О. М.Әбутәліп ісқАҒаздарын мемлекеттік тілде жүргізу

145
Орынғазы Әбутәліп
Басқару, ұйымдастыру 
қызметіне қатысты 
ісқағаздары

146
Ісқағаздарын мемлекеттік тілде жүргізу
 18-cабақ 
ҚЫЗМЕТТІК ХАТТАР
Қызметтік хат – мекемелер арасында байланыс орнату, ақпарат алмасу 
т.б. ресми мақсаттарда қолданылатын ісқағазының бір түрі.
Хаттар басқа мекемелермен және кәсіпорындармен әртүрлі сұрақтар 
бойынша жедел байланыс орнату үшін жазылады. 
Қызметтік  хаттар  өзіне  тән  ресми,  кеңселік  стилімен  ғана  емес, 
тұрақты  қолданылатын,  қалыптасқан  сөз  тіркестерімен  және  өзіне  тән 
терминдердің жиі қолданылуымен ерекшеленеді.
Қызметтік хаттар: 
 
Сенімді; 
 
Қысқа; 
 
Нақты жазылуы керек. 
 
Бір сөз максимум ақпарат беру керек.
Функционалды белгісіне қарай 2-ге бөлінеді: 
 
Жауап қайтаруды қажет ететін хаттар. 
 
Жауап қайтаруды қажет етпейтін хаттар.
Жауап қайтаруды қажет ететін хаттар: 
Өтініш хат, ұсыныс хат, үндеу хат, талап хат.
Жауап қайтаруды қажет етпейтін хаттар: 
Бұйрық хат, ескерту хат, алғыс хат, дәлел хат, шақыру хат, жарнама 
хат, ақпараттық хаттар т.б.
Қызметтік хаттар 3 бөлімнен тұрады.
Кіріспе бөлім. Дәлелдеме бөлім. Қорытынды бөлім.
 
Кіріспе бөлімде хатты жазуға түрткі болған негізгі себептер жазы-
лады.
 
Дәлелдеме бөлімде хатты алушыға сұрақтың дұрыс қойылғандығын 
дәлелдейтін  және  оның  оң  жауап  қайтаруына  түрткі  болатын  сандық 
мәліметтер, логикалық қорытындылар және т.б. дәлелдемелер жазылады.
 
Қорытынды бөлімде сұрақтың мәні, негізгі ойы айтылады: келісу 
немесе бас тарту, ұсыну немесе сұрау және т.б.
Рәсімдеу:
 
Хаттар бланкіде толтырылады немесе А-4 форматты қағазға жаз-
баша жазылады.

147
Орынғазы Әбутәліп
 
Хат тек бір сұрақ бойынша құрылады.
 
Хаттың ұсынылатын көлемі – 1 бет (мүмкіндігінше хатты бір бет-
ке сыйдырған дұрыс. Егер хат бірнеше беттен тұратын болса, бет нөмірі 
қағаздың оң жақ жоғарғы бұрышына қойылады).
 
Хат  2  данадан  жасалады,  хаттың  түпнұсқасын  кәсіпорын 
бланкісінде, ал көшірмесін таза стандартты қағазға (А-4) жазады.
 
Хат кәсіпорынға, кәсіпорын бөлімшесіне, лауазымды тұлғаға не-
месе жеке тұлғаға жіберіледі.
Мәтінді құрастыруда мынадай тірек сөздер пайдаланылады:
Өтінемін,  кәсіпорын  өтініш  жасайды,  басшылық  пен  еңбек  ұжымы 
өтініш жасайды, ұсыныс енгіземіз, ұсынамыз, хабарлаймыз, түсіндіреміз, 
мәлімдейміз, т.с.с.
Қызметтік хаттардың түрлері:
 
Өтініш хат
 
Ресми хат
 
Ұсыныс хат
 
Сұраныс хат
 
Жолдама хат
 
Баяндау хат
 
Ақпарат хат
 
Циркуляр хат
 
Шағым хат 
 
Бас тарту хат 
 
Хабарлама хат 
 
Жауап хат 
 
Ілеспе хат 
 
Ескертпе хат 
 
Талап ету хат 
 
Түсінік хат т.б.
6
 Қызметтік хаттардың құрылымы:
1. Кәсіпорынның атауы.
2. Кәсіпорын бөлімшесінің атауы (кейбір жағдайларда).
3. Кәсіпорын туралы анықтамалық деректер.
4. Күні, айы, жылы.
5. Тіркелім нөмірі.
6. Хатты алушы.
7. Мәтінге тақырып.
8. Негізгі мәтін.
9. Хат жіберушінің аты-жөні, қолы.

148
Ісқағаздарын мемлекеттік тілде жүргізу
ӨТІНІШ ХАТ

 Анықтамасы:
Белгілі  бір  мекемеден  атқаратын  қызметіне  лайық  мәселелерді 
шешуге тілек-өтініш білдіретін хат.
, 
1-үлгі
Халықаралық                 
               Международная
       Бизнес                                                                      Академия
Академиясы                                                                    Бизнеса
Қазақстан Республикасы,                                                                              Республика Казахстан
050060                                                                                                                                       050060
Алматы қ., Розыбакиев к-сі, 227                                                    г. Алматы, ул. Розыбакиева, 227
Тел.: +7 727 302 22 22,                                                                                   Тел.: +7 727 302 22 22,
Факс: +7 727 302 21 21                                                                                  Факс: +7 727 302 21 21
e-mail: 
info@iab.kz                                                                                                     
e-mail: 
info@iab.kz
www. iab.kz                                                                                                                        www. iab.kz
№ __________________
«___» _________ 20 ___ ж.
Қазақстан Республикасы
Ғылым академиясының
кітапхана директоры
А. Құсайыновқа 
 ӨТІНІШ ХАТ
 
Құрметті Арман Нұрланұлы!
Халықаралық  Бизнес  Академиясының  ректораты  сізден  қазақ  тілі 
кафедрасының  оқытушысы  Сұлтан  Ақнұр  Ержанқызына  кітапханадағы 
кандидаттық  және  докторлық  диссертациялармен  танысуға  жағдай 
жасауыңызды өтінеді.
 
Ректор                                            /қолы/                            Т. Балықбаев

149
Орынғазы Әбутәліп
, 
2-үлгі
№17 М.Мақатаев атындағы орта мектеп
 
Алматы қаласы, 
А.Байтұрсынов көшесі, 55 үй
Тел. 2-35-39-62
Факс. 2-35-45-12
09.11.2010. №25
 
 Алматы қаласының орталық
 емханасының бас дәрігері
 Б.Кенжебековке 
Медициналық тексерістен өткізу туралы
ӨТІНІШ ХАТ
 
Құрметті Бақыт Ерболатұлы!
 Сізден М.Мақатаев атындағы орта мектептің мұғалімдері мен қызметкер- 
лерін  кезекті  медициналық  тексерістен  өткізуді  ұйымдастыруыңызды 
өтінемін.
  
Мектеп директоры:                     ( қолы )                    Б.Садықов
Сұрақтарға жауап беріңіз.
1. Өтініш хат қандай құжат?
2. Ол қандай жағдайда жазылады?
3. Өтініш хаттың қандай бөліктері бар?
1-жаттығу. Сөйлемді дұрыс құрастырыңыз.
1.өтініп сұраймын / болғандықтан / аса қажет. 
2. шешілуіне / дұрыс / ықпал етсеңіз / осы мәселенің. 
3. талабыңызды / сіздің / алмаймыз / өкінішке орай / қанағаттандыра.
4. аталған / мүмкіншілігі / орындауға / қазір / тапсырманы / мекеменің 
/ жоқ.
5. бере / орай / қажетті / сізге / өкінішке / ақпаратты / алмаймыз.
6. сұраймыз / қарастыруыңызды / мүмкіндікті / бар.
7. алған / жойылды / кемшіліктер / орын.