2016 жылғы 6 шілдедедегі N 374-ФЗ «Терроризмге қарсы және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін қосымша шараларды белгілеу бөлімдеріндегі Ресей Федерациясының терроризмге қарсы күрес және жеке заңнамалық актілері туралы» Федералдық Заңына өзгерістер енгізу» ФЗ 24.2-бабына сәйкес миссионерлiк қызметті тек діни ұйымның атынан діни ұйымның басшысы, ұйымның алқа мүшесі және (немесе) діни ұйымның діни қызметкері жүзеге асыра алады.
Басқа азаматтар және заңды тұлғалар ұйым басшысы тарапынан берілген діни ұйым атынан миссионерлік қызметті жүзеге асыру өкілеттігін растайтын құжаты бар болса ғана ұйымның атынан миссионерлік қызметті жүзеге асыруға құқылы.
Бұл құжатта діни ұйымның заңды тұлғалардың бірыңғай мемлекеттік тізіміне тіркелгендігі туралы жазбасы мен оны растайтын мемлекеттік тіркеу немесе оның аумақтық органы арқылы берілген құжаттың мәліметтері көрсетілуі тиіс.
Көп жағдайда шетелден заңсыз келетін және шетелдегі күдікті діни оқу орындарынан білім алатын тұлғалар радикалды діни ағымдардың ізбасарлары мен уағызшылары болып табылады. Осыған байланысты көп жағдайда мұндай тұлғалардың оқу орнын аяқтағаны туралы дәлелдейтін ешқандай құжаты болмайды.
37.
|
8-баптың
5-тармағы
|
8-бап. Миссионерлік қызмет
5. Миссионер ретінде тіркеуден өту үшін құжаттар ұсынған Қазақстан Республикасының азаматтарын, шетелдіктерді және азаматтығы жоқ адамдарды дінтану сараптамасының теріс қорытындысы негізінде, сондай-ақ, егер олардың миссионерлік қызметі конституциялық құрылысқа, қоғамдық тәртіпке, адамның құқықтары мен бостандықтарына, халықтың денсаулығы мен имандылығына қатер төндіретін болса, тіркеуден бас тартылады.
|
8-бап. Миссионерлік қызмет
5. Миссионер ретінде тіркеуден өту үшін құжаттар ұсынған Қазақстан Республикасының азаматтарын, шетелдіктерді және азаматтығы жоқ адамдарды дінтану сараптамасының теріс қорытындысы негізінде және (немесе) дәйексіз мәліметтер ұсынған жағдайда, сондай-ақ, егер олардың миссионерлік қызметі конституциялық құрылысқа, қоғамдық қауіпсіздікке, қоғамдық тәртіпке, адамның құқықтары мен бостандықтарына, халықтың денсаулығы мен имандылығына қатер төндіретін болса, тіркеуден бас тартылады.
|
Бұл түзету тіркеу кезінде жалған ақпаратты хабарлаған тұлғаларды миссионерлік тіркеуден бас тарту үшін негіз болуға бағытталған.
|
38.
|
8-баптың
6-тармағы
|
8-бап. Миссионерлік қызмет
6. Миссионерлердің діни мазмұндағы материалдарды және діни мақсаттағы заттарды пайдалануына дінтану сараптамасының оң қорытындысын алғаннан кейін жол беріледі.
|
8-бап. Миссионерлік қызмет
6. Миссионерлердің діни әдебиетті, діни мазмұндағы ақпараттық материалдарды және діни мақсаттағы заттарды пайдалануына дінтану сараптамасының оң қорытындысын алғаннан кейін жол беріледі.
|
Бұл өзгерістер миссионерлік қызметті жүзеге асыратын тұлғаларды мемлекет тарапынан бақылауды толығымен қамтамасыз ету үшін қажет, сондай-ақ қоғамдық тәртіпті, адамның құқықтары мен бостандықтарын, тұрғындардың денсаулығы мен адамгершiлiгін қамтамасыз ету мақсатында керек.
|
39.
|
9-баптың атауы
|
9-бап. Діни әдебиет және діни мақсаттағы заттар
|
9-бап. Діни әдебиет, діни мазмұндағы ақпараттық материалдар және діни мақсаттағы заттар
|
Баптың атауы басылым мен құқықтық техниканы сақтауды жақсарту мақсатымен ұсынылған.
|
40.
|
9-баптың
6-тармағы
|
9-бап. Діни әдебиет және діни мақсаттағы заттар
Жоқ
|
9-бап. Діни әдебиет, діни мазмұндағы ақпараттық материалдар және діни мақсаттағы заттар
6. Кәмелетке толмағандардың ата-анасы немесе өзге де заңды өкілдері тәрбиелеу мақсатында пайдаланатын әдебиет пен материалдарды, сондай-ақ рухани (діни) білім беру ұйымдарында ресми білім алатын балаларға таратылатын әдебиет пен материалдарды қоспағанда, он алты жасқа толмаған кәмелетке толмағандарға діни әдебиетті, діни мазмұндағы ақпараттық материалдарды таратуға жол берілмейді.
|
Бұл ереже діни әдебиеттерді, басқа да діни мақсаттағы ақпараттық материалдарды кәмелеттік жасқа толмаған балаларға таратуды реттеу шеңберінде енгізіледі, сондай-ақ, олардың бұқаралық ақпарат құралдары арқылы таратылуын реттеу үшін қажет. Діни көзқарасы бар балалар, ең алдыменн, радикалды идеологияның негізгі нысанына айналады. Осыған байланысты, бұл тәжірибені тоқтату қажет.
|
41.
|
10-баптың атауы
|
10-бап. Қайырымдылық.
|
10-бап. Діни бірлестіктердің қайырымдылық және ақпараттық қызметі
|
Баптың атауы басылым мен құқықтық техниканы сақтауды жақсарту мақсатымен ұсынылған.
|
42.
|
10-баптың
3,4- тармақтары
|
10-бап. Қайырымдылық.
1. Дiни бiрлестiктер қайырымдылықты жүзеге асыруға және қайырымдылық ұйымдарын ашуға құқылы.
2. Қайырымдылықты жүзеге асыру кезінде діни қызметке тарту мақсатында Қазақстан Республикасы азаматтарының, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың материалдық тәуелділігін (мұқтаждығын) пайдалануға жол берілмейді.
|
10-бап. Діни бірлестіктердің қайырымдылық және ақпараттық қызметі
2. Қайырымдылықты жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасының азаматтарына, шетелдіктерге және азаматтығы жоқ адамдарға материалдық (мұқтаждығын) немесе өзге де тәуелділігін діни қызметке тартуға жол берілмейді.
3. Діни ілімді таратуға тіркелген діни бірлестіктердің қатысуымен құрылған бұқаралық ақпарат құралдары арқылы ғана жол беріледі.
4. Жеке және заңды тұлғаларға деструктивті діни ағымдар идеологиясын таратуға, оның ішінде бұқаралық ақпарат құралдары арқылы таратуға тыйым салынады.
|
«Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 3-бабының 13-тармағына сәйкестендіру.
Осы нормаға сәйкес Қазақстан Республикасы азаматтарын, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарды өзінің қызметіне мәжбүрлеп тартуға діни ұйымдардың қызметіне қорқыту, зорлық-зомбылық немесе қауіп-қатерлерді, оның ішінде қайырымдылық арқылы пайдалану, діни бірлестіктен шығуына кедергі келтіру, оны Қазақстан Республикасының азаматтарын, шетелдіктерді және азаматтығы жоқ адамдарды материалдық немесе өзге де тәуелділікпен немесе алдау жолымен пайдаланатын діни бірлестіктердің қызметіне жол берілмейді.
ҚР «Бұқаралық ақпарат құралдары туралы» Заңының 5-бабының 1-тармағына сәйкес бұқаралық ақпарат құралдарын құру Қазақстан Республикасының заңнамасы негізінде жеке және заңды тұлғаларға рұқсат етіледі. Алайда, бұл заңнамалық акті бойынша бұқаралық ақпарат құралдарын діни қызмет саласында құру қарастырылмаған.
Осыған байланысты, тіркеуден өткен діни бірлестіктердің діни мазмұндағы бұқаралық ақпарат құралдарының құрылтайшысы бола алуы бекітуді қарастыру ұсынылады.
Түркіменстанда («Ар-ождан бостандығы және діни бірлестіктер туралы» Заңының 27-бабы) діни бірлестіктер өздерінің жарғысында көрсетілген мақсаттары мен міндеттерін жүзеге асыру үшін білім беру және басқа да ұйымдар құруға, сондай-ақ, Түркіменстан заңнамасында бекітілген ережеге сәйкес бұқаралық ақпарат құралдарын құруға құқылы.
Әзірбайжан Республикасында діни білім беру олардың өздерінің жарғыларына (регламент) сәйкес оларға тиесілі және оларға мүлiктi пайдалану берілген балалар мен ересектер, діни білім алу үшін мектептер мен топтарды құра алады, сондай-ақ осы үшін пайдаланылатын өзге де нысандарда оқытуды қамтамасыз етуге құқылы.
Бұл түзету ҚР ҰҚК ТҚО 2017 жылғы 13 наурыздағы №19 Хаттамасының (аталған баптың 4 тармағы) екінші мәселенің үшінші тармағын іске асыру шеңберінде енгізіледі. (Қазақстан Республикасы азаматтарының арасындағы деструктивтік діни ағымдардың идеологтары мен уағызшыларын қызметін бейтараптандыру жөніндегі жұмыстың жай-күйі және шаралары туралы )туралы және күш тиімділігін арттыру жөніндегі іс-шараларды).
|
43.
|
12-баптың
2-тармағы
|
12-бап. Діни бірлестіктердің мәртебесі
2. Қазақстан Республикасының кемінде елу азаматының бастамасы бойынша құрылған, бір облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың шегінде әрекет ететін діни бірлестік жергілікті діни бірлестік болып танылады.
|
12-бап. Діни бірлестіктердің мәртебесі
2. Бір облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың шегінде әрекет ететін діни бірлестік жергілікті діни бірлестік деп танылады.
Жергілікті діни бірлестік ортақ діни ілімді ұстанатын, осы жергілікті діни бірлестік әрекет ететін аумақ шегінде тұрақты тұратын және тұрғылықты жері бойынша тіркелген Қазақстан Республикасының кемінде елу кәмелетке толған азаматының бастамасы бойынша құрылады.
|
Діни бірлестік қызмет ететін жерде тұрып жатқан азаматтардың жергілікті діни бірлестік құруға бастамашылық жасау құқығын нақтылау мақсатында енгізіледі.
Діни бірлестіктердің қайта тіркеуден өтуі барысында діни бірлестік құруға деген ниет білдірген тұлғалар тізіміне Қазақстан Республикасының түрлі нанымды ұстанатын азаматтары мен атеистерді, сонымен қатар басқа да өңірлердің азаматтарын (облыс, аудан) енгізу фактілері тіркелген.
Халықаралық тәжірибені зерттеу барысында діни бірлестікті құру үшін осындай талаптар анықталған жоқ.
Сонымен қатар, Түркіменстанда ДБ Түркіменстанда тұрақты мекен ететін және кәмелеттік жасқа жеткен кем дегенде елу азаматтың бастамасымен құрылады.
Беларусь Республикасында ДБ діни сенімі ортақ кем дегенде он діни қауымдастықтың негізінде құрылады, сондай-ақ, олардың тым болмаса біреуі Беларусь Республикасының территориясында жиырма жылдан кем емес уақыт қызмет етуі тиіс.
Ресей Федерациясында тұрақты мекен ететін Ресей Федерациясының азаматтары мен өзге де тұлғалардың еркін түрде бірлесіп ғибадат жасау және сенімін тарату мақсатында бірлескен қауымы Ресей Федерациясында діни бірлестік ретінде мойындалады және бұл мақсаттың өзіне тән ерекшеліктері:
ғибадат жасау;
құлшылық ету, басқа да діни рәсімдер мен ғұрыптарды орындау;
дінге үйрету және өзінің ізбасарларына діни тәрбие беру болып табылады.
|
44.
|
12-баптың
3-тармағының бірінші абзацы
|
12-бап. Діни бірлестіктердің мәртебесі
3. Кемінде екі облыстан, республикалық маңызы бар қалалардан және астанадан өкілдік ететін, олардың әрқайсысынан Қазақстан Республикасының кемінде екі жүз елу азаматы бар екі және одан да көп жергілікті діни бірлестіктердің қатысушылары (мүшелері) болып табылатын, Қазақстан Республикасының кемінде бес жүз азаматының бастамасы бойынша құрылған діни бірлестік өңірлік діни бірлестік болып танылады.
|
12-бап. Діни бірлестіктердің мәртебесі
3. Әрқайсысынан Қазақстан Республикасының кемінде екі жүз елу азаматы бар екі және одан көп жергілікті діни бірлестіктің қатысушылары (мүшелері) болып табылатын, Қазақстан Республикасының кемінде бес жүз азаматының бастамасы бойынша құрылған діни бірлестік өңірлік діни бірлестік деп танылады.
|
аймақтық діни бірлестіктерге қатысты ұстанымы Қазақстанның православ шіркеуінің өкілдері енгізілді («аймақтық діни бірлестік Қазақстан Республикасының 1250 азаматтарының кем емес бастамасымен құрылған діни ұйым болып табылады, олардың әрқайсысы Қазақстан Республикасының кемінде 250 азаматтарға нөмірлеу, бес мүшесі мен жергілікті діни бірлестіктер болып табылады бұл бір немесе бірнеше аймақтар, қалалар мен капитал болып табылады).
Біз бұл ұсынысты зерттеп, оны әзірледік. Осыған байланысты салалық заң осы норманы енгізеді.
|
45.
|
13-баптың
6-тармағы
|
13-бап. Діни бірлестіктерді құру
1. Діни бірлестік он сегіз жасқа толған, құрылтай жиналысын (съезін, конференциясын) шақыратын Қазақстан Республикасы азаматтарының бастамасы бойынша құрылады, онда діни бірлестікті құру, оның атауы, жарғысы туралы шешімдер қабылданады және оның басшылық органдары құрылады. Азаматтар құрылтай жиналысына (съезіне, конференциясына) өз еркі бойынша жеке түрде қатысады.
2. Діни бірлестіктің мынадай белгілері:
1) ортақ діни ілімі;
2) діни жораларды, рәсімдер мен уағыздарды орындау;
3) өз қатысушыларын (мүшелерін) және дін ұстанушыларын дінге тәрбиелеу;
4) қызметінің діни бағыты болуға тиіс.
3. Республикалық діни бірлестіктер мен өңірлік діни бірлестіктер өз жарғыларына сәйкес діни қызметшілер даярлаудың кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын мекемелер нысанында діни білім беру ұйымдарын құруға құқылы.
4. Діни білім беру ұйымдарын қоспағанда, діни бірлестіктен басқа өзгеше ұйымдық-құқықтық нысанда діни қызметпен айналысатын заңды тұлғаларды құруға және олардың қызметіне жол берілмейді.
5. Мемлекеттік органдарда, ұйымдар мен мекемелерде, білім беру және денсаулық сақтау ұйымдарында діни бірлестіктердің ұйымдық құрылымдарын құруға жол берілмейді.
|
13-бап. Діни бірлестіктерді құру
6. Мыналар діни бірлестік құруға бастамашы, сондай-ақ діни бірлестіктің қатысушысы (мүшесі) бола алмайды:
1) «Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстыруға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 12-бабының 4-тармағына сәйкес тізбеге енгізілген адам;
2) заңды күшіне енген сот актісімен экстремистік және (немесе) террористік әрекетке қатыстылығы анықталған адам;
|
