 1) ∆Үн мен салдырдың қатысына қарай:
  • 3= 2(а2) жуан 5∆= 4(к,т2,п) қатаң
  • 1(і) жіңішке 1(р)үнді ∆, ұяң ∆
  • 2)Жақтың қатысына қарай:
  • 3= 2(а2) ашық
  • 1(і) қысаң 
  • 3)Ерін мен езудің қатысына қарай:
  • 3= 2(а2, і) езулік
  • еріндік  Ø

б) Дыбыстарды сатылай талдау

  • б) Дыбыстарды сатылай талдау
  • І топ
  • 1. Бұл – дауысты дыбыс. Себебі бұл дыбысты айтқанда
  • Неден шыққан ауа ауыз қуысында ешбір кедергіге ұшырамай
  • еркін шығады.
  • 2. Тілдің қатысына қарай тіл арты немесе жуан дауысты дыбыс.
  • Себебі бұл дыбыс айтқанда тілдің ұшы сәл артқа қарай тартылып, үсті дөңестенеді.
  • 3. Жақтың ашылу дәрежесіне қарай ашық дауысты. Себебі бұл
  • дыбысты айтқанда жақ кең ашылып, ауа еркін шығады.
  • 4. Ерін мен езудің қатысына қарай езулік. Себебі бұл дыбысты
  • айтқанда ерін жиырылып, езу артқа қарай тартылады.
  • ІІ топ
  • 1. Бұл – дауысты дыбыс. Себебі бұл дыбыс айтқанда өкпеден
  • шыққан ауыз қуысында ешбір кедергіге ұшырамай еркін шығады.
  • 2. Тілдің қатысына қарай тіл алды немесе жіңішке дауысты дыбыс. Себебі бұл дыбысты айтқанда тілдің ұшы сәл алға қарай созылып, үсті сәл төмендейді.
  • 3. Жақтың ашылу дәрежесіне қарай ашық дауысты. Себебі бұл дыбысты айтқанда ерін жиырылып, езу артқа қарай тартылады.
  • 4. Ерін мен езудің қатысына қарай езулік. Себебі бұл дыбысты айтқанда ерін жиырылып, езу артқа қарай тартылады.
  • A
  • Ә

Бүгінгі сабағымызды қорытындылай келе «Фонетика» сөзжұмбағын шешеміз.

  • Бүгінгі сабағымызды қорытындылай келе «Фонетика» сөзжұмбағын шешеміз.
  • 1. Фонетикалық ең кіші бөлшек ( Фонема)
  • 2. Сөздердің айтылу нормаларының жиынтығы ( Орфоэпия )
  • 3. Сөз бөлінісі ( Буын )
  • 4. Буын түрі ( Бітеу )
  • 5. Дауыссыз дыбыстардың түрі ( Қатаң )
  • 6. Әріптердің рет тәртібімен орналасуы ( Әліпби )
  • 7. Сөйлеу нормасына тән фонетикалық құбылыс (Екпін )
  • 8. Дауысты дыбыстардың айтылуына қарай түрі ( Ашық )
  • Ф
  • о
  • н
  • е
  • м
  • а
  • О
  • р
  • ф
  • о
  • э
  • п
  • и
  • я
  • Б
  • у
  • ы
  • н
  • Б
  • і
  • т
  • е
  • у
  • Қ
  • а
  • т
  • а
  • ң
  • Ә
  • л
  • і
  • п
  • б
  • и
  • Е
  • к
  • п
  • і
  • н
  • а
  • ш
  • ы
  • қ
  • Бағалау картасы
  • Күтілетін нәтиже
  • Оқушы өздігінен жұмыс істеуге
  • дағдыланады .
    • Оқушының қабілеті
    • айқындалады.
    • Қызығушылығы артады, білімін толықтырып отырады.
    • Әр кезде көкірегінде сайрап тұратын болады.

Пайдаланылған әдебиеттер:

  • Пайдаланылған әдебиеттер:
    • 1.Н. Оразахынова «Сатылай комплексті талдау», Алматы 1992 жыл.
    • 2.«Сатылай комплексті талдау» ( Оқушылардың лабораториялық жұмыстары) 3 кітап І бөлім – Алматы 2003 жыл.
    • 3.Н. А. Оразахынова, Ж. Т. Исаева, Г. С. Сүлеева. Қазақ тілі ( сөзжасам, морфология ). Алматы 2004 «Арыс» баспасы.
    • 4.«Қазақ тілі мен әдебиеті», Алматы, №7, 2009
  • Зейін қойып тыңдағандарыңызға рахмет!

жүктеу 4,34 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау