Шаймерденова гүлсана залқызы

109 
 
сауалнамалар  жүргiзiлдi.  Барлық  білім  алушылардың    сауалнамалық  сұраққа 
жауап  берген  нәтижелерi  29-кестеде  көрсетiлген.  30-кестедегi  мәлiметтерде 
көрiнiп  тұрғандай,  барлық  білім  алушылар  (97,5%)  оқытуда  виртуалды 
зертхананы  қолданудың  көмегiн,  оң  бағалады  деп  айта  аламыз.  Білім 
алушылардың    ойы  бойынша,  күрделi  оқу  материалдарын  оңай  есте  сақтауға 
(77,2%) және еске түсiруге (79,8%) көмектеседi деген жауап алдық. Көпшiлiгiне 
бiз  жасаған  виртуалды  зертханалар  (91,1%)  өте  қатты  ұнаған,  ал  жартысынан 
көбiсi  (60%)  виртуалды  зертхананы  жетiлдiруге    қатысқылары  келетiнiн 
айтады. 
 
Кесте    30 
– 
Білім  алушылардың    сауалнамалық  сұраққа  берген  жауаптары, 
олардың  оқытуда  виртуалды    зертхананы  пайдалануға  қатынасы    (82  білім 
алушы) 
 
Сауалнама сұрақтары мен жауаптары 
 
% дұрыс жауаптары 
1.Сiздерге  оқыту  үдерісінде  пайдаланылған  виртуалды 
зертхана білімді игеруге  көмектеседi ме? 
 
97,5 
2.Виртуалды зертхана көмегі немен анықталады? 
- жаңа оқу материалын оңай есте сақтауға болады 
- үйде оқу материалымен оңай жұмыс iстеуге                           
 болады 
 
- сұраққа жауап берген кезде оқу материалын оңай еске 
түсiруге болады 
 
 
77,2 
16,5 
 
79,8 
3.  Сiздерге  оқыту  үдерісінде  оқытушылар    ұсынған 
виртуалды зертханалар ұнайды ма? 
 
91,1 
4. Сендерге  виртуалды зертхана несiмен ұнайды?                                  
- оқу материалының қатаң логикамен құрылуы                          
-  оқу  материалындағы  ең  негiзгi  мазмұнды  бөлiп 
көрсетуi 
- күрделi оқу материалын ұғынудың жеңiлдiгiмен                    
- сабақта психологиялық жағдай туғызуымен 
- шығармашылық және өзiндiк мүмкiндiктi туғызуы                
- көрнекiлiгi 
- түпнұсқалылығы                             
 
 
17,8 
70,8 
 
54,4 
17,7 
12,6 
 
30,4 
40,5 
5.  Сендердiң  виртуалды  зертхананы    жетiлдiруге 
қатысқыларың келедi ме?        
    
60,0 
 

110 
 
Білім  алушылардың  виртуалды  зертхананың    негiзгi  сипаттамасына 
оқытудағы оқу құралы  ретiнде өте жоғары баға бергендiгiн айтып кету керек. 
Ал  70%-ы  виртуалды  зертхананы    оқу  материалындағы  маңызды  және 
бастыларын бөлiп көрсетеудегi жинақылығы мен ықшамдылығын айтады. 50%-
дан астамы виртуалды зертхананың   қолайлылығын дұрыс бағалайды, ал 30,4% 
көрнекiлiгiн  және  40,5%-ы  түпнұсқалылығын  көрсетедi.  Білім  алушылардың 
30,4%-ы  сабақта  виртуалды  зертхананы    қолданудың    психологиялық  жағдай 
және  шығармашылық  мүмкiндiкпен,  өзiндiк  жұмыс  жасаудағы  рөлiн  атап 
кетедi.  Сонымен  қатар,  осы  қарастырып  отырған  мәселелермен  ғылыми 
еңбектер  және    авторлардың  дәрістері  бойынша  таныс  оқытушылардан    да 
сауалнама  алынды.  Дайындалған  сауалнамаға  55  оқытушы    қатысты.  Ол 
мәлiметтер 31-кестеде көрсетiлген. 
 
Кесте    31 
– 
Оқытушылардың    сауалнамалық  сұраққа  берген  жауаптары  мен 
виртуалды зертхананы  өз iс-тәжiрибелерiне пайдалануы 
 
Сауалнама сұрақтары мен жауаптары 
% дұрыс жауаптары 
 
1.  Виртуалды  зертхананың  білім  алушылардың   
бiлiмдi  меңгеру деңгейiн көтеруге әсерi қандай? 
90,4 
2.  Виртуалды  зертхана   білім  алушылардың     бiлiмдi 
меңгеру деңгейiн қалай көтередi? 
-  шығармашылық iс-әрекетiн  
- оқу жұмысының тәсiлдерiн оқытады 
-  оқу  материалын  түсiнудi,  есте  сақтауды  және  қайта 
еске түсiруiн жеңiлдетедi 
 
 
 
85,7 
33,3 
71,4 
 
- оқу ақпаратының ең бастысын бөлуге үйретедi  
- сараланған-тұлғалық тәсiлдi қамтамасыз етедi 
- білім алушылардың  бiлiмiн жүйелейдi 
-  білім  алушылардың    пәнге  деген  қызығушылығын 
арттырады 
-сабақта психологиялық жағдай туғызады 
 
66,6 
9,5 
61,9 
90,5 
 
4,7 
3.  Виртуалды  зертхананың  қандай  сапасы  білім 
алушылардың      оқу  материалын  меңгеру  тиiмдiлiгiн 
артырады? 
- ықшамдылығы мен қарапайымдылығы 
- көрнекiлiгi мен ассоциативтiлiгi 
- әмбебаптығы мен тасымалданушылығы 
 
 
 
 
90,5 
14,3 
33,3 
4.  Виртуалды  зертхананы  сабақта  қолдану  әдiстемесi 
барлық білім алушыларға  ыңғайлы ма? 
100 
 

111 
 
31-кестедегi  мәлiметтерден  көрiп  тұрғанымыздай,  осы  сауалнамаға 
қатысқан  оқытушылардың    90,4%-ы  өздерiнiң  педагогикалық  iс-әрекеттерiнде 
виртуалдық зертхананы  пайдалану әдiсiнiң барлық білім алушыларға  ыңғайлы 
екендiгiн және оның пән бойынша бiлiм сапасын көтеруге әсерiн атап өттi. Ал 
оқытушылардың    көбiсi  яғни  85,7%-ы  білім  алушылардың    пәндi  оқуға  деген 
қызығушылықтарының  артқанын  және    сабақта  танымдық  iс-әрекеттерiнiң 
белсендi  болатынын  мәлiмдедi.  Виртуалдық  зертхананың    басты  сапасы 
ықшамдылығы мен қарапайымдылығы екенiне басты назар аударды. 
 
Екінші бөлім бойынша тұжырым 
«Виртуалды  зертханалық жұмыстарды  құру мен  қолданудың әдістемесі» 
атты  екінші  тарауда    жоғары  оқу  орнындағы  мемлекеттік  жалпыға  міндетті  
білім  беру  стандарты  мен    оған    сәйкес,    5В011300  –  «Биология»  мамандығы 
студенттеріне  1-куpcта  oқытылaтын  таңдау  компоненттердің  бірі  – 
«Омыртқасыздар зоологиясы» элективті курсының оқу бағдарламасына талдау 
жасалынды.    Талдау    нәтижесінде  «Омыртқасыздар  зоологиясы»  элективті 
курсының  мазмұнына  қосымша  арнайы  дәрістер  қосу  және  «Кеміргіштердің 
саркоспоридиялары»  тақырыбында  виртуалды  зертханасының  электрондық 
әдістемелік  нұсқаулығын  жасауды    басты  мақсат  етіп  алдық.  Зерттеу 
жұмыстарын      2014-2016  жылдар  аралығында      ҚРБжҒМ  Зоология  
институтының  жалпы  паразитология  зертханасында;  кәсіпші  аңшылардың 
Алматы  облысындағы  Карасай  және  Балхаш  аудандарынан  ұстаған  338 
саршұнаққа;  ҚРБжҒМ  Зоология  институты  мен    ботаникалық  бақтың 
эксперименттік база аумағынан, сондай-ақ Алматы қаласы төңірегінен ұсталған 
62 үй тышқанына жасадық. 
Нәтижесінде  Алматы  жануарлар  орталығынан  алынған  36  ақ  тышқан 
саркоцисталармен  залалданғандығын  тексеру  мақсатында  зерттеу  жұмыстары 
жүргізіліп,  нәтижелер  алынды  және    жеке  зерттеу  нәтижесінде  анықталған 
материалдармен толықтырылды. Саркоцисталардың спонтанды жұғу-жұқпауын 
тексеру  үшін  62  үй  тышқандарына    зерттеу  жүргізіп,  оның  ішінде        6-ының 
(9,7%-ында)  бұлшық  еттерінен  цисталар  таптық.  Аналықтарына  қарағанда 
аталықтарының  көбірек  залалданғанын  дәлелдедік,  үй  тышқандарынан 
анықталған саркоцисталардың салыстырмалы  мәліметтерін кестеге түсірдік.     
Ғылыми-теориялық    зерттеулер    нәтижесінде,  біз  «Омыртқасыздар 
зоологиясы»  элективті  курсы  бойынша  оқу  бағдарлама  мазмұнын  келесі:   
споралылар типі – Sporozoa, Кокцидиоздардың диагностикасының зертханалық 
әдістерін  меңгеру.  Фюллеборн  әдісі,  ғалымдардың  ашқан  жаңалықтары, 
Дарлинг  әдісімен  кокцидий  ооцисталарын    қарау,    саркоспордиялар  – 
Sarcocystіs,    микроскопиялық  әдіс,  үй  тышқандарының    (Mus  musculus) 
саркоцисталары,  А.Козелкин  әдісімен  цисталық  мерозоиттар  құрылымын 
анықтау,    кеміргіштердің  саркоспоридияларымен  залалдану  жолдарын  және 
қоздырғыштарының морфологиясын анықтау тақырыптарымен толықтырылды. 
Зерттеу  нәтижелерінің  және  жалпы  ғылыми-теориялық  ақпараттар  негізінде