63
3.Антиципациялық
оқылым
4. Сабақ
мақсаттарының
пайда болуы
3.
Оқушыларды мәтінді оқуға
дайындауды ұйымдастыру,
оның мазмұнын болжау және
тақырыптық, олардың жасына
сәйкес эмоционалды бағдар
беру.
4. Оқушылардың жұмысқа
жалпы (білім беру,
мотивациялық,
эмоциялық,
психологиялық) даярлығын
ескере отырып, сабақтың
мақсаттарын белгілеу.
3. Мәтіннің мағыналық,
тақырыптық,
эмоционалды
бағдарлануын анықтау,
оқырманның
тәжірибесіне негізделген
оның кейіпкерлерін
(жеке) аты, автордың
аты,
кілт сөздері,
иллюстрацияның
алдындағы мәтіні
арқылы таңдау.
4. Сабақ мақсаттарын
қабылдау арқылы
мәтінді оқуға және
талқылауға дайын болу.
II кезең.
Оқылым
кезінде
мәтінмен
жұмыс
істеу
1.
Бастапқы
мәтінді оқу
2.
Мәтінді
қайта оқып шығу
(қажет болса)
1. Мәтіннің ерекшелігін,
оқушылардың қабілеттерін,
сабақтың мақсаттары мен
міндеттерін, мәтіннің жалпы
көркемдік тапсырмаларын
ескере отырып,
бастапқы оқу
түрін таңдау (оқушылар
өздігінен және мұғаліммен
бірге дауыстап немесе ішінен
оқу). Мәтіннің ерекшеліктерін,
жас және жас ерекшеліктерін
оқушылардың жеке
қабілеттерін ескере отырып,
бастапқы қабылдауды қалай
анықтау керектігін таңдау
(әңгімелесу,
тестілеу, өнер
туындыларының көмегімен
негізгі әсерлерді жазу).
Бастапқы қабылдаудың сапасын
кейінгі жұмыстың мазмұнымен
салыстыра отырып, қажетті
түзетулер жасау.
3.
Бастапқы қабылдауды
анықтаудың нәтижелеріне
байланысты, кезеңнің мақсатты
негіздемесі.
Баяу «ойластырылған» оқуды,
мәтінмен автормен
сұхбаттасуды, мәтінді қайта
оқуды ұйымдастыру.
Мәтіннің көркемдік
ерекшеліктерімен және
оқушылардың мүмкіндіктері бар
1.
Өзін-өзі оқу
(немесе оқылымды
бақылау, тыңдалым және
оқылымы) тыңдаудың
сапасына арналған
бағдарлама талаптарына
сәйкестігі (мағыналық
оқылым).
Мәтінге бастапқы
эмоционалдық
реакцияның болуы, оның
мәтінге сәйкес келуі. Ойы
мен сезімін білдіре білу.
Мәтіннің мазмұны мен
кейпкерлер туралы
жорамалдарды тексеру:
«Неліктен бұл болжам
дұрыс емес?
Қандай ақпарат
жеткіліксіз?» және т.б.
2. Автормен және
мұғаліммен диалог
жүргізу мүмкіндігі,
мұғалімнің сұрақтарына
мәтінге сеніммен жауап
беру және олардың
көзқарастарын дәлелдеу.
Құрдастарының пікіріне
назар аудару, мәтінге
авторлық кеңестерді
табуға және «шешуге»
ұмтылу.
64
3.Толық мәтін
мазмұны
бойынша
әңгімелесу
нақты және ішкі мәтіндік
мәселелердің дәйектін
сәйкестігіне әртүрлі мағыналық
бағыттағы сұрақтардың қою.
Мәтінге қысқа және нақты
түсініктеме беру.
Мәтінді мағыналық бөліктерге
бөлу және бөлікке түсіндірме
сұрақ қою.
Қажет болса, жоспарды
құрастыруды ұйымдастыру, оны
(оқу материалдарына сүйене
отырып) қайта айту.
Мәтінді қайта оқып, түсіндіру
кезінде сөздік жұмыстарын
жүргізу.
3. Оқылымды жалпылау.
Мәтін бойынша оқушылардың
бастапқы жорамалдарының
қорытынды тұжырымдамамен
сәйкестігін айқындауы.
Қажет болған жағдайда,
мәтіннің
үзінділерін бөліп, оны мұқият
оқып шығуға тырысыңыз.
Мәтінін бойынша жалпыға ортақ
сұрақтар орнату.
3.
Мәнерлеп оқу, қайта
айтудың элементтерін
пайдаланып, толыққанды
жауап беруге дағдылану.
Мәтін тақырыбын
анықтай білу.
III
кезең.
Оқылымн
ан кейін
мәтінмен
жұмыс
істеу
1. Мәтін бойынша
тұжырымдамалық
әңгіме.
2. Жазушымен
танысу.
1.Мәтінге тұжырымдамалық
(мүмкіндігінше мәселелі сұрақ)
сұрақ орнату.
Ұжымдық
талқылауды ұйымдастыру
(проблемалық мәселелерді қоса
алғанда). Оқушылар авторлық
ұстаныммен қатысты ұжымдық
шешім шығарады.
Негізгі
идеяны немесе мәтін
тұжырымдамасын қалыптастыру
(мәтіннің негізгі мәндерінің
жиынтығы).
2. Жазушы туралы баяндау.
Жазушының жеке тұлғасы
туралы әңгіме ұйымдастыру.
Оқулық материалдарымен,
қосымша дерек көздермен
жұмыс істеу.
1. Ұжымдық талқылауға
қатысу. Болжамдарды
ұсыну, аргументтерді
және контраргументерді
қалыптастыру. Өз
көзқарасыңды өзгертіп,
түзете білу. Мәтіннің
негізгі идеясын, оның
тұжырымдамалық
деңгейін (жеке) ажырата
білу.
2.
Оқыған ақпарат
негізінде жазушыға
тұлғалық сипаттама
жасай білу. («Ол қандай
тұлға? Оған әлемде,
адамдарды не нәрсеге
қызықтырады және не
нәрсеге кедергі
жасайды? Оның әлемге
деген көзқарасы қандай?
» және т.б.).
Жазушы туралы
алғашқы ойларын
