17
Ескерту. Жалпылау есімдігі жіктелмейді.
Жалпылау есімдігіне көптік жалғауы жалғанбайды.
Сабақ жарыс түрінде өтеді. Шартын түсіндіру.
Тақтада бір топ суреттер ілінген.
Атаның қоржынындағы сыйлыққа ие болу үшін алдағы
бір топ кедергілерден аман өту керек. Кедергі саны
барлығымызға да бірдей. Жолдағы кедергілер (суреттер)
1. Өзен. 2. Тау. 3. Көл. 4. Құз, жартас. 5. Терең ор. 6. Ну
орман. 7. Тар көпір.
Әр кедергіден өту үшін берілген тапсырмаларды
дұрыс орындау керек. Тапсырма дұрыс орындалған сайын
кедергілер (суреттер) алынып тасталынады. Кедергіні бұзып
өткен оқушы жеңімпаз атанады. Барлық кедергілерде әр
түрлі тапсырмалар берілген.
1. Өзен тапсырмасы. Оқулықпен жұмыс. 200-жаттығу.
Тақтамен жұмыс.
2. Тау тапсырмасы.
«Перфокарта» көмегімен есімдіктерді мағынасына қарай
топтау.
№
Түрлері
Мысалы
Жіктеу
есімдігі
Сіл-
теу
Сұ-
рау
Өздік Жалпылау
1
Бұл
2
Мен
3
Неше
4
Сіз
5
Әне
6
Қай
7
Ол
18
8
Өзінің
9
Нешеу
10
Сен
11
Өзі
12
Міне
13
Бүкіл
14
Нешінші
15
Тегіс
3. Көл тапсырмасы. Оқулықпен жұмыс. 201-жаттығу.
Дәптермен жұмыс.
4. Құз, жартас тапсырмасы. Берілген сөздерден
жалпылау есімдігін табыңыз. Бұл, әне, менің, онысы, сол,
мынау, нешеу, өзі, бәрі, барша, әлдекім, бүкіл, бүтін, ештеме,
кейбіреу, әлдеқалай, ешқандай, түгел, тегіс, бірдеме, күллі,
барлық, бар.
5. Терең ор тапсырмасы. Жұмбақтағы көп нүктенің
орынына тиісті есімдікті қойып, жауабын шеш.
6. Ну орман тапсырмасы. Фариза Оңғарсынованың әке
туралы «Перзент сөзі» өлеңін мәнерлеп оқыту, есімдіктерді
теріп жазу.
7. Тар көпір тапсырмасы. Шығармашылық жұмыс.
«Біздің сынып», «Менің анам» тақырыбына ойтолғау жазу.
IV. Үйге тапсырма. Есімдіктерді қатыстыра отырып
шағын ертегі жазу.
V. Қорытындылау. Белсенді оқушыларды марапаттау.
Білімдерін бағалау.
19
Айгүл ТӨҢКЕРҚЫЗЫ,
Ақмола облысының
Целиноград ауданындағы
№21 Софиевка орта
мектебінің мұғалімі.
САН ЕСІМНІҢ МАҒЫНАЛЫҚ ТҮРІ
(6-сынып)
Сабақтың мақсаты: оқушылар сан есім туралы және
сан есімнің емлесі мен мағынасына қарай жасалу жолдарын,
құрамына қарай бөліну ерекшеліктерін түсінеді.
Міндеттері: 1. Мазмұнға байланысты міндет: сан есімнің
емлесі және мағыналық түрлерімен танысады, олардың
айырмашылықтары мен ерекшеліктерін сипаттай алады,
алған білімдерін қолдана алады.
2. Сын тұрғысынан ойлауды дамытуға байланысты
міндет: берілген теориялық мағлұматтарды зерттеп, сан
есімнің емлесі мен мағыналық түрлерін, жасалу жолдарын,
ерекшеліктері мен айырмашылықтарын анықтай алады,
ерекше қасиеттері мен түрлерін ажыратады.
3. Топтық жұмысқа байланысты міндет: оқушы бір-бірін
оқытуда мұғалім рөлін кезекпен атқарады; тақырыптың
түсініксіз жерлерін айқындайды; топ мүшелерінің
сұрақтарына жауап береді; топтағы жұмысты ұйымдас-
тырып, нәтиже шығаруға талпынады; қорытынды шығарады.
Типі: жаңа тақырыпты меңгерту. Түрі: «Оқу мен жазу
арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту» технологиясы.
Әдіс-тәсіл: «Ойшақыру», «ББҮ», «Өзара оқыту»,
«Семантикалық карта» стратегиялары.
Сабақтың барысы.
20
1. Сабаққа психологиялық дайындық.
2. Сабақтың мақсатын айту.
3. Топтық жұмыс кезіндегі бағалау.
А.Оқушылардың бірін-бірі бағалауы.
Не бағаланады?
5
4
3
2
Тақырыпты түсіндіре білуі.
Мәнді, орынды сұрақтар қоюы.
Мысалдардың сәйкестігі.
Топтастарына көмек көрсетуі.
Жобаны қорғауы.
Ә. Мұғалімнің бағалауы.
1. Топтасып жұмыс істеудегі оқушының белсенділігі.
2. Жобаны қорғай білуі; ойды жеткізе білуі; нақтылығы;
ауызша сөйлеу тілінің мәдениеті; кестені дұрыс толтыруы.
Кері байланыс парағы /оқушылардың көзқарасы/.
Үй тапсырмасын тексеру.
1-қадам. Қызығушылықты ояту.
Үй тобы жұмыс тобына бөлінеді. Әр топ 4-4-тен бес
топқа бөлінеді.
Ойшақыру . Сан есім деген кезде ойларыңа не келеді?
Мысал келтіру арқылы сан есім туралы білімдерін
топтастырады.
2-қадам.
Білемін +
Білгім келеді ?
Жаңа ақпарат V
Әрбір топ мүшелері сан есім туралы білетіндерін,
топтастырған мәліметтерін «Білемін» бөліміне жазады.
Келесі «Білгім келеді» бөліміне жеке, жұппен, топпен
жұмыс атқарып толтырып шығады. Олар білгісі келетін
бөліміндегі сұрақтарын ортаға салады.
21
3-қадам. Мағынаны ажырату.
Өзара оқыту.
Әр топқа жеке-жеке сан есімнің мағыналық түрлерін
оның жасалуы бойынша оқып білу тапсырмаға беріледі.
Оқып, түсініп алған соң жаңа мәлімет бойынша әр топ
мүшелері тағы да жұмыс тобына бөлінеді. Оқушы
кезекпен мұғалімнің рөлінде болып,оқыған тақырыптарын
түсіндіріп, қорытындылап айтады. Сол тақырып бойынша
басқа оқушылар түсінгендерін түртіп алып отырады,
түсініксіз жерлерін айқындайды, тұжырым жасап, сөз кезегін
басқаларға береді. Келтірілген мысалдарын жазып отырады.
4-қадам. Тақырыпты түсініп оқып болғаннан кейін
оқушылар алғашқы жұмыс тобына келіп үйренген, меңгерген
тақырыптарын кезекпен түсіндіреді. Осылай түсініп алған
соң «Жаңа ақпарат» бөлімін толтырады. Алдымен жеке,
сосын жұппен, топпен соңында ортаға салады.
Білемін +
Білгім келеді ?
Жаңа ақпарат V
5-қадам. Ойтолғаныс.
Семантикалық кестені толтыру.
Кестені әр топта құрастырғаннан кейін әр топтан бір
оқушы шығып, өз жобасын қорғайды.
Сан есімнің
мағыналық
түрі
Жасалу
жолы,
ерек-
шелігі
Сұра-
ғы
Құрамына
қарай
жасалуы
Түрленуі
Мы-
са-
лы
1. Есептік.
Негізгі
сан
есімнен.
Неше,
қан-
ша
Дара.
Күрделі.
Көптеледі.
Септеледі.
Жіктеледі.
Тәуелденеді.
Бір.
Екі-
мін
6-қадам. Кері байланыс парағы.
Достарыңызбен бөлісу: | 
