Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е

Егер, 
білім мазмұнын
біпім мекемесіне берілетін элеуметтік тап- 
сырыстың педагогикалык түсіндірмесі десек, 
оқу пәні -
білім мазмұ- 
нының бөлігі ретінде, ол да әлеуметтік тапсырыска жатады, сонымен 
қатар білім алушының жалпы танымдык эрекет заңдылыктары мен 
оқыту жағдаятгарына сәйкес оқыту барысында білім мазмунын жүзеге 
асырады. Оқу пәні - игеруіне тиісті білім мазмұны мен оны білім 
алушылар игеретін тәсілдерді, олардың тәрбиесі мен дамуын жүзеге 
асыратын негізгі құрал. Ягни, оқу пэні - білім маззмұнын беруге 
арнапган арнайы педагогикалық үйлесім, бүл жагынан ол біртүтас, 
соған қарамастан екі бөлімнен тұрады: мазмұндық жэне үдерістік.
Білім мазмүнының төрт компоненттік қүрамы оку пәндерініц 
белгілі бір топтарын кұрайды. Оқу пэндеріндегі жетекші компонент- 
тер: гылыми білімдер жиынтыгы, эрекеттіц белгілі бір тэсілдері, 
шыгармашылық эрекет тэжірибесі, құндылыктар, қатынас тәжірибесі, 
элемнің бейнелік көрінісі.
«Кіріктірілген пэн» деген ұгым жай қосу емес, оқу материалын- 
дағы эрекет кірігуі, оның мэні мен өзара байланысы және жинақты- 
лыгына қараганда әлдеқайда тереңде жатыр.
Оқу пәнін құрастыру
мэселелеріне байланысты туындайтын 
заңдылыктар анықталды:
- кез келген оқу пәні көрсетілген типтердің біреуіне жатады 
және ол өзінің дидактикалык моделіне сәйкес құрастырылуы тиіс;
- оку пәнініц әр типінің өзіне сәйкес мазмұнын жеткізу, оны 
игеруді ұйымдастырудын өзіндік жүйесі бар.
Егер пэнінің жетекші қызметі оқушыларды накты ғылым негі- 
зін, оның маңызды ұгымдары мен зандары жүйесін таныстыру болса, 
онда оқу материалының құрылымы мен жүйесі ғьшыми ұғымдардың 
даму зандьшықгарын білім апушы санасына сэйкестендіріп жасалуы 
тиіс. Ал, пэнніц жетекші қызметі белгілі 'бір әрекет тэсілдерін қалып- 
тастыру болса (білік жэне дағды), онда пэннің мазмұндық, логикалық 
желісі практикалык қызметгі игеру ерекшілігіне сэйкестенуі тиіс: оқу 
пэндерінің типтері бір-бірінен кызметі мен мазмұндық жетекші компо- 
ненттері бойынша ажыратьшатын болгандыктан, сол компонентті жет- 
кізу барысында пайдаланылатын оқыту эдістері де сол пэннің типі 
үшін жетекші ұстанымда болуы тиіс; оқу пәнінің мазмұны оның же- 
текші компонентінің ерекшелігіне байланысты жүзеге асыру тәсілде- 
ріне сәйкес болып табылады; оқу пәнінің эртүрлі типтерінің ерекше- 
ліктері оқыту эдістерін тануда шектеулік сипатта болады, сондықган 
оқыту тәсілдерін іріктеуде пэннің жетекшілік қызметін ескеру керек.
8.3. 
Біпім мазмұны - тұтас педагогикалық ұдерістің ком-
поненті.
Білім түсінігі - өте күрделі жэне көпқырлы. Білім беру үр- 
дісінде адам жинакталган білімдерді, іскерліктер мен дағдыларды мең- 
гереді, оның акылы мен сезімі дамиды, дүниеге көзқарасы мен оның 
танымдық үрдістері калыптасады. Білімді адам көптүрлі фактілер мен
239

кұбылыстарды карастыруга қажет жалпы тұгыр ретіндегі идеяларды, 
ұстанымдар мен эдістерді меңгергендіктен, дамыған қабіпеттің жоғары 
деңгейі арқылы білімін жеке оқигалардың көпшілігіне қолдана алады, 
көп білімді алып, тез эрі дұрыс ойлайды, түсінігі мен сезімі ізгілікті 
жэне жоғары бағыт алған болады. Демек, білім түсінігіне білімдер, 
дагдылар мен іскерліктер ғана емес, сондай-ақ сыни ойлау, жасампаз 
болу, айналадагы өтіп жатқан оқигаларды адамгершілік тұрғысынан 
бағалау да енуі керек.
Қазіргі уақытта осы жетістіктер негізіінде дидактика жиырма 
бірінші ғасырдың оқыту жүйесінің мақсаттары мен міндеттерін нақгы 
зерделеуде.
Ресей 
педагог 
- 
дидактары 
М.Н.Скаткин, 
Б.П.Есипов, 
М.А.Данилов, 
Л.В.Занков, 
В.В.Краевский, 
И.Я.Лернер, 
Ю.К.Бабанский, В.С.Леднев, Б.С. Гершунский оқыту үстанымдары, 
оған қойылатын дидактикалық талаптар, білім мазмүны мен қүры- 
лымы, оқытуды үйымдастырудың әдістері мен формапары, мектеп 
окушыларының меңгеруге тиісті білім көлемі, оқу әрекеттері, пэннің 
мазмүнына қойылатын талаптар, жаңа оқыту технологияларын ғьшы- 
ми тұрғыдан пайымдайды. Олардың еңбектерінде: 

жүктеу 5,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: