Педагогикалық факультеттің деканы

Темірдің жетіспеушілігінен болатын анемия

жүктеу 1,45 Mb.

бет	4/10
Дата	11.01.2020
өлшемі	1,45 Mb.
	#26305

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Темірдің жетіспеушілігінен болатын анемия әсіресе әйелдерде ішкі аурулар клиникасында жиі кездеседі.

Әлсіздік, бас айналу, демікпе, әсіресе дене жүктемесі кезінде, тез шаршау, құлақтағы шулар кейбірде естен танушылық тән. Көптеген ауруларда диспепсиялық құбылыстар байқалады-тәбеттің төмендеуі, дәм кетуі(аурулар бор, топырақ, жер, көмір жей бастайды, эфирдің, бензиннің және басқа да заттардың буларына рахаттанады), жүрек айну, кекіру, тез тойыну, тамақтан кейін эпигастральді аймақта аурлық сезім, кейде іш өту, тесіп немесе теріде жәндіктердің жыбырлап жүрген сезімдері және басқалары.

Лейкемиялық синдром-қатерлі ісіктердің пайда болу синдромы.

Қан жүйесіндегі қатерлі ісіктер ауруларын-гемобластоздар деп атайды. Олардың екі тобын айырады: лейкоздар және гематосаркомалар (ісікті лимфомалар).

Лейкоздар-сүйек майында жинақталып қан түзетін жасушалардағы ісіктер; сүйек майынан қанға лейкозды (ісікті) жасушалар келіп лейкемия ауру симптомын тудырады. Оларды жедел және созылмалы лейкоздар деп айырады.

Жедел (тез) лейкоз. Өте жоғары қызумен басталып, мол тер шығып, тоңазытып, кенеттен әлсіздік, делсалдық, сүйектер ауырып және басқа да симптомдармен айқындалады. Кейбірде ең бірінші шағым кезінде жұтыну кезінде тамақ ауырып,жұтқыншақтың шырышты қабаты өлі жасушалармен толып кетеді. Басқа жағдайларда бір сарынмен әрең байқалатын симптомдармен басталып, әлсіздік, делсалдық, тез шаршаумен, азғантай ғана дене қызуымен; соңынан аурудың жағдайы нашарлап аурудың толық клиникалық белгілері айқындала түседі.

Лимфогранулематоз-ісікті лимфомалар тобына жататын жүйелі аурулар, лимфа түйіндері, талақ және басқа да мүшелер зақымдалып арнайы сипат алады.Тері қышуы ерте басталады, аурулар оны әлсін-әлсін қаси береді.Қызу көтеріледі, тершеңдік пайда болады.

Тексеру сұрақтары: Жүрек қан тамырлар жүйесін тексеруге қандай тәсілдер кіреді? Параклиникалық тәсілдермен нені зерттейді? Қызметтік тестілеуге қандай амалдар кіреді? Негізгі шағымдар деген не? Оған қандай тексерулер кіреді? Денені зерттеу тәсілеріне қандай өлшемдер кіреді? Жүректің жиырылу жиілік градациясын неше бөліктерге бөледі? Параклиникалық тәсілдерге қандай тексерулер кіреді? Жүрек қан тамырлар жүйесінің аурулары қандай синдромдардан тұрады? Кардиалгиялық синдром деген не? Аритмиялық пен гипертоникалық синдромдар қандай аурулардың белгісі бола алады? Гипотоникалық синдром нені тексереді?

Әдебиеттер тізімі: А.Макарова. Спортивная медицина: Учебник. – Советский спорт, 2004. 2. Дунаева З.Қ., Мұстафина Т.К. Студенттердің спорттық медицинадан лабораториялық жұмыстарды өздігінен орындауға арналған әдістемелік нұсқау. – А., 1993. 3. Мұстафина Т.Қ. Спорттық медицина. Оқу құралы. Алматы, 1993, 75 бет. 4. Мұстафина Т:Қ., Амангельдиева Р.Р., Дунаева З.Қ. Патологические состояния и заболевания у спортсменов. Учебное пособие. Алма – Ата, 1986.
8.Тақырыптың аты: Клиникалық және параклиникалық тексеру тәсілдері
Мақсаты: Сыртқы тыныс алу жүйесімен студенттерді таныстыру. Сыртқы тыныс алу жүйесінің негізгі тексеру тәсілдері. Тыныс алу жолдарының аурулары кезіндегі кейбір синдромдарымен таныстыру.
Тірек сөздер: Безгек, өкпенің көлемін тексеру, тыныс алу жолдарын рентген және эндоскопиялық тәсілдермен тексеру, өкпені желдету, тыныс алу көлемі, тыныс шығару көлемі, тыныс алу мен тыныс шығару қор көлемі, өкпенің тіршілік сиымдылығы (ӨТС), шынайы ӨТС, тиісті мәндері, қор мүмкіншіліктерінің коэффициенті.
Негізгі сұрақтар:

Сыртқы тыныс алу жүйесі. Негізгі зерттеу әдістері
Сыртқы тыныс алу жүйесін тексеру
Тыныс алу мүшелерінің ауру кезіндегі кейбір белгілері

Қысқаша мазмұны:

Сырттай тыныс алу жүйесін тексеру

Сырттай тыныс алу жүйесін тексеруге кіретіндері:

шағымдарды талдау;
физикалық тексерулер;
параклиникалық тәсілдер;
функциональды (қызметтік) сынамалар.

Негізгі шағымдар:

демікпе (ауаның жетіспеушілігінен қиналу);
жөтел;
көкірек қуысындағы ауырсынулар;
қан қақыру;
әлсін-әлсін безгек ( дене қызуының жоғарлауы);
әлсіздік, сырқаттану, тәбеттің төмендеуі.

Физикалық зерттеу тәсілдері тыныс алудың жиілігін анықтау, өкпенің шекарасын, қозғалу деңгейін, өкпе шуларының перкуссия арқылы болатын сипаты, құрғақ және ылғалды өкпе сырылдары, сыртылдау, плевраның үйкеліс шулары.
Тыныс алу жүйесінің ауруларына негізгі параклиникалық диагностика тәсілдеріне жататындары:

өкпенің көлемін зерттеу, өкпенің желдеткіш қарқыныны мен тыныс актісінің механикасы;
рентгенологиялық зерттеу тәсілдері;
бронхыларды (бронхоскопия) эндоскопиялық зерттеу тәсілдері;
зертханалық тәсілдер: қақырықты зерттеу.

Өкпе көлеміне жататындар:

тыныс алу көлемі (ТАК)- тыныштықта бір тыныс алғанда өкпеге кіретін ауаның көлемі (орташа 500 мл құрайды, 300-ден 900 мл-ге дейін

оның ішінде шамамен 150 мл өлі кеңістіктегі көмекейдегі, трахеядағы, бронхыдағы, газалмасуға қатыспайтын, бірақ ауамен араласып, ылғалдандырып және оны жылытады);

тыныс шығарғандағы ауаның қор көлемі (АҚК_шығ) – адамның тыныштықта шығаратын максимальді ауа көлемі (1500-2000 мл);
тыныс алғандағы ауаның қор көлемі (АҚК_алғ)- адамның тыныштықта жұтатын максимальді ауа көлемі (1500-2000 мл);
өкпенің тіршілік сиымдылығы (ӨТС)-максимальды тыныс алғаннан кейін максимальды тыныс шығарғандағы ауаның көлемі. ӨТС ол тыныс алғандағы ауаның қор көлемдеріне, тыныс шығарғандағы және тыныс алу көлемінің қосындысына. Оның көлемі жынысына, жасына, дененің бойына және салмағына, көкірек қуысының көлеміне.
қалдық көлем (ҚК)- өкпедегі ауаның шыққан максимальды қалдық көлемі (1000-1500 мл);
өкпенің жалпы максимальді сиымдылығы (ӨЖС)-максимальды тыныс алғанда өкпедегі ауаның көлемі (5000-6000 мл).

Өкпені желдетудің қарқынды көрсеткішіне жататыны:

тыныс алудың минуттық көлемі (ТМК)- тыныс алу көлемінің минуттық тыныс алу жиілігіне көбейтіндісі (3500-5000 мл);
өкпені максимальді желдету (ӨМЖ) –«тыныс алу шегі» тыныс алу жүйесінің максимальді кернеуі кезінде өкпенің желдетілетін ауаның саны (80-нен 200 л/мин);
тыныс алу қоры (ТАҚ)- формула бойынша табылатын көрсеткіш: ТАҚ= ӨМЖ-ТМК. Тыныс алу қоры қалыпты жағдайда өкпені максимальді желдетудің 85% құрайды;
тыныс алудың мүмкіншілік қор коэффициенті (ТАҚК)- сыртқы тыныс алу жүйесінің қор мүмкіншіліктерін қамтитын көрсеткіш; келесі формуламен есептеледі:

(ӨМЖ- ТМҚ) х 100

ТАҚК = ^{______________________________}.

ӨМЖ

ТАҚК 70% төмен болса, тыныс жүйесінің қызмет мүмкіншіліктерінің өте маңызды дәрежеге дейін төмендегенін көрсетеді.
Тексеру сұрақтары: Сыртқы тыныс алу жүйесін тексеру әдіс – амалдары қандай? Параклиникалық тәсілдер ол қандай тәсілдер? Қызметтік тестілеу деген не? Физикалық тексеру тәсілдері қандай тәсілдер? Өкпенің көлемін қалай анықтауға болады? Өкпені желдету деген не? Оны қалай істеуге болады? Тыныс шығару қорын қалай түсінесіңдер? Өкпенің тіршілік сиымдылығы деген түсінікке жауап беру керек. Өкпенің тіршілік сиымдылығын қалай өлшейді және оны қалай дамытуға болады?
Әдебиеттер тізімі: А.Макарова. Спортивная медицина: Учебник. – Советский спорт, 2004. 2. Дунаева З.Қ., Мұстафина Т.К. Студенттердің спорттық медицинадан лабораториялық жұмыстарды өздігінен орындауға арналған әдістемелік нұсқау. – А., 1993. 3. Мұстафина Т.Қ. Спорттық медицина. Оқу құралы. Алматы, 1993, 75 бет. 4. Мұстафина Т:Қ., Амангельдиева Р.Р., Дунаева З.Қ. Патологические состояния и заболевания у спортсменов. Учебное пособие. Алма – Ата, 1986.
9.Тақырыптың аты: Клиникалық және параклиникалық тексеру тәсілдері
Мақсаты: Ас қорыту жүйесімен таныстыру. Ас қорыту жүйесін тексеру тәсілдерімен таныстыру. Ас қорыту жүйесі ауырғанда кейбір белгілері. Негізгі шағымдармен таныстыру.Ас қорыту жүйесінің негізгі сиптомдарымен таныстыру.
Тірек сөздер: Асқазан – ішек жолдарының патологиясы, бауыр мен өттің жұмысы, ұйқы безінің қызметі, айқындау (түстеу) рентгенографиясы, эндоскопия, ультрадыбыс, зертханалық тәсілдер, диспепсиялық синдром, гастрит, асқазан жарасы.
Негізгі сұрақтар:

Ас қорыту жүйесі. Негізгі зерттеу әдістері

Ас қорыту жүйесін тексеру
Ас қорыту мүшелерінің кейбір аурулар белгілері

Қысқаша мазмұны:
Ас қорыту жүйесін тексеру

Ас қорыту жүйесін тексеруге кіретіндері:

шағымдарды талдау;
физикалық тексерулер;
параклиникалық тәсілдер.

Ас қорыту жүйесінің ауруларына тән:

асқазан-ішек жолдарының патологиясы (аурулары) –дисфагия(жұта алмаушылық), құсып тастау(қабылданған тамақтың ауыз қуысына қайтып келуі), қыжылдау(өңештің төменгі жағына асқазаннан келіп түскен ас қалдықтарынан төс сүйегінің артжағында күйдіре ауру сезімдері), ауыздан жағымсыз иістің шығуы, кекіру(ауыз арқылы ас қазан мен өңештен жиналған ауаның кейбірде дауысты шығуы), тәбеттің бұзылуы, құрсақтың әртүрлі бөлімдерінде шаншу, ас қазанның тамақтан толып кетуі, жүрек айну, құсу, іш қату немесе іш өту, қарын мен ішектерден қан кету.
бауыр мен өт жолдарының патологиясы: оң жақ қабырғалар асты аймағының ауруы, кейбірде-төс сүйегінің қанжар тұсы, кекіру, қыжылдау, жүрек айну, құсу, сары ауру, тері қышымасы, құрсақтың кө-лемінің үлкеюі, дененің қызуының көтерілуі;
ұйқы безінің патологиясы: төс сүйегінің қанжар тұсының ауруы, оң және сол жақ қабырға асты аймақтары, айнала ауруы, диспепсия (ас қорытудың бұзылуы) құбылыстары, сары ауру, жалпы әлсіздік пен арықтау.

Физикалық тексеру тәсілдері арқылы құрсақ қуысындағы мүшелердің орналасуын, көлемін, түрін, құрсақ қабырғаларының қатаю дәрежесін, оның әржрдегі ауыратын жерлерін анықтау, тері мен тері асты клетчаткада құрылымдардың болуы, жарықшақтардың(грыжа) болуы, ішектердің перистальтикасы(қозғалуы).

Ас қорыту жүйесінің ауруларына диагноз қою үшін қолданылатын негізгі параклиникалық тәсілдер:

контрастылы(қарама-қарсы) рентгенография өңеш, қарын, ұлтабар, тоқ ішек, өт;
эндоскопия (өңеш, қарын, ұлтабар, тоқ ішек);
зертханалық тәсілдер: қарын сөлін зерттеу, ұлтабар іші мен нәжіс.

Ас қорыту жүйесі ауырғанда кейбір синдромдар:

диспепсиялық;
абдоминалгиялық (құрсақ тұсындағы ауратын жерлер);
іштің тесіп ауруы;
ішектердің толық сіңірмеуі.

Диспепсиялық синдром қарын-ішек жолының көптеген ауруларына тән және аурулардың жиынтығы (диспепсия-асқорытудың бұзылуы), бұнда өт пен бауырдың да аурулары кіреді. Оған жататындар кекіру, қыжылдау, жүрек айну, құсу, тамақтан кейін қарынның толып кету сезімі.

Абдоминалгиялық синдром-көптеген ішек-қарын аурулары кезінде құрсақ ауруларымен ілесе жүреді, олардың айқындалу дәрежесімен, орналасуымен, иррадиациясымен және басқа да белгілерімен.

Гастритке тән(қарынның шырышты қабатының қабынуы) тамақ ішкенде төс сүйегінің төменгі жағында сыздатып ауру, ауырлық сезім, қарынның толып кетуі, жүрек айну, кейде құсу, ішілген тамақтан кейін кекіру, ауызға келтіру, қышқыл, сасық ауа шығу, кейбірде қыжылдау.

Қарын мен ұлтабардың жараларына тән төс сүйегінің төменгі жағының ауруы тамақ ішкенде бірден (қарын жарасы) немесе 1,5-2 сағаттан кейін, ашқарақтық, түнге қарай ауруы (ұлтабардың жарасының ауруы) артқа қарай омыртқа жотасына қарай бағытталған, кейбірде оң жақ қабырға асты, жүрек аймағы. Аурудың бәсеңдеуі мүмкін, егер бүктеліп тізелерді құрсаққа қарай жақындатып, құрсаққа қысым жасаса. Құсу да жеңілдік әкелуі мүмкін.

Колит (тоқ ішектің қабынуы) кезінде құрсаққа қысым, ауырлық, іштен кернеу, тоқ ішек бойында ұстамалы және солқылдатып аурып, ақырында үлкен дәретке әкелуі мүмкін. Егер көлденең тоқ ішек ауруға шалдыққан болса, онда тамақ ішкеннен кейін бірден ауырсыну күшейе түседі.

Іштің тесіп ауруы-бұл шартты термин, құрсақ қуысындағы көптеген сырқаттар мен аурулардың және жақын арада жедел ота жасау мүмкіншілігінің болуын көрсетеді. Іштің тесіп ауруы шартты түрде үшке бөлінеді: І-перфорация(қуыс мүшені тесу) іші қуыс мүшелердің тесілуі. Соның салдарынан қарын мен ішектердің ішіндегі қалдықтар құрсақ қуысына шығады; құрсақтың тітіркенуінен іште кенеттен өте қатты «пышақтап жатқандай» аурулар пайда болып, коллапс жағдайына (өмірге қауіпті артериальды қысым түсіп кетеді) әкеліп, соңынан құрсақтың қабынуына алып келеді. ІІ-аурудың тез, жедел қабыну ауруларына әкелуі (соқыр ішектің тез, жедел қабынуы-аппендицитке, холециститке (өттің қабынуы), панкреатитке (ұйқы безінің қабынуы) ж.т.б. Егер үрдіс әрі қарай жалғаса берсе іріңдеу кеңейіп некрозға (мүшенің немесе қабырғаларының өлуіне), іріңнің құрсақ қуысына жарып шығуы, құрсақ қуысының тез, жедел қабынуына әкеліп соғады. ІІІ-ішектердің түйілуі (түйнелуі), ішкі және сыртқы жарықтардың қысылып қалуы. Барлық аталған жағдайларда ішектер қабырғаларының өлуі дамиды, құрсақ қуысы қабынуы мүмкін.

Ішектердің толық сіңірмеу синдромы-аш ішектің сіңіру үрдісінің бұзылуы, кешенді сиптомы. Ішектердің толық сіңірмеуі бірінші және екінші болып бөлінеді. Біріншісі-аш ішектің жұқа шырышты қабатының бұзылуы тұқым қуалау нәтижесінде және ферментердің дұрыс құрылмауынан дамиды, екіншісі-аш ішектің жұқа шырышты қабатының бұзылуы жүре бара құрылымдық өзгерістердің әсерінен болуы ықтимал (аш ішектің жедел және созылмалы қабынуынан, аш ішектің ішіндегі ас қалдықтарының тез жылжуы, аш ішектің бөлімінің кесіп алынып тасталуы).

Өт пен бауырдың аурулары кезінде, жоғарыда аталғандардан басқа синдромдардан сары ауру мен бауырдың жұмысының жеткіліксіздігі бауыр комасы да болуы мүмкін(ессіз күй).

Сары ауру (сарық)-тері мен шырышты қабаттарының сарғыш тартуы ұлпалар мен қанда билирубиннің көп болуына байланысты. Аурулар қанының сарысуында шынайы сары ауру кезінде сарғыш бояуы мол болады.

Сонымен бірге несептің түсі де күрең сары немесе қоңырқай да болуы ықтимал; нәжістің түсі біресе тым ақшыл немесе мөлдір тартуы мүмкін, ал кейбірде-қара қоңыр түс болады.

Бауырдың жұмысының жеткіліксіздік синдромы (ессіз күй) бауырдың ауыр жедел және созылмалы аурулары кезінде ашық дистрофия мен бауыр жасушаларының өлуі арқасында пайда болады. Бауыр өзінің қызметін тоқтатқанда ағзаның өзін-өзі улау ішек (бактериаларының) белок ыдырауының және сонымен бірге зат алмасу заттарының өнімдерімен улануы болады.
Тексеру сұрақтары: Ас қорыту жүйесін тексеруге қандай тәсілдер қолданылады? Ас қорыту жүйесінің негізгі шағымдары қандай? Ас қорыту жүйесінің қарын – ішек жолдарының қандай патологиялары бар? Бауыр мен өт жолдарының қандай патологиялары бар? Ұйқы безінің қандай патологиясын білесің? Физикалық тексеру әдістеріне жататын негізгі аппараттары. Ас қорыту жүйесі ауырғанда байқалатын бөлек синдромдары қандай?
Әдебиеттер тізімі: А.Макарова. Спортивная медицина: Учебник. – Советский спорт, 2004. 2. Дунаева З.Қ., Мұстафина Т.К. Студенттердің спорттық медицинадан лабораториялық жұмыстарды өздігінен орындауға арналған әдістемелік нұсқау. – А., 1993. 3. Мұстафина Т.Қ. Спорттық медицина. Оқу құралы. Алматы, 1993, 75 бет. 4. Мұстафина Т:Қ., Амангельдиева Р.Р., Дунаева З.Қ. Патологические состояния и заболевания у спортсменов. Учебное пособие. Алма – Ата, 1986.
10.Тақырыптың аты: Клиникалық және параклиникалық тексеру әдістері
Мақсаты: Несеп бөліп – шығару жүйесін тексеретін негізгі әдістермен танысу. Несеп бөліп – шығару жүйесінің аурулары кезіндегі кейбір синдромдармен танысып білу. Физикалық және параклиникалық тәсілдермен студенттерге қысқаша ақпарат беру.
Тірек сөздер: Негізгі шағымдар, физикалық тексеру, несеп бөлу жұмысының бұзылуы, су жиналу (қабақтар мен бетте), бас ауру, бас айналу, демікпе, тәбеттің болмауы, құсу, жүрек айну, пальпация тәсілі, компьютерлік томография, радиоизотопты нефрография, уремия, созылмалы уремия.
Қысқаша мазмұны:
Несеп бөлу жүйесіндегі аурулары кезіндегі кейбір синдромдары
Несеп бөлу жүйесін тексеруге кіретіндері:

шағымдарды талдау;
физикалық тексерулер;
параклиникалық тәсілдер.

Негізгі шағымдар:

бел тұсының ауруы;
бел аймағының тоңуы;
несеп бөлінудің бұзылуы;
ісіктер(қабақтар мен бетте);
бас ауру;
бас айналу;
жүрек тұсы ауруы мүмкін, демікпе, тәбеттің болмауы, жүрек айну, құсу, қызудың көтерілуі.

Физикалық тексеру тәсілдері:

сипалау тәсілі бөлек жағдайларда бүйректердің көлемін, оның сыртқы түрін, жазықтықтарын, қозғалғыштығын, орналасу орнын;
соғу тәсілі дені сау адамдарда перкуссия тәсілімен ауыратын жерін табу қиындау, сондықтан дәрігер сол қолын белдің бүйректер тұсына қойып оң қолдың саусақтарымен немесе қолдың қырымен қысқа және онша қатты емес соқылар арқылы ауыратын жерлерді айырады. Егерде соғу кезінде ауыратын болса, онда симптом оң деп бағаланады (Пастернацкий симптомы). Оң Пастернацкий симптомы кезінде несепте тастардың жинақталып қалуы ауруларын ж.т.б.анықтайды.

Параклиникалық тәсілдер арқылы диагноз қою:

кәдімгі және контрастылы рентгенография;

ультра дыбыспен зерттеу;

компьютерлік томография;
радиоизотопты нефрография;
лабораториялық тәсілдер: несепті тексеру.

Несеп бөлу жүйесінің аурулары кезінде келесі синдромдар көрінуі мүмкін:

ісікті;
бүйректердің артериальды гипертензиясы
несепті;
бүйректер жұмысының жеткіліксіздігі.

Ісікті синдром ең бірінші олар іркілдек клетчатка бар жерлерде пайда болады, қабақтар мен бетте. Олар тез пайда болып, ісініп, тез жойылып кетеді. Айқындалған жағдайларда бүкіл дене мен аяқ-қолдарда бірқалыпты орналасады. Оның себептері, капилляр қан тамырларының қабырғаларының өткізгіштігі жоғарлап, қан плазмасының қысымы азайып (белок пен бірге көп несеп бөлініп), натрий иондарының қан мен ұлпаларда кідіруінен.

Бүйректердің артериальдық гипертензиясының синдромы бүйректердің көптеген ауруларында байқалады, оның себебі артериальды қысымды реттеуде қатысатындығы. Ол барлық гипертензияның 10-12% құрайды. Әрбір бес жағдайда бүйректер гипертензиясы барынша тез және қатерлі ісік ауысып кетуі, соның нәтижесінде инсультке (мидың қан айналу шеңберінде тез бұзылуы және орталық нерв жүйесін зақымдауы) әкеліп соғуы мүмкін.

Несептік синдром- ол барлық бөлінген несептің, оның жеке меншікті тығыздығының және несеп тұнбасындағы түйіршікті элементтердің болуы. Дені сау ересек адамның тәуліктік несебі 1000-нан 2000 мл дейін болуы мүмкін. Күндізгі диурездің (несеп бөлу) түнгіге арақатысы-1/3 –немесе 1/4. Қалыпты несептің түсі оның концентрациясына байланысты және де сарғыш түсті сабаннан сарғыш тартқан қоңырға дейін болады. Иісі онша жағымсыз емес, арнайы иісі бар. Салыстырмалы тығыздығы 1,010-1,040. Дені сау адамдардың орташа РН көрсеткіші -6,0. Қалыпты несепте белок пен глюкоза болмауы керек. Эритроциттердің де несепте болмағаны жөн, лейкоциттер саны қалыпты жағдайда көзге көрінетіні-1-2 одан аспауы керек.

Несепте эритроциттердің пайда болуы ондағы әртүрлі аурулардың болуынан-бүйректер шумағының қан тамырларының ауруға шалдығуынан, туберкулезде және бүйректердің ісігі болғанда, тас жиналу ауруларынан ж.б. Несепте лейкоциттердің көбеюі несеп шығару жолдарында қабыну үрдістері бар уақытта блады.

Бүйректер жұмысының жеткіліксіздігі ағзадағы интоксикация кезінде (өзін-өзі улау) болады. Бүйректер жұмысының жеткіліксіздігі кезінде оның ауыр түрі-уремия. Бүйректер жұмысының жеткіліксіздігі мен уремия тез және жедел сонымен бірге созылмалы түрінде де байқалады. Жедел уремия улармен уланғанда, дұрыс қан құйылмағанда және эритроциттердің көптеп бұзылуынан, естен тану кездерінде болуы мүмкін. Созылмалы уремия бүйректердің созылмалы ауруларының соңғы стадиясында дамиды. Оны дұрыс дәрігерлік жәрдем бергенде емдеуге болады да.
Тексеру сұрақтары: Несеп бөліп – шығару жүйесінің негізгі тексеру әдістері қандай? Негізгі шағымдарға не жатады? Физикалық зерттеу тәсілдеріне нелер жатады? Пальпация тәсілі ол қандай тәсіл? Параклиникалық диагноз қою тәсілдері қандай? Несеп бөліп –шығару жүйесіндегі аурулар кезіндегі ерекше бөлек синдромдар қандай?
Әдебиеттер тізімі: А.Макарова. Спортивная медицина: Учебник. – Советский спорт, 2004. 2. Дунаева З.Қ., Мұстафина Т.К. Студенттердің спорттық медицинадан лабораториялық жұмыстарды өздігінен орындауға арналған әдістемелік нұсқау. – А., 1993. 3. Мұстафина Т.Қ. Спорттық медицина. Оқу құралы. Алматы, 1993, 75 бет. 4. Мұстафина Т:Қ., Амангельдиева Р.Р., Дунаева З.Қ. Патологические состояния и заболевания у спортсменов. Учебное пособие. Алма – Ата, 1986.

11. Тақырыптың аты:

Дене шынықтыру және спортпен шұғылданатындарды дәрігерлік – ұстаздық бақылау
Мақсаты: Спортпен шұғылданатындарды дәрігерлік қамтамасыз ету үшін тексерулер өткізіледі: бастапқы, жылдық терең, қосымша, кезеңдік, жедел. Осы аталған тексерулермен студент қауымды таныстыру. Спорттық медицина практикасында денсаулық жағдайын бағалау негіздерімен танысу.
Тірек сөздер: Дәрігерлік қамтамасыз ету, алғашқы және жыл сайындық терең тексерулер, кезеңдік, ағымдық және лездік; қосымша дәрігерлік тексеру, спорт медицинасының дәрігері, терапевт, хирург – травматолог, невропатолог, стоматолог, оториноларинголог, окулист, гинеколог (уролог), дерматолог.
Негізгі сұрақтар:

Алғашқы және жыл сайынғы терең медициналық тексерулер

Медициналық тексерулердің ұйымдастыру негіздері

Спорттық медицинаның практикасында денсаулықты бағалау негіздері

Қысқаша мазмұны: Машықтану үрдісін дәрігерлік қамтамасыз ету үшін келесі тексеру түрлері қолданылады:

алғашқы тексеру;
тереңдетілген жылдық тексеру;
қосымша тексерулер;
кезеңдік тексерулер;
ағымдық тексерулер;
жеделдік (қоса дәрігерлік-ұстаздық бақылаулар) тексерулер.

Алғашқы және тереңдетілген дәрігерлік тексерулердің ең басты мақсаты дене деңгейінің дамуын, жыныстық жетілуін(сөз жасөспірімдер мен балалар туралы болғанда), ағзаның басты жүйелерінің қызметтік мүмкіншіліктерін бағалау болып табылады.

жүктеу 1,45 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10