Сборник научных материалов студентов и молодых ученых

334 
 
гимнастикой,  водными  процедурами  со  специальными  занятиями  и  т.  д.  В  лечебных 
учреждениях и санаториях следует стремиться к проведению лечебной физкультуры на све-
жем  воздухе,  используя  веранды,  специально  оборудованные  площадки.  До  снятия  с  учета 
ребята,  посещающие  школу,  занимаются  физической  культурой  (ЛФК)  в  специальной 
медицинской группе. Вопрос о переводе в подготовительную, основную группу и допуске к 
занятиям спортом решается индивидуально.[5,c.321] 
Лечебная  физическая  культура  противопоказана  в  острой  стадии  большинства 
заболеваний, при тяжелом течении хронических заболеваний, при злокачественных опухолях 
мышц. 
Противопоказаниями к применению лечебной физкультуры являются: 
1. Общее тяжелое состояние больного. 
2. Опасность внутреннего кровотечения. 
3. Нестерпимая боль при выполнении физических упражнений. 
Основная  задача  лечебной  физической  культуры  при  болезнях  органов  дыхания 
направлена  на  улучшение  дыхательной  функции,  укрепление  дыхательной  мускулатуры, 
уменьшение  застойных  явлений  в  легких.Средства  ЛФК  возбуждая  дыхательные  центры, 
способствуют  улучшению вентиляции и газообмена. Под влиянием лечебной гимнастики и 
массажа  повышается  общий  тонус,  и  улучшаются  психологическое  состояние  больного, 
функции  центральной  нервной  системы,  улучшаются  нервные  процессы  в  коре  больших 
полушарий головного мозга и взаимодействие коры и подкорки; активизируются защитные 
силы  организма;  создается  оптимальный  фон  для  использования  всех  лечебных  факторов. 
Занятия лечебной гимнастикой при рациональном сочетании общеукрепляющих физических 
упражнений  со  специальными  дыхательными  упражнениями  и  разными  фазами  дыхания 
усиливают  кровообращение  в  легких  и  этим  способствуют  более  быстрому  и  полному 
рассасыванию  инфильтратов  и  экссудата  в  легких  и  в  плевральной  полости, 
предупреждению  образования  в  ней  спаек  и  других  включение  лечебной  гимнастики  в 
комплексное  лечение  острых  заболеваний  органов  дыхания  значительно  увеличивает  его 
эффективность и  сохраняет  у  больных  в  дальнейшем  работоспособность.  При хронических 
заболеваниях  легких  с  помощью  физических  упражнений  можно  добиться  нормализации 
нарушенной дыхательной функции. 
 
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ 
1.
Виленский  М.  Я.,  Зайцев  А.  И.,  Ильинич  В.  И.  Лечебная  физкультура  для  студентов:  Учебник  для 
вузов. – М.: Гардарики,2001.375с 
2.Лечебная  физкультура  Под  ред.  В.А.  Головина,  В.А.  Маслякова,  А.В.  Коробкова.  М.,  Высшая  школа. 
1983.289с 
3.Самостоятельные занятия физическими упражнениями. Л.Я. Иващенко, Н.П. Страпко. Киев. 1988.705с 
4.Физиологические основы двигательной активности Н.А. Фомин, Ю.Н. Вавилов. М., ФиС. 1991.425с 
5.
Абульханова, К.А. Лечебная медицина / К.А. Абульханова. – М. : Наука, 1980. – 335 с. 
 
 
ӘОЖ 159.922.8 
ТУРАРОВ С.Қ., ИГІБАЕВА А.К. 
С. Аманжолов атындағы ШҚМУ, Өскемен қ. 
 
ӨЗІН-ӨЗІ ТАНУ ПӘНІНІҢ ЖЕТКІНШЕКТЕРДІҢ ӨЗІНДІК ДАМУЫН 
ЖЕТІЛДІРУДЕГІ МАҢЫЗЫ 
 
Өркениетті  елу  елдің  қатарына  қосылу  мақсатын  жүзеге  асыруға  кіріскен  Қазақстан 
үшін  халқымыздың  ұлттық  сана-сезімін,  құндылықтарын,  мәдени  мұрасын  бағалай  білетін, 
қазіргі  әлеуметтік-экономикалық  қарым-қатынастарға,  заманауи  талаптарға  сай  білімді, 
білікті  рухани-адамгершілік қасиеттері  биік, дара  тұлғаны,  құзіретті  маманды  тәрбиелеу  ең 
өзекті  мәселелер  қатарына  жатады.  Қоғам  өмірін  демократияландыру  мен  ізгілендіру 
бағытындағы  түбегейлі  өзгерістерге  байланысты  кәсіби  білім  беру  сапасына,  тәрбиелік 

335 
 
деңгейіне  жаңа  талаптар  қойылуда.  Қазақстанда  да,    сонымен  қатар  әлемдік  деңгейде  оқыту, 
тәрбиелеу,  кәсіби  даярлау  мәселелеріне  толассыз  назар  аударылуда.  Солардың  айғағы: 
«Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңында білім беру жүйесінің басты міндеті-жеке 
тұлғаның  ұлттық,  жалпыадамзаттық,  рухани-адамгершілік    құндылықтардың,  ғылым  мен 
практиканың  жетістіктері  негізінде  қалыптастыру,  дамыту  және  кәсіби  тұрғыдан  жетілдіру»,- 
деп көрсетілуі қарастырылып отырған тақырыптың өзектілігін айқындай түседі [1].   
Оқытудың арнайы формаларын, әдістері  мен тәсілдерін айқындайтын  психологиялық   
нұсқауларының жиынтығын педагогикалық үдерісті ұйымдастырудың  әдістемелік аспабы. 
Берілген мәселенің түрлі  аспектілері көптеген зертеулердің өзегі  бола отырып, қазіргі 
кезде тұлғаның шығармашылық, рухани және физикалық мүмкіндіктерінің даму міндеттерін 
шешудің жаңа бағыттарының қажеттілігін көрсетеді.  
Бұл  міндеттерді  жүзеге  асыруда  2001-2010  жылдар  аралығында  Қазақстан 
Республикасының  184  білім  беру  мекемелерінде  экспермент  ретінде  енгіліп  [2],  өзінің 
нәтижелігін көрсету арқасында 2010-2011 оқу жылында  ҚР білім беру министрлігінің 2010 
жылғы  18  ақпандағы №  71  бұйрығына  [3]сәйкес  жалпы  білім беру  мекемелерінде  міндетті 
пән ретінде енгізілген «Өзін-өзі тану» пәнінің рөлі ерекше.  
«Өзін-өзі  тану»  пәні  руханилыққа  негізделген,  жаңа  құндылықтар  жүйесіне  көшу 
арқылы білім берудің дүниетанымдылық аспектісін өзгертуге қабілетті. 
Қазақстан  Республикасының  оқу-тәрбие  мекемелерінің  оқу-тәрбие  үдерісіне  «Өзін-өзі 
тану»  пәнін  ендіруді  қамтамасыз  етуде  маңызды  үлес  қосқан  және  осы  курсты  әдістемелік 
тұрғыдан 
негіздеген 
мемлекет 
қайраткерлері 
мен 
ғалымдар 
С.А. Назарбаева, 
Ш.К. Беркімбаева, 
К.Н. Шамшидинова, 
Б.А. Альмухамбетов, 
Б.К. Дамитов, 
Х.Т. Шерьязданова,  К.Ж. Қожахметова,  М.Ш. Хасанов,  А.Н. Нысанбаев,  Б.К. Кудышева, 
Г.И. Калиева, Т.А. Левченко, Г.Г. Соловьева, М.Ж. Джадрина т.б. болды [4]. 
Педагогикалық  практикада  «Өзін-өзі  тану»  пәнінің  бағдарламасын  енгізуде  оқу 
мекемелерінің  және  білім  беру  жүйесінің  жалпы  ұйымдастырушылық,  жеке,  әдістемелік, 
басқарушылық  дайындығын,  әрі  оған  арнайы  педагогикалық  кадрлар  дайындығын 
болжайды. 
Тұлғаның өзіндік сана-сезімі мен өзін-өзі тәрбиелеу мәселелері педагогиканың көрнекті 
өкілдері: Ы.Алтынсарин, Ш.Уалиханов, А.Құнанбаев, Ш.Құдайбергенов, Х.Досмухамедұлы, 
М.Жұмабаев, 
М.Дулатов, 
А.Байтұрсынов, 
Ж.Аймауытов, 
К.Д.Ушинский, 
В.А.Сухомлинский,  т.б.  еңбектерінде  жан-жақты  қарастырылған.  Сара  Алпысқызының: 
«Руханияттың  кәусар  бастауына  апаратын  жолды  іздеу-бүгінгі  таңдағы...  баршамыздың 
басты  міндетіміз...қаласаңыз  оны  адам  туралы  білімдер  көмбесіне  апаратын  жол  деп  те 
атауға болады»,- деген сөзі бәрімізге үлкен жауапкершілік жүктейді [4, б. 8].  
Қазіргі  Қазақстандағы  көпұлтты  мектептерде  көп  мәдениеттілік,  демократиялық, 
адамгершілік  пен  толеранттықлық  мектебі  қалыптасуда.  Сондықтан  олардың  оқу-тәрбие 
үрдісінде өзіндік ерекшеліктері болады [5].  
Сапалы  білім  еліміздің  болашағына  қызмет  ету  үшін  болашақ  қоғам  мүшелерінің 
бойында  адамгершілік-рухани  қасиеттердің  ерекше  орын  алуы  аса  маңызды.  Сол  себептен 
«Өзін-өзі  тану»  бағдарламасы  балаларды  ізгілікке  үйретіп,  тәрбиелеудің  ең  тиімді 
жолдарының бірі болып табылады. «Өзін-өзі тану» бағдарламасының оқу-әдістемелік кешені 
балалардың ойы мен ары таза қоғам мүшелері етіп тәрбиелейді [6].  
Еліміздің  бірінші  ханымы  С.  Назарбаеваның  жеткіншек  тәрбиесіне  деген 
жанашырлығы,  еліміздің  болашағына  деген  зор  сенімі  қоғамның  дамуына  қарай  болашақ 
«Инновационное  развитие  и  востребованность  науки  в  современном  Казахстане»  ұрпақтың 
қалыптасуына  көңіл  бөлуі  «Өзін-өзі  тану»  пәнінің  үздіксіз  білім  беру  жүйесіндегі 
тұжырымдамасы, олардың негізінде дайындалуда. Оның пән ретіндегі мектептегі орны жеке 
тұлғаның  бойында  рухани-адамгершілік  қасиеттердің  қалыптасып,  дамуын  қамтамасыз 
етумен, адамзаттың табиғатпен үйлесімділікте дамуын сезіндірумен айқындалады.Бұл жеке 
тұлғаның 
рухани-адамгершілігін 
дамытуда, 
оның 
бойында 
жалпы 
адамзаттық 
құндылықтарды  қалыптастыруда  ең  маңызды  пән  адамгершілік  тәрбиелеуді  негізгі  қарым-