24
■
клиент өздерінің деректерді сақтау инфрақұрылымын сатып
алуды, қолдауды және сақтауды қажет етпейді, бұл түпкілікті
өндіріс
шығындарын қысқартады;
■
деректер тұтастығын резервтеу және сақтаудың барлық
процедураларын клиенттің осы үрдіске қатыстырмайтын бұлт
орталығы провайдерімен жүзеге асырады.
Бұл жазба уақытында ең көп пайдаланылатын бұлт деректері
Dropbox, Google Drive, Yandex.Disk, MS SkyDrive, Asus WebStorage,
Ubuntu One, iWork болып табылады. Бұлтты ДҚ туралы толығырақ
ақпарат алу үшін [34, 37] бөлімін қараңыз.
БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ
1.
Ақпарат дегеніміз не?
2.
Кодтау және сақтау тәсілдеріне, оны ұсыну формасына байланысты
ақпараттың негізгі түрлерін атап шығыңыз.
3.
Бір гигабайтта қанша бит бар?
4.
Ақпараттың сапалық қасиеттерін атаңыз.
5.
Ақпараттық технологиялар дегеніміз не?
6.
Ақпараттық технологияларды қолдану аясын атаңыз.
7.
Ақпараттық үрдіс дегеніміз не?
8.
Ақпараттық қызметті жүзеге асырудағы негізгі ақпараттық үрдістерді
атап шығыңыз.
9.
Ақпараттық жүйе дегеніміз не?
10.
Ақпараттық жүйелердің негізгі түрлерін атап шығыңыз.
11.
Деректер дегініміз не? Оның ақпараттан айырмашылығы қандай?
Деректердің мысалдарын келтіріңіз.
12.
Деректер базасы дегеніміз не?
13.
Деректер базасын басқару жүйесі дегеніміз не?
14.
Деректер қоймасы дегеніміз не?
15.
Бұлтты қойма дегеніміз не? Негізгі деректер базасынан
қарапайым
айырмашылықтарды келтіріңіз.
16.
Ең кең таралған бұлтты қоймаларды атап шығыңыз.
25
2-
тарау
ДЕРБЕС КОМПЬЮТЕРДІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ
ЖӘНЕ ҚҰРЫЛЫСЫ
КОМПЬЮТЕРЛЕР ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР
ЖӘНЕ ЖІКТЕМЕСІ
Компьютер (computer —есептеуіш) — есептеу және ақпараттық
мәселелерді шешуде ақпаратты автоматты түрде өңдеуге арналған
техникалық құралдар жиынтығы [35].
Компьютерлер ұзақ даму жолдарынан өте отырып, ықшамдала
түсті, интерфейстерді интуитивті түсінуге ие болды, ал оларды тіпті
балалар да басқара алады. Бұдан басқа компьютерлік құрылғыны
немесе компьютерде толық жұмыс істеу үшін бағдарламалық
жасақтаманың қағидаларын білу қажет, сондықтан жаппай
пайдаланылатын компьютерлерге қойылатын талаптар – олардың
сенімділігі және тоқтаусыз жұмыс істеуі. Бұл үшін сапалы қызмет
көрсету, әдеттегі пайдаланушының өткізуі жеткіліксіз болып
табылатын өз уақытында алдын алу жеткілікті болып саналады.
Компьютер санаттарының арасында айқын шек жоқ екенін
ескеріңіз. Құрылымдар мен өндіріс технологиялары жақсарған
сайын компьютерлердің жаңа санаттары пайда болды, оның
санаттарының шекаралары айтарлықтай өзгереді. Дегенмен
төмендегі негіздер бойынша компьютерлердің жалпы қабылданған
жіктемесі бар:
■
қызмет
ету қағидаты;
■
құрылу кезеңімен;
■
бағыты;
■
өлшемі және функционалды мүмкіндіктерге иелілігі.
Компьютерлер қызмет ету қағидаты бойынша ұсынылған
ақпараттардың формасына байланысты бөлінеді:
■
аналогтық;
■
сандық;
■
гибридтік
.
2.1.
26
Аналогтық компьютерлер – үздіксіз жұмыс істейтін
компьютерлер болып табылады, олар үздіксіз (аналогтық) нысанда
ұсынылған ақпаратпен жұмыс жасайды, яғни кейбір физикалық
мөлшердің үздіксіз сериясы түрінде (көбінесе электр кернеуі) [19,
36, 38].
Сандық компьютерлер – дискретті әрекеттердің компьютерлері,
дискретті, яғни сандық түрде ұсынылған ақпаратпен жұмыс істейді.
Гибридті
компьютерлер
–
бірлескен
әрекеттердің
компьютерлері, сандық және аналогтық түрдегі ақпаратпен жұмыс
істеу;
олар
аналогтық
және
цифрлық
компьютерлердің
артықшылықтарын біріктіреді. Гибридті компьютерлер күрделі, тез
жұмыс істейтін техникалық кешендерді басқару мәселелерін
шешуге арналған.
Дискретті ақпараттың электрлік көрінісі бар цифрлы
компьютерлер кеңінен қолданыла бастады. Алайда XXI ғасырдың
басында бесінші және алтыншы буын компьютерлерін құру
бойынша жұмыстарға байланысты (компьютерлердің буындары
туралы
төменде
берілген
мәліметті
қараңыз)
гибридті
компьютерлерді дамыту үрдісі байқалады.
Компьютерлерді құру кезеңдері бойынша к бөлу идеясы
(компьютер буындары) оның дамуының қысқаша тарихы кезінде
компьютерлік техника элемент базасы (шамдар, транзисторлар,
микрочиптер және т.с.с.) бойынша да, сондай-ақ оның құрылымын
өзгерту, жаңа мүмкіндіктердің пайда болуы, қолданылу саласын
кеңейту және пайдалану сипатына негізделген. 1.1-кестеде
компьютерлердің құрылу кезеңдері бойынша жіктемесі және әр
түрлі анықтамалардың сипаттамалары келтірілген.
Қазіргі уақытта компьютерлердің көпшілігі төртінші буынға
тиесілі. Осы кітаптың материалы негізінен компьютерлердің
төртінші буынына бағытталған. Дегенмен бесінші және алтыншы
буын компьютерлерінің келешегі зор, дамуы ерекше қызығушылық
тудырады.
Бағыты бойынша:
■
әмбебап
компьютерлер;
■
мәселелі-бағытталған компьютерлер;
■
мамандандырылған компьютерлер болып бөлінеді.
Әмбебап компьютерлер әртүрлі мәселелерді шешуге арналған,
олардың
түрлері
көрсетілмеген.
Уақытқа
негізделген
компьютерлердің көбісі әмбебап болып табылады және олардың
нұсқалары мен құрылғылары келесі 2.2 - 2.5 бөлімде талқыланады.
Мәселелі-бағдарланған компьютерлер әдетте технологиялық
объектілерді басқаруға, шағын көлемдегі деректерді тіркеуге,
жинауға және өңдеуге, қарапайым ережелер бойынша есептерді
