Лекция жоспары: Саяси партиялар, қоғамдық ұйымдар мәні, түрлері, ерекшеліктері Партиялық және сайлау жүйелерінің ерекшеліктері

жүктеу 13,07 Kb.

Дата	20.12.2022
өлшемі	13,07 Kb.
	#40704
түрі	Лекция

1.Саяси партиялар, қоғамдық ұйымдар мәні, түрлері, ерекшеліктері
2.Партиялық және сайлау жүйелерінің ерекшеліктері
1.Негізгі әдебиеттер тізімі
2. Қосымша әдебиеттер тізімі

Тақырып 14. Саяси партиялар, қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар және олардың
ҚР-дағы орны мен ролі
Лекция жоспары:
1.Саяси партиялар, қоғамдық ұйымдар мәні, түрлері, ерекшеліктері
2.Партиялық және сайлау жүйелерінің ерекшеліктері
1.Саяси партиялар, қоғамдық ұйымдар мәні, түрлері, ерекшеліктері
«Партия» деген ұғым латын тілінен аударғанда «бөлік, бөлшек» деген мағынаны білдіреді. Алғашқы партиялар ежелгі Грецияда пайда болған. Жалпы партиялардың даму кезеңдері:
аристократиялық котерийлер (үйірмелер);
саяси клубтар;
көпшілік партиялар.
Саяси партиялардың түрлері өте көп. Мысалға: кадрлық, көпшілік, консерваторлық, реформаторлық, революциялық, заңды, заңсыз, басқарушы, оппозициялық, оңшыл, солшыл, орталық, парламенттік және антипарламенттік болып бөлінеді. Бұл партиялардың идеяларында, бағдарламаларында ерекшеліктері көрсетілген.
Қоғамдағы партиялардың санына байланысты, бірпартиялық, қоспартиялық және көппартиялық жүйелер қалыптасады.
Партиялардың негізгі қызметтері:
жекелеген пікірлерді, мүдделерді біріктіру, жүйелеу, қоғамдық деңгейге көтеру;
басқа партиялармен бәсекелестікте болу;
белсенді мүшелерін саяси элитаға енгізу;
мемлекет пен азаматтық қоғам арасындағы байланысты тұрақты ету, дамыту;
қоғамның дамуына байланысты белсенді жұмыстар атқару.
2.Партиялық және сайлау жүйелерінің ерекшеліктері
Мемлекеттің саяси жүйесіндегі маңызды буыны – сайлау. Оның сипаты өкіметтің сайланбалы органдары құрамына әсер ететіні сөзсіз.
Сайлау жүйесі дегеніміз - өкімет органдарына ашық сайлаумен байланысты және сайлау тәртібін айқындайтын қалыпты қоғамдық қатынастар жиынтығы.
Оның негізгі құрамдас бөліктері төмендегідей:
берілген дауысты санау тәсілі мен депутаттық мандат беру мағынасында алып қарағанда, сайлаудың саяси ұйымдастырылуы бейнеленеді;
сайлау процесі сайлаудың тікелей ұйымдастрыу жағын көрсетеді.
Сайлаушылардың берген даусын санау тәсілі мен депутаттық мандат беру ретіндегі сайлау жүйесі дамыған шетелдерде абсолютті көпшілікті мажоритарлық жүйе (Франция), пропорционалды жүйе (Австрия, Бельгия, Франция), аралас жүйе түрінде қолданылады.
1.Негізгі әдебиеттер тізімі
1. М.Кенжебаев. Саясаттану негіздері. А., 1995.
2. Политология. Курс лекции. Под ред. Проф. Мустафина Т.Т. А., 1993.
3. Д. Жамбылов. Саясаттану. А., 1996.
4. Введение в политологию. М.,1994.
5. Политология. Учебник. А., 1998.
2. Қосымша әдебиеттер тізімі
1. Мұстафин Т., Ұлықпанов А. Әл – Фарабидің саясат туралы көзқарастары. Ақиқат
журналы. №8.1993.
2. Сөнбес жұлдыздар. А., 1989.
3. Бейсембиев Қ. Қазақ ағартушыларының әлеуметтік – саяси, философиялық
көзқарастары туралы. А., 1988.
4. Қалиев Қ. Қазақстан Республикасының саяси жүйесінің эволюциясы. Саясат журналы.
№8. 1996.

жүктеу 13,07 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: