460
кезіндегі ЖЖЖ-мен энергия жұмсалудың арақатынасын ескеру ке-
рек (32-кесте).
32-кесте
Дене жүктемелері кезіндегі бағдарлы энергия шығыны
Дене шынықтыру түрлері
Дене массасы 70 кг болғандағы
энергия шығыны, ккал/сағ.
Таңертеңгілік гигиеналық жаттығу,
15 мин
45-60
Емдік гимнастика, 30 мин
(жаттығу режимі)
150 дейін
Сауықтыру гимнастикасы, 60 мин
(жаттығу режимі)
300 дейін
Бассейндегі емдік гимнастика, 25-
30 мин
150-160
Терренкур, 60 мин
450
Сол немесе басқа дене шынықтыру түрі дене жүктемесіне
толеранттылық анықталатын велоэргометрде (немесе тредмил,
степ-тест арқылы) алдын ала тестілеу кезіндегі ЖЖЖ бойын-
ша бақыланады. Бұл тестілеу кардиореспираторлық жүйелердің
функциялық күйі туралы бағалауға мүмкіндік береді (33-кесте).
33-кесте
ЖЖЖ бойынша энергия шығынын есептеу (А.Buskirik бойынша)
ЖЖЖ
Энер гия
шығыны
ЖЖЖ
Энер гия
шығыны
ЖЖЖ
Энер гия
шығыны
ЖЖЖ
Энер гия
шығыны
ЖЖЖ
Энер гия
шығыны
65
0,60
86
3,22
107
5,85
128
8,47
149
11,10
66
0,72
87
3,35
108
5,97
129
8,60
150
11,22
67
0,85
88
3,47
109
6,10
130
8,72
151
11,35
68
0,97
89
3,60
110
6,22
131
8,85
152
11,47
69
1,10
90
3,72
111
6,35
132
8,97
153
11,60
70
1,22
91
3,85
112
6,47
133
9,10
154
11,72
71
1,35
92
3,97
113
6,60
134
9,22
155
11,85
72
1,47
93
4,10
114
6,72
135
9,35
156
11,97
73
1,60
94
4,22
115
6,85
136
9,47
157
12,10
74
1,72
95
4,35
116
6,97
137
9,60
158
12,22
75
1,85
96
4,47
117
7,10
138
9,72
159
12,35
76
1,97
97
4,60
118
7,22
139
9,85
160
12,47
461
33-кестенің жалғасы
77
2,10
98
4,72
119
7,47
140
9,97
161
12,60
78
2,22
99
4,85
120
7,60
141
10,10
162
12,72
79
2,35
100
4,97
121
7,72
142
10,22
163
12,85
80
2,47
101
5,10
122
7,85
143
10,35
164
12,97
81
2,60
102
5,22
123
7,97
144
10,47
165
13,10
82
2,72
103
5,35
124
8,10
145
10,60
166
13,22
83
2,85
104
5,47
125
8,22
146
10,72
167
13,35
84
2,97
105
5,60
126
8,22
147
10,85
168
13,47
85
3,10
106
5,72
127
8,35
148
10,97
169
13,70
Табалдырықтық дене жүктемесі кезінде орын алған ЖЖЖ,
электрокардиографиялық көрсеткіштер, артериялық қан қысымы
дене жүктемелерін (жүру, жүгіру, ойын жəне т.б. дене шынықтыру
түрлерін) мөлшерлеп беруде бастапқы мəліметтер болып табылады.
Сауықтыру дене шынықтыруының адам организмі
функциялық күйі мен бейарнайы төзімділігіне ықпалы.
ДДСҰ анықтамасы бойынша «Денсаулық – физикалық, рухани
жəне əлеуметтік толық аман-есендік». Сондықтан денсаулық сақтау
ісі – физикалық, психикалық, рухани жəне əлеуметтік жағдайларға
жіктеледі.
Бүгінгі таңда Қазақстанда күн тəртібінде тұрған əлеуметтік
маңызы зор мəселенің бірі – халық денсаулығы. Адам денсаулығы-
ның мəн-маңызына қазақ халқы ежелден көп көңіл бөлген; күнделікті
өмірде денені күтіп ұстауға, тазалық сақтауға, дұрыс тамақтануға
да өте қатты мəн берген. Қазақ халқының «Бірінші байлық –
денсаулық», «Дені саудың – жаны сау», «Жаны саудың – тəні сау»
деген мақал-мəтелдері адам денсаулығын күтуде терең тəрбиелік
жəне философиялық маңызын осы күнге дейін жойған жоқ.
Денсаулықты сақтау, сауықтыру адамзаттың ерте заманнан
көкейкесті мəселесі болды. Содан бері бірнеше əртүрлі сауықтыру
жүйелері қалыптасты.
Дене жаттығуларын орындау адам организмі үшін:
1. Арнайы əсер, яғни сол бір дене жүктемесіне бейімделу;
2. Бейарнайы, қосымша əсер – сыртқы ортаның қолайсыз
жағдайларына төзімділікті арттыру сияқты екі түрлі ықпалға ие.
Дене жаттығулары денсаулықты нығайтып, дененің өсуі мен да-
Достарыңызбен бөлісу: |