10
толықтыруға болады. Алайда білімді тексеру мен қайталау-
дың мақсаты бір емес. Білім тексерудің тәрбиелік мәні
басым, ал қайталаудың білімдік мәні басым. Материалды
қайталай отырып қайталау жұмысы білімді тұрақтандыру,
жүйеге келтіру, тереңдетуді қарастырады, басқаша айтқанда,
білмегенді білгізуді, білгенді толықтыра түсуді міндетіне
алады.
«Қайталау – білім анасы» деп текке айтылмаған. Қайталау
арқылы оқушы білімі тұрақтанады. Қайталау жұмыстары
дидактикалық ұстанымдарға негізделіп жүргізіледі. Аздан
көпке, жеңілден ауырға, белгіліден белгісізге көшу ұстанымы
қайталауда да басшылыққа алынады. Қазақ тілі сабағында
қайталау көбіне-көп талдау, жинақтау әдісі бойынша
жүзеге асырылады. Қайталауда салыстыру әдісі де басты
орын алады. Салыстыру әдісі оқушылардың практикалық
дағды алу мүмкіндігін жасайды. Бір граммматикалық белгі
мен екінші бір грамматикалық белгінің ұқсастықтарын,
айырмашылықтарын оқушы салыстыру жолымен аша
алатын болса, онда ол грамматикалық белгілерді оқушы
практикада дұрыс қолданатын болады.
Қайталау оқу тоқсанының және оқу жылының соңында
арнайы жүргізіліп отырады. Қайталау сабақтарын әр түрлі
тәсілдермен (ауызша, жазбаша, графикалық, зертханалық)
түрде ұйымдастыруға болады. Осындай сабақтардан соң
мұғалім оқушылар біліміндегі басты жетістіктері мен
кемшіліктерді басымырақ көрсетіп, неге көбірек көңіл бөлу
қажеттігіне назарын аудартады. Қайталау сабақтарынан
соң оқушылар өздігінен қорытынды жасауға үйренеді.
Жауапкершілікпен ой жіберіп, тыңғылықты әзірлігін
жақсартады. Қайталау жұмыстары арқылы оқушылардың
алған білімдерін нығайту, тиянақтау, бір жүйеге келтіру,
теориялық білімін практикамен ұштастыруға мүмкіндіктері
мол.
11
Райхан ТОҚСАНБАЙҚЫЗЫ,
Ақмола облысының
Зеренді ауданындағы
«Қызылсая» орта
мектебінің мұғалімі.
ЖОБАЛАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ
Шығармашылық қабілетті ұштап дамытатын тиімді
технологияның бірі
– жобалау технологиясын қолданудағы
негізгі мақсат: оқушылардың қызығушылық ынтасын
дамыту, өз бетімен жұмыстарын жүргізу арқылы білімдерін
жетілдіру, ақпараттық бағдарлау біліктілігін қалыптастыру
және сыни тұрғыдан ойлау қабілетін арттыру арқылы
оқушыны болашақта әр түрлі жағдаяттарда, әр түрлі қоғамдық
ортада өзін-өзі көрсете білуге бейімдеу.
Жобаның тиімділігі – көзбен көріп, құлақпен естіп, есте
сақтай отырып, оқушыны ізденіске, іскерлік пен танымдық
ынтаға, шығармашылық қабілетті жетілдіру арқылы түрлі
мәселелерді шеше білуге, тапқырлыққа, жаңа ғылыми
ізденіске жетелеуде. Жобалау технологиясының негізінде
оқушының жұппен немесе топпен бірігіп дайындайтын
шығармашылық жұмыстары жатыр. Егер мұғалім тақырыпты
өңдеп және шешімін табуды қажет ететін мәселе түрінде
ұсынса, сол арқылы оны оқушыға жақындатса, бұл әрекет
оқушыда қызығушылық тудырады. Бұған Дьюидің жауабы:
“1. Оқыту, оқу бағдарламасы мұғалімнен оқушыға бағыттал-
ған бір жақты қозғалыс емес. Оқыту интерактивті үдеріс.
2. Жанама оқыту керек, яғни, сабақта мәселені оқушылар
өздері анықтайтындай және содан кейін оқу бағдарламасын
осы мәселелерді зерттеп, шешімін табу үшін пайдаланатын-
дай етіп құру керек, осының нәтижесінде пәнмен байланыс
орнығады”.
12
Оқушылардың жоба жұмыстарын ұйымдастыру үшін оны
жоспарлай білу қажет.
Жоба
жұмы-
сының
кезең-
дері
Жұмыс-
тың
мазмұны
Мұғалімнің
тәрбиелік
мақсатты шешудегі
негізгі іс-әрекеті
Оқушылардың іс-
әрекеті
1.
Да-
йын-
дық
кезеңі.
Жоба
тақыры-
бын
анықтау.
Бір бағыт төңіре-
гінде оқушыларды
тақырып таңдауға
ынталандырады.
Топтағы әрбір оқу-
шының пікірін ес-
кере отырып, жұ-
мысты жоспарлау-
ға үйретеді.
Әр оқушы өмірлік
өз тәжірбиесіне
(егер ол болса)
сүйене отырып, өз
ойын ортаға салады,
бірігіп жобаның
түпкі мақсатын
анықтайды.
2.
Жос-
пар-
лау.
Топқа
бөлу.
Ақпарат
жинау
және тал-
даудың
жолдарын
көрсету.
Әрбір топ
мүшесі
алдын-
дағы
жұмысын
анықтау.
Оқушыларды өз
бетімен ақпарат
жинауға бағыттай-
ды. Әрбір топ мү-
шесінің пікірін
ескере отырып,
ұжымдық талқы-
лау шешімін тың-
дайды, қажет
болса өз ойымен
бөліседі. Оқушы-
лардың тобы бо-
йынша күнделігін
тексереді.
Топ арасында
әркімнің атқаратын
қызметін анықтай-
ды, өз тақырыпта-
рын анықтау, жұмыс
істеу кезеңдерін
жоспарлап, бірінші
нәтижеге жету уақы-
тын белгілейді. «Қо-
ғамдық» тапсырма-
ны орындауға да-
йындығын
көрсетеді.
3. Зерт-
теу
жұмы-
сы.
Ақпарат
жинау,
аралық
нәтижені
талдау,
зерттеудің
негізгі құ-
ралдары:
сұхбат,
анкета,
бақылау,
алынған
түрлі
ақпаратты
талдау.
Оқушы күнделігін
бақылап, әрбір
жетекшісімен және
топ мүшелерімен
жеке-жеке сөйлесу,
талдау, нәтижені
салыстыру арқылы
алдағы жұмысқа
бағыт беру.
Жеке және жұптық
жұмыс, анкета сұ-
рақтарын құрас-
тыру. Қажет болса
сценарий жазу,
қоғамдық ұйымдар-
мен қарым-қатынас
қалыптастыру. Білі-
мін әр пәндік салада
кеңейтеді, түрлі қо-
ғамдық жұмыстар-
мен танысады,
шығармашылық,
белсенділік,
талаптылық
Достарыңызбен бөлісу: |
