Педагогикалық факультеттің деканы

• 
  мектепте денешынықтыру мен спорт секцияларына қатысуы;
  
• 
  қазіргі уақыттағы спорт түрі;
  
• 
  мамандығы (дәрежесі);
  
• 
  қазіргі кездегі машықтану-кезеңі, жұмасына жаттығу сабақтарының саны, әрбір сабақтың ұзақтығы, спортшы бұл сабақтардың ауырлығын бағалауы;
  
• 
  көңіл-күйі;
  
• 
  спорттық нәтижелердің өсуіне қанағаттануы немесе қанағаттанбауы;
  
• 
  күн кестесіне, жаттығуларына және демалыс сағаттарына жалпы сипаттама;
  
• 
  таңертеңгілік жігерлендіретін жаттығулар;
  
• 
  шыңдалудың қосымша амалдары ж.т.б.
  

• 
  конститутциональді (дене құрылысы) типін;
  
• 
  дамуындағы кішігірім ауытқулар;
  
• 
  тірек-қиыл аппаратының қызметтік жағдайындағы көзге байқалатын зақымдар белгілері;
  
• 
  кейбір аурулармен патологиялық жағдайлардың сыртқы белгілері.
  

Кейбір аурулармен патологиялық жағдайлардың сыртқы белгілеріне жататындары:

1. 
   бет терісінің түсі;
   
2. 
   мұрынмен тыныс алудың бұзылуының айқындалуы;
   
3. 
   көз ерекшеліктері;
   
4. 
   ерін мен тілдің жағдайы.
   

• 
  бойдың ұзындығы;
  
• 
  дене массасы;
  
• 
  көкірек қуысының көлемі;
  
• 
  өкпенің тіршілік сиымдылығы.
  

Оларды бағалау үшін жиі қолданылатын тәсілдер:

• 
  антропометриялық пішіндер мен стандарттар;
  
• 
  корреляциялар;
  
• 
  индекстер немесе көрсеткіштер;
  
• 
  персентильдер.
  

Қызудың жоғарлау дәрежесіне байланысты ажыратады:

• 
  37,0- 37,5ºC-дене қызуының аздап көтерілуі (субфебрильді);
  
• 
  37,5-38,0 ºC-дене қызуының жоғарлауы;
  
• 
  38,0-39,0 ºC-орташа жоғарлауы;
  
• 
  39,0-40,0 ºC-жоғары болуы;
  
• 
  >40,0 ºC-өте жоғары;
  
• 
  >41,0-42,0 ºC- дене қызуының тым жоғары болуы.
  

• 
  электрокардиография;
  
• 
  фонокардиография;
  
• 
  поликардиография;
  
• 
  электроэнцефалография;
  
• 
  реовазоэнцефалография;
  
• 
  электронейромиография.
  

уақытта ЭКГ, ФКГ тіркеу тәсілі. Сфигмография-тамырлар арқылы қысымның көтерілген толқындарының тарауын артериальды қабырға тербелістерін графикалық тіркеу тәсілі.

• 
  Нерв жүйесінің негізгі тексеру тәсілдері
  

Неврологиялық тексерулер

• 
  шағымдарға талдау жасау;
  
• 
  психикалық ортаны тексеру;
  
• 
  қимыл-қозғалыс жүйелері (соның ішінде рефлекстерді);
  
• 
  сезімтал орта;
  
• 
  ми нервтері;
  
• 
  вегетативті нерв жүйесі.
  

• 
  көңіл-күйдің өзгеруі (депрессия, эйфория, ашушаңдық ж.т.б.), ұйқы, жадтың бұзылуы, қалшылдау ұстамалары;
  
• 
  көзде екеулену, бас ауруы, бас пен беттің жансыздануы, бет бұлшық етінің әлсіреуі;
  
• 
  есту аппаратының, жұтудың және сөйлеудің бұзылулары;
  
• 
  аяқ-қол бұлшық еттерінің әлсіздігі, қимылдардың тежелуі, аяқ-қолдардың жансыздануы немесе тесіп ауруы;
  
• 
  қимыл координациясының бұзылуы, кеннеттен естен танып қалу, бас айналуы;
  
• 
  несеп шығару мен үлкен дәреттің және басқаларының жұмыстарының бұзылуы.
  

• 
  Парез (шала салдану)-еркін қозғалыстардың бұзылуы- күшінің азаюы.
  
• 
  Сал- еркін қозғалыстардың мүлдем болмауы.
  
• 
  Гиперкинездер-еріксіз қозғалыстар және бұлшық ет тонусының өзгеруі.
  
• 
  Атаксия-дәлдік пен координацияның бұзылуы.
  

• 
  жүрек қан тамырлар жүйесін;
  
• 
  тері- вегетативті рефлекстерді;
  
• 
  вегетативті сынамаларды.
  

• 
  ми қабықтарының тітіркенуі;
  
• 
  ми сауытының ішіндегі қысымның өсуі;
  
• 
  ми сауытының ішіндегі қысымның төмендеуі;
  
• 
  ми ішіне қан құйылу;
  
• 
  жұлынның зақымдануы.
  

Жүрек қан тамырлар жүйесін зерттеудің негізгі амалдары

Жүрек қан тамырлар жүйесіндегі кейбір аурулардың белгілері
Қысқаша мазмұны: Жүрек қан тамырлар жүйесіне кіретін тексерулер: шағымға талдау жасау; физикалық тексерулер (қарау, перкуссия, пальпация, аускультация және басқа да жеңіл өлшенетін қызметтік жағдайлары); параклиникалық тәсілдер; қызметтік тестілеу; қанның биохимиялық құрамының арнайы көрсеткіштерін зерттеу (трансминазалар, миоглобин, миозин және кардиотропониндер).

Негізгі шағымдар:

• 
  Жүрек тұсының ауырсынуы;
  
• 
  Жүрек соғуы (жүрек жиырылуының қатты және жиі соғуын сезу);
  
• 
  Жүрек соғу ырғағының бұзылуы;
  
• 
  Демікпе;
  
• 
  Жөтел (кіші қан айналу шеңберінде қанның кідіріп қалуы, тоқырауы);
  
• 
  Ісініп кету (әсіресе аяқ жақ жағы), жүректің ауыр жарақатының көрінісі болып табылады, үлкен қан айналу шеңберіндегі венозды қанның кідіруі, тоқырауы.
  

Жүрек қан тамырлар жүйесінің қызметтік жағдайының ең қолайлы өлшемдерін алу:

• 
  Жүрек соғу жиілігін ЖСЖ) тыныштықта алу;
  
• 
  Артериальды қысымды (АҚ) тыныштықта алу;
  
• 
  Миокардтың оттегіне қажеттілігін жанама анықтайтын «қос көбейтіндісінің» көрсеткіші.
  

• 
  60-80 соқ/мин – ЖСЖ қалыпты;
  
• 
  80-100 соқ/мин – ЖСЖ тездетілген;
  
• 
  100 соқ/мин – тахикардия;
  
• 
  59-50 – cоқ/мин – баяулатылған ЖСЖ;
  
• 
  > 50 – брадикардия.
  

Параклиникалық тәсілдерге жататындары:

уақытта ЭКГ, ФКГ тіркеу тәсілі. Сфигмография-тамырлар арқылы қысымның көтерілген толқындарының тарауын артериальды қабырға тербелістерін графикалық тіркеу тәсілі.

• 
  телерентгенография-1,5-2 м қашықтықтан рентгенографиясын жасау;
  

• 
  кардиалгиялық синдром – жүрек тұсының ауруы (оның себептері жүректің өзінің ақаулары және жүректен тыс (экстракардиальды), басқа мүшелердің, мүшелер жүйесінің аурулары;
  
• 
  аритмиялық синдром – жүрек соғу ырғағының бұзылуы (көбінесе жүректің жиі соғуы). Оның түрлері: синустық тахикардия; синустық брадикардия; экстрасистолия; пароксизмальді тахикардия; қарыншалардың жыбырлауы (фибрилляция); қарыншаллалардың асистолиясы.
  
• 
  Гипертоникалық синдром – артериальды қысымның ұлғаюы, бір мүшелік немесе тамырлық патологиялармен байланысты. Симптоматикалық гипертензия - әртүрлі мүшелердің немесе мүшелер жүйесінің ауруларының айқындалуы сипкатталады.
  
• 
  Гипотоникалық синдром – артериальды қысымның төмендеуімен сипатталады
  
• 
  Жүрек қызметінің жеткіліксіздік синдромы – миокардтың жиырылу мүмкіншілігінің азаюынан пайда болады.
  

• 
  шағымдарды талдау;
  
• 
  қанның морфологиялық құрамын зерттеу;
  
• 
  қанды ұйыту жүйесі;
  
• 
  сүйек майының морфологиялық құрамы.
  

• 
  әлсіздік;
  
• 
  жеңіл шаршағандық;
  
• 
  бас айналу;
  
• 
  дене жүктемесі кезінде демікпе;
  
• 
  жүрек соғу;
  
• 
  жұмыс қабілеттілікті жоғалту;
  
• 
  безгек;
  
• 
  тәбеттің төмендеуі;
  
• 
  терінің қышуы;
  
• 
  жүдеу;
  
• 
  қанағыштықтың жоғарлауы;
  
• 
  сол мен оң жақ қабырға астында аурлық пен ауру сезімдері.
  

«Қан аздылық» деген термин бұл жағдайды әлдеқайда толық көрсетеді. Көптеген анемия қызыл қан түйіршіктерінің санының өзгеруімен сипатталып қана қоймайды, сонымен бірге эритроциттердің сапалық өзгерістермен де және гемоглобин молекуласының құрылысында да.

Анемияға ұшырағандарда мүшелер мен ұлпаларда оттегінің жетіспеу-гипоксия байқалып, дистрофияға ұласып кетуі мүмкін. Қандағы гемоглобиннің құрамы 70-80 г/л төмендегенде жүрек бұлшық етінде алғашқы дистрофиялық құбылыстар байқалады.

Қазіргі уақытта анемияның елуден аса түрі бар. Олар пайда болуына байланысты келесі топтармен берілген:

• 
  қан кету салдарынан (жедел және созылмалы);
  
• 
  қан құрылудың бұзылу салдарынан болатын анемия (ағзада темірдің жетіспеуі, гемоглобин мен эритроциттердің құрылысына, В₁₂ дәруменіне, эритропоэздың дұрыс қалыптасуына;
  
• 
  қан түйіршіктерінің тым аса бұзылуынан болатын анемия (гемолитикалық анемия).