27
орындауға байланысты мәселелердің тар шеңберін шешуге
көмектеседі. Оларда шектеулі аппараттық және бағдарламалық
жасақтама бар.
Компьютерлік желілерді дамытуға байланысты серверлер мен
сыпайы клиенттер сияқты микрокомпьютердің арнайы түрлері
ерекше маңызға ие болды (5.5 бөлімін қараңыз).
Мәселелі-бағдарланған
компьютерлерге,
мысалы
Silicon
Graphics графикалық станцияларын қосуға болады, соның
арқасында
фильм
түсірілімінде
компьютерлік
графиканы
пайдаланудың жаңа дәуірі басталды және компьютерлік графика
көлемді болды (3D).
Мамандандырылған компьютерлер өте тар
ауқымды міндеттерді
шешу
үшін
қолданылады.
Бұл
олардың
құрылымын
мамандандыруға, жоғары өнімділік пен сенімділікті сақтай отырып,
өзіндік құнды және күрделілігін төмендетуге мүмкіндік береді. Бұл
санатқа суперкомпьютерлер (төмендегі мәліметті қараңыз) және
PlayStation, PSP, Xbox 360, Nintendo DS, GameBoy Advanced тәрізді
ойын аксессуарларын жатқызуға болады.
Өлшемдері және функционалдық мүмкіншіліктері бойынша
компьютерлер:
■
аса үлкен (суперкомпьютерлер);
■
үлкен (мэйнфреймы);
■
шағын;
■
аса шағын (микрокомпьютерлер);
■
нанокомпьютерлер болып бөлінеді.
Аса
үлкен
компьютерлер,
суперкомпьютерлер
(суперкомпьютер, 2.1-сурет) оның техникалық параметрлері
бойынша компьютерлердің басым көпшілігінен асып түсетін
компьютерлер болып табылады [36]. Әдетте қазіргі заманғы
суперкомпьютерлер жоғары жылдамдықты, жергілікті магистраль
арқылы бір-бірімен байланысқан жоғары өнімді компьютерлердің
үлкен
санын
білдіреді.
Бұл
есептеу
тапсырмасының
параллелизациондық көзқарас шеңберінде ең жоғары өнімділікті
қамтамасыз етеді.
Жалпы лексиконда «суперкомпьютер» термині Сеймур Крейдің
CDC 6600, CDC 7600, Cray-1, Cray-2, Cray-3 және Cray-4 сияқты
компьютерлік жүйелердің таралуына байланысты енгізілді. Сеймур
Край 1960 жылдардың ортасынан бастап 1996 жылға дейін АҚШ-
тағы өндірістік және академиялық ғылым мен технологияның
негізгі жобалау құралдарына айналды.
28
1.1 кесте. Компьютерлердің құрылу кезеңдері бойынша
жіктемесі
Параметрлер
Буындар
I
II
III
Құрылу кезеңі,
жылы
1945 — 1964
1958 — 1970
1965—1985
Компьютерлерд
ің
мысалдары
ENIAC,
EDSAC,
EDVAC,
UNIVAC,
M-20,
МЭСМ,
БЭСМ,
IBM 704
IBM 360,
IBM 7090,
«Сетунь»,
«Раздан»,
«Урал»,
«Минск»,
БЭСМ-6,
«Мир»
IBM 370,
PDP/11,
ЕС,
СМ,
«Эльбрус»
Элементтік
база
Электрондық-
вакуумдық
шамдар
Транзисторлар
Интегралды сызбалар,
үлкен интегралды
сызбалар (ҮИС)
Қосу (слэш)
шығару
құрылғысы
Перфокарталар
Электрондық
сәулелік
түтік;
желілік
қауырсын;
магнитті
дискілер;
магнитт
і
таспалар;
перфоленталар;
перфо
Электрондық
сәулелік түтік мониторы;
желілік қауырсын;
магнитті
дискілер;
магнитті
таспалар;
перфоленталар;
перфотаспалар
пернетақта;
әліпбилік-сандық баспа
құрылғысы;
графоп
29
және әр түрлі анықтамалардың
сипаттамалары
Буындар
IV
V
VI
1974 — қ/у*
1982 — қ/у*
2002 — қ/у*
AItair-8800, IBM PC,
«Искра»,
ДВК,
Apple MAC, VAX,
Sun SPARC, CRAY,
IBM
System Z, IBM Blue
Gene
PIM/m-1, МАРС-«Кронос»,
«Эльбрус 2C+» NeuroMatrix
процессорының базасында
D-Wave Orion, келешекті
өңдеулер
ҮИС;
Су
супер үлкен интегралды
схемалар (СҮИС);
Бағдарламаланатын логикалық
интегралды схемалар (БЛИС)
Жасанды интеллект және
деректер ағынын басқару
принциптеріне негізделген
СҮИС; БЛИС
Кванттық
транзисторлардағы
элементтер;
наноматериалдардағы
элементтер (ротаксан,
граф);
биокомпоненттердегі
элементтер (ДНҚ
молекулалары); Жасанды
интеллект және деректер
ағынын
бақылау
қағидаттарына негізделген
СҮИС; БЛИС
FPGA
Электронды -сәулелі түтік
пен сұйық кристалды
мониторлар; қатты
магниттік және оптикалық
дискілер; қатты күйдегі
сақтау орны;
мультимедиалық кіріс /
шығыс құрылғылары
(принтерлер, сканерлер,
дыбыс және бейне
құрылғылар); тышқан
манипуляторлары
Электронды -сәулелі түтік
пен сұйық кристалды
мониторлар; қатты
магниттік және оптикалық
дискілер; қатты күйдегі
сақтау орны;
мультимедиалық кіріс /
шығыс құрылғылары
(принтерлер, сканерлер,
дыбыс және бейне
құрылғылар); тышқан
манипуляторлары
Наноматериалдар мен
нанотехнологиялардағы
соңғы жетістіктерге
негізделген сенсорлы
мониторлар; қатты күйдегі
сақтау орны;
мультимедиалық кіріс /
шығыс құрылғылары
(принтерлер, сканерлер,
дыбыс және бейне
құрылғылар);
