Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е

микалық, тарихи мазмұндағы тапсырмалар; тәжірибеге бағытталған 
тапсырмалар т.б.) болып табылады.
Білім апушылардың оқу жетістігін сыртгай багалау (ОЖСБ) 
аясында білім алушылардыц функционапдық сауаттылығы багалана- 
ды. Функционалдық сауаттылықты тексеруге арналган тест тапсырма- 
лары алгаш рет 2014 жылы ОЖСБ тапсырмаларына қосылды.
«Құзыреттілік» термині \УеЬ8іег сөздігіне сүйенсек, сауатгылық 
сөзінін синонимі ретінде 1596 жылы пайда болды. Уақыт өте келе бұл 
терминнін мағынасы өзгерді. XX гасырдың екінші жартысында даг- 
дынын колданбалы мэніне байланысты «функционалдық сауаттылық» 
мағынасына ие болды. 1980 - 1990 жылдары сауаттылық анықтамасы 
жаһанданудыц, оныц ішінде жана акпараттых технологиялардыц қол- 
данылуына байланысты одан әрі кен магынага ие бола бастады. 2002 
жылы БҰҰ ның Бас Ассамблеясы «Сауаттылықтыц он жылдыгы» 
туралы резолюция қабылдап, сауаттылықгы «адам кұкыктарын негіз- 
деуші» жэне адамның өзіне барлык «өмірлік дагдыларды» сіңіруінде 
маңызды мәнге ие деп көрсетті. Оқушылардың функционалдық сауат- 
тылығын дамыту жөніндегі 2012-2016 жылдарға арналған ұлттык 
жоспардың міндеттерінің бірі - мектеп окушыларының білім сапасын 
багалау және мониторинг жүргізу жүйесін дамыту. Функционалдык 
сауатгьшықгы қалыптастыру үшін оқушылардың өзін-өзі бағалауы 
өзін-өзі ұйымдастыру жэне өзін-өзі жетілдіру үшін жеке жетістіктерін 
бағапау аркылы жүзеге асырылады. Олар: 
функционалдык сауатты-
лық; - оқу жэне жазудағы сауаттылық; жаратылыстану ғылымдарын- 
дағы сауаттылық; математикалық сауаттылық; компьютерлік сауат- 
тьшық; 
отбасылық өмірі мәселеріндегі сауаттьшық; 
- денсаулық 
мәселесіндегі сауаттылық; заң сауаттылығы.
«Ф ункционалдық сауаттылық»
үгымы өткен гасырдың 60- 
жылдары ЮНЕСКО қүжаттарында пайда болды жэне кейіннен қол- 
даныска енді. Функционалдық сауаттылық - білім берудің жеке тұл- 
ғаны калыптастырудагы элеумеггік бағдарлануы қазіргі тез өзгермелі 
әлемде функционалдық сауаттылық - оқушының элеуметгік мэдени, 
саяси жэне экономикапық қызметтерге белсенді қатысуына, сондай-ак 
өмір бойы білім алуына ыкпал ететін базалық фактор. Қорыта айт- 
қанда, функционалдық сауаттылық дегеиіміз - адамның өзін қоршаған 
ортамен қарым-қатынасқа түсе алу қабілеті және сол ортаға мүмкін- 
дігінше жылдам бейімделе білуі мен әрекеттесе алу деңгейінің көр- 
сеткіші.
Білім мазмұнын жаңарту аясында мектеп білім алушыларының 
функционалдық сауаттылығын дамыту білім берудің басым мақсагга- 
рының бірі ретінде айқындалып отыр.
Функционалдық сауаттылық әр мектеп пэнінің негізінде қалып- 
тасады. Білім алушылардың функционалдық сауатгылығын дамыту 
жэне оныц қапыптасуын тексеру қүралы шығармашылық снпаттағы
244

тапсырмалар (зерттеу жұмыстарына бейімделген тапсырмапар; эконо- 
микалық, тарихи мазмұндағы тапсырмалар; тәжірибеге бағытталган 
тапсырмалар т.б.) болып табылады.
Білім алушылардың оқу жетістігін сырттай бағалау (ОЖСБ) 
аясында білім алушылардың функционалдық сауаттылығы бағалана- 
ды. Функционалдық сауаттылықты тексеруге арналған тест тапсыр- 
малары алғаш рет 2014 жылы ОЖСБ тапсырмаларына қосылды.
Білім алушылардың оқу жетістігін сырттай бағапау аясында 
функционалдық сауаттылықтын мынадай түрлері бағаланады: оқу 
сауаттылығы (казақ тілі, орыс тілі); математикалық сауаттылық; ғы- 
лыми-жаратылыстану сауатгылығы (физика, химия, биология, геогра- 
фия).
2016-2017 оқу жылында мектеп бітірушілерді қорытынды аттес- 
таттау жэне ұлттық бірыңғай тестілеуді тапсыру форматы өзгерді. 
Мектеп бітірушілер жоғары оқу орнына түсу үшін міндетті үш пәннін 
қатарында «Математикалық сауаттылык», «Оқу сауатгылығынан» 
емтихан тапсырды.

жүктеу 5,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: