Тауарардың жіктемесі бойынша алдын ала шешімдер қабылдау
Бұл қызмет бойынша N=869 сұхбаткерден сауалнама алынды.
10 балдық шәкіл бойынша қызметке қанағаттанушылық: 8,2 балл, 74,7% толық қанағаттандырылды.
74,7% бизнес өкілдері жалпы қызметке толық қанағаттандырылды (немесе 1-ден 10-ға дейінгі шәкіл бойынша 8,2 балл), бұл шамамен сұхбаткерлердің төрттен үш бөлігі. Қызметке қанағаттанушылық бизнестің көлеміне байланысты. Сонымен, ірі бизнес өкілдерінің ішінде 81,2% толық қанағаттандырылды, олардың ішінде күрт азайған цифрлар: 72,5%, және шағын бизнес өкілдері ішінде – 74,5%. Бірақ қанағаттанушылық меншіктік нысанына қатты байланысты. АҚ өкілдері (84,0%) тауарларды жіктеу бойынша шешім қабылдау қызметіне қанағаттанады, ЖШС өкілдері 10%-ға аз: 77,4%, ал ЖК өкілдері ішінде бар болғаны 67,7%-ы қызметке толық қанағаттандырылдық деп, ал жеке бизнес өкілдерінің сұхбаткерлерінің 6,9%-ы толық қанағаттандырылған жоқпыз деп жауап берді. АҚ ішінде тіпті наразы сұхбаткерлер саны аз: 4%.
82-диаграмма. Меншіктік нысаны бойынша толық қанағаттандырылған бизнес өкілдерінің үлесі, %
Қызмет тұтынушылардың түсініктері
Кедендік брокер, Алматы: «2008 жылға дейін бей-берекет болып келген. Ең жақсы жаңалық – бұл бір терезе әдісі, электрондық деклациялау және басқа қызметтерді электронды түрде алу. 10 балдық шәкіл бойынша болмашы ұлғаю болды, 2008 жылғы 1 балдан 2009 жылы 2 балға дейін ұлғайса, ары қарай 2009 жылдан 2012 жылғ дейін сапа 4 балға дейін ұлғайды, ал 2012 жылдан батап 2013 жылға дейін қызмт сапасы күрт ұлғайды: 4 балдан 7 балға дейін, одан кейін сапа өсімінің қарқыны тағы нашарлады, 2014 жылы сапа шамамен 7 балл деңгейінде болды». Ірі бизнес өкілі, Шымкент: «2008 жылы сапасы бойынша бұл қызметті 6 балға бағаладым, ал одан ары қарай өсім жылына жарты балл, әр жылдың өз ерекшелігі бар». Кәсіпкер, Семей, бағалау барысында қызметкерлердің қызметтерін қызмет сапасынан айырады: «Сапа туралы айту өте қиын, тіпті қорқамын да, өйткені біз кеденде үнемі болып тұрамыз, менің ЖК-ді көрсетпеуге болады ма? Мен жалпы, наразымын. Бірақ қызмет сапасы жыл сайн жақсарып келеді – 2008 жылғы 7 балдан 2014 жылы 10 балға дейін жақсарды. Бұрын кезек көп болатын, қазір «алыпсатарлардың» да саны азайды, ғимарат та жайлы, металл іздегіштер жаңартылып отырады, – жағдайлар жасалуда, бірақ қызметкерлер бәрін құртады, оларда еш адамгершілік жоқ, осының салдарынан – жағдай нашар».
Қызмет алуда проблемалар мен қиындықтардың болуы
Жалпы 14,4% сауалнама алынған бизнестер қызмет алуда проблемалар мен қияндықтардың болатындығын айтты. АҚ өкілдерінің ішінде – 2,0%, ЖШС – 13,3%, ал шағын бизнес – 18,3%. ЖК АҚ өкілдеріне қарағанда, проблемаларға шамамен 10 есе жиі ұшырайды. ЖК өкілдерінің қызмет түрлері әр түрлі және тауарлардың атаулары бойынша икемді, сондықтан кодтар беруде қиындықтар да көп кездеседі. Бірақ ЖК заң тұрғысынан әлсіз шыңдалған және аз қорғалғанын ұмытпау қажет, өйткені штатында заңгері, болмайды, мысалы.
Кедендік брокер, Алматы: «Техникалық қолдауда проблемалар бар. Бағдарлама (база, сервер) тұрып қалады және инспекторлар УСҚ-на тексеруге кеткен кезде, қызметкерлер жетіспей жатады, сол кезде сағаттар бойы күтіп тұрамыз, ал кейде базаның жұмысында ақаулықтар боылп жатады. Осындай күндері еш нәрсе жасау мүмкін емес».
83-диаграмма. Қызмет алу проблемалары мен қиындықтары, меншіктік нысаны бойынша, %
19,4% сұхбаткерлер кедендік декларация тапсырған жоқ; тапсырғандардың ішінде 88%-ы оны бірінші әрекеттенген, 7,7%-ы екінші әрекеттенген, 2,7%-ы үшінші әрекеттенген тапсырса, ал 1,7%-ы декларация тапсыруды тіпті сегізінші әрекеттенуге дейін бірнеше рет тапсырды.
Ірі бизнес өкілі, Шымкент: «Бұл мәселеде жеңілдік алуға мүдделі адамның қандай да бір шектеулерді заңнама түрінде реттеу мүмкіндігі бар». Кәсіпкер, Семей: «Егер ірі фирма болса, оған бұл қызметті алу оңай, өйткені ЖК-ге қарағанда, тауар көлемі үлкен. Әлбетте, ЖК-ге қарағанда, ірі фирмаларға қарым-қатынас та басқаша. Біз ұсақ партиялар тасимыз, ал қызметкерлер өз «маңыздылығын» тек бізге көрсете алады». Кәсіпкер, Алматы: «Бәрі жақсы. Тек бағдарламалық жасақтама жиі істемей қалады».
Автоматтандыру деңгейі
Осы қызметті алудың негізгі тәсілі қағаз нұсқасы болып табылады – 73,6%. Ішінара автоматтандырылған деңгейді пайдаланды – 19,7%. Қызмет алудың электрондық тәсілі СЭҚ қатысушыларының арасында кеңінен тарала қойған жоқ (6,7%).
84-диаграмма. Автоматтандыру деңгейі, кедендік қызметті ресімдеудің осы нысанын көрсеткен сұхбаткерлер үлесі, %
Ірі бизнес өкілі, Шымкент: «Барлық құжаттар электрондық және қағаз форматта болуы тиіс: біз дүлей апаттардан қамсыздандырылмағанбыз, немесе егер электр энергиясы техникалық себептер бойынша жұмыс істемесе, онда біз қағаз нұсқасында жұмыс істеуді жалғастыруымыз қажет. Қағаз нұсқасында әлдеқайда оңайырақ». Кәсіпкер, Семей: «бұл қызметтің электрондық нұқасына қол жетімсіз. Қызметті он-лайн алу мүмкіндігін енгізу қажет. Осылай айқынырақ болады, қызметті күрделендіретін адами фактор болмаушы еді».
Қызмет алудың қағаз нұсқасындағы әдісі ірі бизнесте кең таралған (82,5%), бұл осы қызметтегі электрондық құжат айналымына сенбеушіліктің, бағдарламалық өнімдердің жетілдірілмегендігінің (бағдарламалардың істемей қалуымен) үлкен тәуекелімен байланысты.
85-диаграмма. Бизнес көлемі бойынша автоматтандыру деңгейі, %
Кедендік брокер, Алматы:
«Қызметті тек ішінара электрондық форматта өткізуге болады. Электрондық түрде жұмыс істеген көбірек артық, өйткені адам факторы болмайды, бірақ бағдарламалық жасақтаманың істемей қалу тәуекелі бар». Ірі бизнес өкілі, Шымкент: «Бағдарламалық жасақтама қандай да бір уақыт ішінде жұмыс істемей қалады. Мысалы, декларация жасау кезінде, және де декларация жасау уақыты рұқсаттық құжаттармен, серіктестер алдында өз міндеттемелеріңді орындаумен шектелген, жұмыс істей бастаған кезде бағдарлама тұрып қалады, бірақ биыл жаңа бағдарлама орнатты деген болатын».
Уақыт шығындары
Құжаттар тапсырған сәттен шешім шығарғанға дейінгі қызмет нәтижесі уақыт бойынша орташа алғанда 4317,3 минутты алады. Кезекте күту уақыты – орташа алғанда 31 минут.
57-кесте. Қызмет алуға жұмсалған уақыт шығындары
Қызмет нәтижесін күту уақыты
|
Бір өтініш үшін кезек күту уақыты
|
4317,3 минут
|
31 минут
|
Құжаттарды тапсыру сәтінен бастап шешім шығарғанша қызмет нәтижесін алу 28,2% сұхбаткерлердің айтуынша 1 күннен 5 күнге дейінгі уақыт алады, 23,9% сұхбаткерлерде – 5 күннен 10 күнге дейін, 4,7% бизнесмен мәселені 1 сағатта шешеді, 4,4% сұхбаткер қызметті 1 сағаттан 3 сағатқа дейін алса, ал 9,2%-ы – 3 сағаттан 8 сағатқа дейін алады. 29,7% сұхбаткер қызметті 10 күн ішінде алады.
Қызмет параметрлеріне қанағаттанушылық
Тұтынушылардың қызметтің қандай аспектілеріне қанағаттанатындығын, ал қандай аспектілерге онша қанағаттанбайтындығын қарастырамыз. Жалпы, шағын бизнестің ірі бизнеске қарағанда 1 балға төмен баға қоятынын бірден ескерте кету қажет. Бланктермен қамтамасыз ету аспектісі бойынша ең жоғары балл (8,8 балл), оның жиынтық көрсеткіші келесі тармақтардан тұрады: өтініш бланктеріне қол жетімділік, өтініш үлгілерінің болуы, өтініштерді толтыру бойынша түсінікті әрі айқын нұсқаулар, ақпарат және қызмет ұсынылатын тілдің қол жетімділігі/түсініктілігі.
Сонымен қатар, қызметкерлердің сипаттамаларына байланысты аспект басқалардан жоғары белгіленген: 8,7 балл. Ақпараттың мазмұны, мерзімдер (уақыт) аспектілері және рәсімдер 8,5 балдан баға алды. Ең төмен балды техника аспектісі алды – 7,5 балл, серверлердің, компьютерлердің және бағдарламалардың жұмысына наразылық салдарынан.
86-диаграмма. Аспектілер бойынша қызмет параметрлеріне қанағаттанушылық, орташа балл
Кәсіпкер, Семей:
«Рәсімнің мерзімі ұзақ. Біз «төсек-орын» тауарын сатып аламыз, нақты бір тауарға сертификат керек және әр бір килограммға есептеледі, тауарлардың әр бір санатын жіктеу қиын. Килограммдардың жалпы саны біздің кеденде қымбатқа түседі. Ақпан айында мен «кеденнен өткізуді ресімдеу» үшін 200 000 теңге төлемдім, бұл өте қымбат. Сондықтан, мен қызметтерді делдал арқылы пайдалана бастадым. Және бүгінгі таңда жеке тұлға ретінде 50 кг-ға дейін автобуста, ал қалған тауарды делдал фирма арқылы өткіземін, бұл материалдық тұрғыда ұтымдырақ. Өйткені мен әр түрлі тауарлар өткіземін». Кәсіпкер, Семей: «Менің престелген жүгімді кеден қызметкерлері ашып тастайды да, одан кейін қайтадан сапасыз орайды».
Достарыңызбен бөлісу: |
