25
1. ...кәсіби ақпарат, кәсіби насихат;
2. … тұлғаның қызығушылықтары мен қабілеттерінің әлде бір
мамандыққа сәйкестігін анықтауға бағытталған;
3. …кәсіби кеңес берушілер – мамандар тарапынан кәсіп
таңдауда жеке көмек көрсетуге бағытталған;
4. …аталған кәсіпті жақсы меңгере алатындай болып көрінген
тұлғаны таңдау мақсатында жүргізіледі;
5. …оқушыларда кәсіби парыз сезімін, абырой және қасиетті
қалыптастыру;
6. … осы кәсіпке бейімделу деңгейі.
5-тапсырма
«Өмірлік құндылықтар» («Ашық айту конверті»).
Емтихандағыдай билет алып және дауыстап оқып, жазылғанға
қатысты өз пікіріңді айту керек (осы тақырып бойынша сұрақтарды
алдын ала дайындап қою қажет). Мысалы: «Сен үшін өмірдің мәне
неде?»; «неліктен көптеген адамдарда мансап жасау қолынан
келмейді?» Бірнеше себептерін ата және т.б.).
Мамандық таңдау – қандай үлкен маңызға ие әдеттегі сөз тіркесі
болғанымен, онда қаншама эмоциялар, үрейлер, үміттер, мәселелер,
сезімдер жасырылған! Өйткені ол жай ғана жас кездегі сәтті немесе
сәтсіз қабылданған шешім емес, ол сәтті құрылған немесе бұзылған
тағдыр, белсенді, шығармашылықты, қуанышты өмір немесе селқос,
немқұрайлы өмір сүру, ақырында ол адам бақытының шарттары және
маңызды құрылымдарының бірі, өзінің адамдарға қажеттілігін сезінуі.
Кім болам? Әрбір мектеп оқушысы бұл өзіне сұрақты берген,
береді және беретіні анық.
6-тапсырма. «Кәсіптер тізбегі» (қалалар ойнау қағидаты
бойынша.)
Мамандықтардың 5 негізгі саласы бар.
1-сала: адам – адам (кезек бойынша әр команда кәсіптің атын
атайды.) Кім тоқтап қалса, сол ойыннан шығады.
7-тапсырма. Сөзжұмбақ.
Сөзжұмбақ сұрақтары.
1.
Математикалық моделдерді талдау негізінде компьютерлік
бағдарламалар әзірлейді.
2.
Қамыр, крем, торт, кекстердің түрлерін дайындайды, рецепт
бойынша шикізат дайындайды.
3.
Үстелді әзірлейді, келушілерді күтіп алады, тапсырыс
қабылдайды, қолданған ыдыстарды жинайды.
4.
Нысандардың және адамдардың деректі және көркемөнер
суретке түсірілімін жүзеге асырады.
5.
Жағдайлар мен деректерді заңды дұрыс кәсіптеуші,
қылмысты ашатын қызметтік тұлға.
26
6.
Деректерді орнына келтіреді және топтайды, оларға
түсініктеме іздейді, оқиғалар арасында байланыс орнатады.
7.
Оқушылардың оқып білуін қалыптастырады, оқушылардың
келешекте өзі шешім қабылдауына негіздер (ғылыми, дүниетаным)
салады.
8.
Адамның қошаған жағдайларға бейімделуіне, жеке
мәселелерін шешуге көмек көрсетеді.
9.
Қылмыстық (азаматтық) істерді қарастырады, соттың
барлық әрекеттерін заңдастыруын қамтамасыз етеді.
Шақырылған қазылар алқасы барлық ойынның қорытындыларын
шығарады.
Әрбір қосымша білім беру педагогі өз жұмысын жоспарлай білуі
керек. Жоспарлау бойынша ұсынымдар:
1. Аталған жұмыстың мақсатын түсіну: берілген топпен жұмыста
барынша үлкен мақсатты және барынша кіші мақсатты анықтау.
2. Жұмыстың басым бағыттары мен негізгі мәселелер тізбегін
көрсету (сол топтың ерекшелігін еске ала отырып).
3. Күндер және сағаттар бойынша дәрістер кестесін құру.
4. Барлық тақырыптарды (мәселелерді) күндерге бөлу («жалпы
бағытталған мәселелерден – нақтыларға» қағидаты бойынша).
5. Теориялық мәселелерді көркемдейтін түрлі тәжірибелік әдістер
тізбегін жасау (олар «теорияға» қарағанда көп уақытты алғаны дұрыс).
6. Теориялық мәселелермен сәйкестендіре отырып, тәжірибелік
жаттығуларды күндерге бөлу («кезектесу» қағидаты маңызды: теория -
тәжірибе).
7. «Қорда» бірнеше теориялық сұрақтар мен практикалық
әдістердің бар болуы.
8. Барлық курстар үшін шағын конспектілер жасау.
Кәсіби бағдарлау жұмысында ойынға маңызды рөл беріледі. Кез
келген ойынның, оның ішінде кәсіби бағдарлау ойынының ерекшелігі
келесідей болып табылады:
– мазмұны және жасалуы бойынша ойын әлеуметтік болады;
– ойынға қатысушылар адамдардың қарым-қатынасының
қоғамдық мәні мен қызметтерін таниды және көрсетеді;
– ойын - өмірді ұйымдастыру тәсілі;
– ойын - өзіндік шығармашылық қызмет;
– ойын «сияқты еді» жағдайында болады;
– ойын – ол шабыт пен икемділікті талап ететін сезімге қанық
қызмет; онда эмоциялық әсер етудің қалыптасқан құралдары
анықталады, мінез-құлықтың жаңа сапалары пайда болады, эмоциялық
тәжірибеге байиды және дамиды;
– ойын – үдеріске уәждеме енгізілген қызмет;
– ойынның дамытылған нысаны – қоршаған әрекеттің бейнесі
27
ғана емес, оның түрленуі. Сауатты өткізілген ойын ойға алған
мақсаттарды, құрылымдарды, алынған ақпарат немесе тәжірибені
талқылау және талдауды болжайды.
Ойын көпқырлы: ол арқылы әлеуметтік тәжірибе беріледі; онда
жасөспірім қоршаған әлеммен өзара әрекет жасай отырып, өз
белсендігін көрсету мүмкіндігін алады. Ойынның барынша таралған
топтары олардың түрлері бойынша топталуы болып табылады.
Қызмет түрлері бойынша ойындардың топталуы
Ойындардың тобы
Ойындардың түрлері
Қатысушылардан шығармашылық және
көркемөнер қабілеттерін талап ететін
көркемөнер ойыны
а) музыкалық; б) әртістік; в)
бейнелеу;
г)
әдебиеттік
(лингвистикалық)
Физикалық
дамытуға
бағытталған
спорттық ойындар
а) жергілікті жердегі ойындар;
б) эстафеталар; в) әрекетті
үйлестіруді,
ептілікті,
реакцияны
жаттықтыратын
ойын-жаттығулар
Түрлі білім салаларына байланысты
балалардың
танымдық
қызметін
белсендіретін
және
сұрақтар
мен
тапсырмалар
енгізілген
танымдық
ойындар
а) викториналар, байқаулар; б)
жұмбақтар, бас қатырмалар; в)
ребустар, жұмбақ сөздер және
т.б.
Баланың психикалық үдерістерін және
ақыл-ес
қабілеттерін
дамытуға
бағытталған интеллектуалды ойындар
Дамытатын ойындар: а) есте
сақтау; б) зейін; в)
байқағыштық; г) логикалық
ойлау; қиял
Өзімен және қоршаған ортамен өзара
қатынас әлеміне тереңдеу мүмкіндігін
беретін психологиялық ойындар
Мынаған
бағытталған
ойындар: а) өзін өзі түйсіну,
өзін өзі тану; б) сенім, бірін
бірі түсіну; в) тыңдай білу; г)
дауларды шешу және келісімге
жету
Ұжымды құру және әрі қарай онымен
жұмыс
істеу
барысында
туған
мәселелерді
шешуге
байланысты
ұйымдастыру ойындары
Көмектесетін ойындар:
а) көбасшыны анықтау; б)
адамдармен
танысу;
в)
қатысушыларды топқа бөлу,
топты біріктіру
Қатысушыларға өзін шынайы немесе
үлгілеу
еңбек
қызметінде
жүзеге
асыруға көмектесетін еңбек ойындары
ойындар: а) экономикалық; б)
кәсіби-имитациялық
Достарыңызбен бөлісу: |
