Автоматты бақылау құрылғы деп жұмыскердің қатысуынсыз бұйымды ӛлшеу үшін және оның нақты мӛлшерлердің алдын ала берілгендермен салыстыру үшін қажет барлық әрекеттерді жасайтын құрылғыны айтады. Автоматты бақылау құрылғы ӛлшенген мӛлшерлерді берілген шекті мӛлшерлермен салыстыруға мүмкін болғандай бұйым параметрілерінің шектік ӛлшемдері енгізілетін жады блогын қамтиды. Егер осындай салыстыру кезінде құрылғының бұйымдарын топ бойынша сұрыптаса, онда оны пассивті бақылау автоматы деп атайды (сурет 13.1, а.). Егер мӛлшерлерді салыстыру нәтижесі бойынша құрылғы үрдіс ӛту барысын ӛзгертсе (беріс азаяды, ажарлағыш басша қайтарылады және т.б.), онда оны белсенді бақылау автоматы деп атайды (сурет 13.1, б.).
Пассивті және белсенді бақылау автоматтары мақсаты бойынша біркелкі бірқатар құрылғы бӛлшектерін қамтиды, бұл аталмыш құрылғылардың ең сенімді және құрылымдылығы жағынан жетілдірілген түрлерін бірыңғайлауға мүмкіндік береді.
Сурет 13.1. Пассивті (а) және белсенді (б) бақылау автоматтардың сұлбасы
1 — ӛлшеуіш құрылғы; 2 — бӛлшек; 3 — шток; 4 — ӛлшеуіш датчик;
5 — санауыш; 6 — дабылдама; 7 — аралық тізбек; 8 — сұрыптау құрылғысы;
9 — бӛлшектерді сұрыптауға арналған жәшік; 10 — құрал;
11 — атқарушы механизм; 12 —тегістеуші бастиек
Пассивті бақылау автоматтары. Пассивті бақылау автоматтарда (сурет13.1,а) параметрілері 1 құрылғыда кемітілген және кӛтеріңкі мӛлшерлері бойыншажарамды және жарамсыздарға ӛлшенетін 2 бұйымдарды тек қана сұрыптауға емес, жарамды бұйымдарды алдын ала берілген топтық шектері бар топтар бойынша сұрыптауға (8 — сұрыптау құрылғысы) мүмкіндік береді, бұл бӛлшектердің автоматты құрастыруы кезінде аса маңызды.
Сағат ӛндірісінде инерция моменті бойынша сағат теңгерімін және топтар қатарына айналу кезі бойынша бұрананың сұрыптауы үшін пассивті бақылау автоматтарын қолданады.
Бӛлшектерді топтар бойынша бӛлу үшін сұрыптау автоматтардың түрлі құрастырмаларын қолданады. Жиі бӛлшектер ағынын электрмагниттермен қозғалтылатын сұқпажабқыш немесе жалаушалар кӛмегімен сұрыпталады. (сурет 13.2). Датчиктан сигнал алып 1 электрмагнит іске қосылады, 3 жалауша да іске қосылады, оның алдында ол бӛлшек а арнаға ӛткендей барнаны жауып, бұрылады. Бақылау датчиктан сигнал түспесе, жалауша бастапқы орнында қалады және бӛлшек барнаға беттеледі. Кейінгі бӛлгіш арналарда жалаушалар барабар жұмыс істейді. Электрмагниттерге сигналдар саны азайғандай және сұрыптау автоматтың жұмысын оңайлату үшін бӛлшек ӛлшемінің аралықтарын екіге бӛлген жӛн. Мысалы, 2 + 0,08 мӛлшерге дайындалған бӛлшектерді топтық шегі 0,02 құрайтын тӛрт топқа топтастыру керек.
2,04 үлкен бӛлшектер ағынына, кіші бӛлшектер б ағынына бӛлінгендей, ағынның бірінші бӛлгін 2,04 мӛлшерінде реттейді. а ағынына түскен бӛлшектерді 2,06үлкен немесе кіші мӛлшерлерге бӛледі. Осылайша бӛлшек топтарын анықтау үшін сәйкес сұқпажапқыштар іске қосылғандай 1...2 ғана сигнал жеткілікті (2,04 және 2,06 немесе 2,02). Бӛлшектің
нақты мӛлшері 2,3 болса, онда ӛлшеуіштік тетік тек қана жалаушаның 2,02-ден 2,04-ге дейінгі мӛлшеріне іске қосылуына пәрмен береді. Бӛлшек бірден барнасына түседі, содан кейін 4 жалаушамен ашылатын арнаға
түседі. Осылайша бір ғана жалауша іске қосылады. Егер бӛлшектің нақты мӛлшері 2,7 болса, онда а арнасын ашатын (2,04-ке) 3 жалауша және 2,06-дан
Сурет 13.2. Арналарды ажырату сұлбасы:
1 — электрмагнит; 2- 4 — жалаушалар; а, б — арналар
асатын мӛлшерге арна ашатын 2 жалауша іске қосылады.
Достарыңызбен бөлісу: |