О. М.Әбутәліп ісқАҒаздарын мемлекеттік тілде жүргізу

258
Ісқағаздарын мемлекеттік тілде жүргізу
№14
1. Сұраныс хатқа тән етістік.
а) өтінеді
ә) сұрайды
б) жолдайды
в) хабарлайды
4.  «....................................  құрылыс 
материалдарын 
алу 
үшін 
аударуыңызды  сұрайды»  деген 
сөйлем қай құжаттан алынған?
а) жолдама хат
ә) өтініш хат
б) ақпарат хат
в) сұраныс хат
2.  Белгілі  бір  мекемеден  керекті 
ақпаратты 
немесе 
құжатты 
жіберуді 
сұрау 
мақсатында 
жазылатын  хатты  ........................... 
........... дейміз.
а) баяндау хат
ә) ресми хат
б) ақпарат хат
в) сұраныс хат
5. Қызметтік хаттарға ...................... 
жатады.
а) қолхат, сенімхат
ә) кепілхат, сенімхат
б) қолхат, кепілхат 
в) сұраныс хат, ұсыныс хат
3. Сұраныс хаттың негізгі мәтіні- 
нің баяндауышын көрсетіңіз.
а) өтінеді
ә) ұсынады
б) хабарлайды
в) сұрайды
6.  Сұраныс  хат  белгілі  бір 
мекемеден  атқаратын  қызметіне 
лайық мәселелерді шешуге ............. 
............ хат.
а) сұраныс жасайтын
ә) тілек-өтініш білдіретін
б) бағыт-бағдар беретін
в) шешім қабылдайтын

259
Орынғазы Әбутәліп
№15
1. Жолдама хатқа тән етістік.
а) баяндайды
ә) ұсынады
б) жолдайды
в) өтінеді
4. 
Жолдама 
хат 
мәтінінің 
баяндауышы ........................... .
а) өтінеді
ә) сұрайды
б) жіберіп отыр
в) баяндап отыр
2. Жолдама хаттың негізгі бөлімінің 
мазмұнын  білдіретін  нұсқаны 
көрсетіңіз.
а) құжаттың өзі беріледі
ә) заттың өзі беріледі
б) өтініш беріледі
в) құжаттың немесе заттардың аты, 
саны, мазмұны көрсетіледі
5.  Жолдама  хаттың  жазылу 
мақсаты ........................... .
а) өтініш білдіру үшін
ә) құжатты сұрау үшін
б) ақпарат беру үшін
в) мәлімдеме жасау үшін
3. Жолдама хат мәтінінің мазмұны 
қандай?
а) белгілі бір ақпаратты хабарлау
ә) қосымшалардың құрамы, мазмұны, 
саны, көлемін көрсету
б) белгілі бір мәселені баяндау
в) белгілі бір ақпаратты хабарлау
6.  Жолдама  хат  қандай  тұлғалар 
арасында 
қатынас 
құралы 
ретінде жүреді?
а)  заңды  тұлғалар  мен  заңды 
тұлғалар  және  заңды  тұлғалар  мен 
жеке тұлғалар арасында
ә) жеке тұлғалар мен жеке тұлғалар 
арасында
б) мекеме мен бөлімшелер арасында
в) жеке адамдар арасында

260
Ісқағаздарын мемлекеттік тілде жүргізу
№16
1.Баяндау хатта құрастырушының 
тарапынан не жазылуы тиісті?
а)  құрастырушының  ұсынысы  мен 
талап-тілегі 
ә) баяндау хатты жазу себебі
б) құрастырушының біреудің үстінен 
жазған шағымы
в) құрастырушының бұйрығы
4.  Баяндау  хат  –  мекеме  басшы- 
сының  атына  жазылған  белгілі 
бір  мәселе  туралы  жан-жақты 
баяндалған 
құрастырушының 
ұсынысы мен талап-тілегі ............ .
а) білдіретін хат
ә) жазылған хат
б) берілген хат
в) келтірілген хат
2.  Мекеме  басшысының  атына 
жазылған  белгілі  бір  мәселе 
туралы  жан-жақты  баяндалған 
..........................  (кімнің?)  ұсынысы 
мен талап-тілегі келтірілген хат – 
баяндау хат деп аталады.
а) құрастырушының
ә) мекеме қызметкерінің
б) оқытушының
в) студент немесе оқушының
5. Баяндау хат кімнің атына жазы- 
лады?
а) мекеме басшысының атына
ә) мекеменің жауапты қызметкері 
атына
б) мекемедегі басшысы атына
в) тәрбие жөніндегі жауапты 
қызметкер атына
3. Баяндау хатта не жазылмайды?
а) мерзімі
ә) құрастырушы атағы
б) құрастырушы мекенжайы
в) мекеме басшысының атағы
6. Баяндау хат – мекеме басшысы 
.....  атына  жазылған  белгілі  бір 
мәселе  туралы  жан-жақты  баян- 
далған  құрастырушы  ......  ұсы- 
нысы мен талап-тілегі келтірілген 
хат.
а) -дың 
ә) -тың
б) -ның
в) -нің

261
Орынғазы Әбутәліп
№17
1.  Ақпарат  хат  –  белгілі  бір 
ортада атқарылатын жұмыстарға 
байланысты ........................... басқа 
мекемелерге  тарататын  жазбаша 
құжат.
а) ақпаратқа
ә) ақпарат
б) ақпаратпен
в) ақпаратты
4.  Ақпарат  хат  –  белгілі  бір 
ортада атқарылатын жұмыстарға 
байланысты ақпаратты басқа ....... 
....................  тарататын  жазбаша 
құжат.
а) мекемелерден
ә) мекемелердің
б) мекемелерге
в) мекемелерде
2.  Ақпарат  хат  –  ..................... 
......  атқарылатын  жұмыстарға 
байланысты  ақпаратты  басқа 
мекемелерге  тарататын  жазбаша 
құжат.
а) белгілі бір мекеменің
ә) белгілі бір мекемеден
б) белгілі бір ортада
в) белгілі бір құжатпен
5.  Ақпарат  хат  –  белгілі  бір 
ортада атқарылатын жұмыстарға 
байланысты  ақпаратты  басқа 
мекемелерге  ....................  жазбаша 
құжат.
а) таратылған
ә) тарататын
б) таратқан
в) таратылмақ
3.  Ақпарат  хат  –  белгілі  бір 
ортада атқарылатын жұмыстарға 
байланысты  ақпаратты  басқа 
мекемелерге  тарататын  ................. 
....... .
а) талап-тілегі келтірілген хат 
ә) саны туралы ақпарат берілген хат
б) сұрау мақсатында жазылатын хат
в) жазбаша хат
6.  Ақпарат  хат  –  белгілі  бір 
ортада атқарылатын жұмыстарға 
байланысты  ақпаратты  ................. 
мекемелерге  тарататын  жазбаша 
хат.
а) өзгеше
ә) басқа
б) бөгде
в) өзге

262
Ісқағаздарын мемлекеттік тілде жүргізу
№18
1. Циркуляр хатты көрсетіңіз.
а) мекеме бөлімшелеріне байланысты 
тапсырма беру
ә)  мекеменің  алдында  тұрған 
мәселелерді шешу
б) мәжілістерде мәселені талқылау
в) телефон арқылы берілетін 
ақпарат
4.  Циркуляр  хат  қай  хаттар 
үлгілеріне жатады?
а) бланктік ісқағаздардың үлгілеріне
ә)  кеңселік  ісқағаздарының  үлгі- 
леріне
б)  іскерлік  ісқағаздарының  үлгі- 
леріне
в) қызметтік хаттар үлгілеріне
2.  Мына  мысалдардан  циркуляр 
хатты көрсетіңіз.
а) 
мені 
отбасы 
жағдайыма 
байланысты  20  қаңтардан  27 
қаңтарға  дейін  ақысыз  демалысқа 
жіберуіңізді сұраймын
ә)  құрылыс  материалдарын  5 
мамырда жөнелтеміз
б)  гепатит  ауруының  етек  алуына 
байланысты  қалалық  мектептерде 
оқу уақытша тоқтатылсын
в) мені 15-жүйрік пойызынан 
күтіңіз
5.  Мына  мысалдардан  циркуляр 
хатты тап.
а) Алматы сүт зауытының технологі
ә) нұсқау беруіңізді сұраймын
б) зор денсаулық, мол бақыт тілеймін
в) дұрыс жауабы жоқ
3.  Мына  мысалдардан  циркуляр 
хатты көрсетіңіз.
а)  мені  филология  факультетінің 
күндізгі  бөлімінен  сыртқы  бөліміне 
ауыстырыңыз
ә)  айтылғандарды  ескеріп  нұсқау 
беруіңізді сұраймын
б)  сынақтардың  қорытындылары 
15.02.2010  ж.  дейін  оқу  бөліміне 
тапсырылсын
в) зор денсаулық, мол бақыт 
тілеймін
6.  Циркуляр  хатты  телефон 
арқылы беруге бола ма?
а) әрине болады
ә) егер де уақыт тапшы болса
б) әркімнің қалауы бойынша
в) жоқ, тек ресми ісқағаз түрінде

263
Орынғазы Әбутәліп
№19
1. Құттықтаухат..... деп басталады.
а) ізгі тілекпен
ә) құрметпен
б) аса қадірлі
в) құрмет
6. Жетістікті білдіретін сөздер.
а) қымбатты, құрметті
ә) білікті маман
б) мол шығармашылық табыс
в) құрметпен, ізгі ниетпен
2. Мен ..... құттықтаймын.
а) саған
ә) сенде
б) сізді
в) сізден
7. Құттықтаухатты .... .
а) жіберу
ә) жауап беру
б) қол қою
в) танысу
3. Құттықтаухат .... деп аяқталады.
а) таза жүректен
ә) қымбатты
б) шын жүректен
в) шынайы көңілге
8.  Құттықтаухатта  қуаныш 
иесінің жақсы …. атап өту керек.
а) жұмыстарын
ә) қасиеттерін
б) қуаныштарын
в) үлестерін 
4. Сені Республика....... 
құттықтаймын.
а) күні
ә) күнімен
б) күнмен
в) күніне
9.  «Вложить  вклад»  деген 
қазақша ................. .
а) қойма қосу
ә) күш қосу
б) үлес қосу
в) қазына қосу
5. «Өмір» сөзінің синонимі ............... . 
а) бақыт
ә) байлық
б) ғұмыр
в) амандық

264
Ісқағаздарын мемлекеттік тілде жүргізу
№20
1. Штаттық кестеге ....................... 
енгізу
а) бұйрық
ә) өзгерістер
б) ережелер
в) үстемақы
7. Төтенше жағдайларға байланыс- 
ты бұйрықтар .......................... рет-
теу үшін беріледі.
а) құттықтайтын тұлғаларды
ә) шешімді
б) жұмыс тәртібін
в) жағдайды
2. Бұйрық ...................... құжат.
а) өкім
ә) өкімді
б) өкілетті
в) өкімдік
8. Бұйрықтың орындалуын 
........................ тұлға.
а) қадағалайтын
ә) тексеретін
б) жүзеге асыратын
в) шешетін
3. Негізгі қызмет жөніндегі 
бұйрықтар ............. мәселелерді 
шешуге бағытталады.
а) жеке
ә) өндірістік
б) төтенше
в) мерекелік
9. Бас инженер А.Асқаровтың 
............................. .
а) бұйрық
ә) өтінішке
б) мәлімдемесі
в) бөлімге
4. Констатациялық бөлікте 
...................... .
а) қабылданған шешім
ә) кімге тапсырылатыны
б) бұйрыққа негіз болған дерек
в) орындайтын тұлғалар
10. Басқа жұмысқа ....................... 
байланысты.
а) босатылуына
ә) ауысуына
б) тағайындау
в) ауыстырылсын
5. А.Асановаға демалыс 
................. .
а) берілсін
ә) орындау
б) жіберді
в) жүктелсін
11. Ақшалай сыйлық .................. 
туралы.
а) тағайындау
ә) бұйыру
б) жіберу
в) бұйрық шығару

265
Орынғазы Әбутәліп
6. Кәсіпорын жұмысын жақсарту 
................... .
а) орай
ә) мақсатында
б) сәйкес
в) байланысты
12. Қызметкерлерді құттықтау 
үшін ............... бұйрық беріледі.
а) төтенше
ә) арнайы
б) негізгі қызмет бойынша
в) жеке құжат бойынша

266
Ісқағаздарын мемлекеттік тілде жүргізу
№21
1. Ресми құжат атауына жатпай-
тын сөзді табыңыз.
а) шарт
ә) асхана
б) хаттама
в) сенімхат
г) өтініш
5. Қызметке тағайындау, 
қызметтен босату жөнінде қандай 
ісқағазы жазылады?
а) бұйрық
ә) анықтама
б) қолхат
в) өмірбаян
г) түйіндеме
2. Қайсысы мамандыққа жатпай-
ды?
а) тілші
ә) аспазшы
б) есепші
в) көрші
г) етікші
6. Мазмұны мен құрылымы 
жағынан ұқсас ісқағаздары.
а) арыз, өтініш
ә) арыз, өмірбаян
б) арыз, түйіндеме
в) арыз, қолхат
г) арыз, сенімхат
3. Ресми ісқағаздарында қандай 
сөздер қолданылады?
а) терминдер
ә) диалектизмдер
б) неологизмдер
в) архаизмдер
г) көнерген сөздер
7.Бұйрықта кездесетін сөз 
тіркесін табыңыз.
а) қамтамасыз етілсін
ә) қамтамасыз
б) жақсарту
в) қабылдау
г) қарым-қатынас
4. Ғылыми стиль қай кезде 
қолданылады?
а) ғылыми мақалаларда
ә) ақпарат құралдарында
б) ісқағаздарында
в) әдеби шығармаларда
г) ауызекі тілде
8. Сенімхат 2010 жылдың 18 
желтоқсанына дейін ........ және 7 
ай өз күшінде.
а) алынған
ә) берілген
б) көрсету
в) салынған
г) жасалған

267
Орынғазы Әбутәліп
9. Диалект сөздер қай стильге тән?
а) ауызекі стиль
ә) ғылыми стиль
б) ісқағаздары стилі
в) публицистикалық стиль
г) әдеби стиль
12. Бұйрықтың дұрыс жазылған 
тақырыбын табыңыз.
а) кәсіпорын тарату туралы
ә) басшының бұйрығы
б) басшы бұйрық береді
в) бұйрық туралы
г) бұйрықтың тақырыбы
10. Басқа қалаға ...... аударуыма 
байланысты.
а) бөлме
ә) кетуіме
б) алуыма
в) жетуіме
г) қоныс
13. «Социально-трудовые гаран-
тии» сөзінің дұрыс аудармасы?
а) әлеуметтік-еңбек кепілдіктері
ә) әлеуметтік-еңбек кепілдігі
б) әлеуметтік қорғау кепілдемесі
в) әлеуметтік еңбектік 
кепілдемелері
г) әлеуметтік-еңбек кепілдігі
11. ..... – келіп түскен ісқағаз- 
дарының бұрышына жазатын 
мекеме басшысының қысқаша 
нұсқауы.
а) түйіндеме
ә) бұрыштама
б) бұйрық
в) жарғы
г) кірістік құжаттар
14.«Потенциал» сөзінің дұрыс ба-
ламасы?
а) жағдай
ә) әлеумет
б) әлеует
в) күш-жігер
г) басымдылық

268
Ісқағаздарын мемлекеттік тілде жүргізу
15. Жолдаухат хаттардың қай 
түріне жатады?
а) Белгілі бір ұйым басшысының 
екінші бір ұйым басшысына немесе 
жеке қызметкерге белгілі бір тапсыр-
маны орындату мақсатында жолда-
натын хаттың түрі.
ә) Қандай да бір жұмыстың орында-
луы туралы бір лауазымды тұлғаның 
екінші бір лауазымды тұлғаға жол-
дауы.
б) Адресатқа орындалған жұмыстың 
немесе қандай да бір қызметті 
ақысын төлеу туралы кепілдеме
в) Хатқа, сұрау салуға, өтінішке т.б. 
байланысты жауап берілетін хат 
түрі.
г) Қандай да бір іс-әрекетті орын-
дауға мүмкіндік болмаған жағдайда 
оны орындамау туралы хат түрі.
16. Өтініштің арыздан 
айырмашылығы неде?
а) Бұйыру, талап ету реңкінің басым 
болуында
ә) Сын айту реңкінің басым  
болуында
б) Шара қолдануды талап ету 
мақсатымен жазылуында
в) Өздеріне берілген құқықтарын 
пайдалану үшін өтініш, тілек, талап 
ету реңкінің басым болуында
г) Теріс әрекеттерге қарсы реніш 
білдіру, шағымдану реңкі басым 
болуында.

269
Орынғазы Әбутәліп
Пайдаланылған әдебиеттер
1.  Л.Дүйсембекова.  «Ісқағаздарын  қазақша  жүргізу».  Оқу  құралы. 
«Ана тілі» баспасы. – Алматы, 2004. – 208 бет.
2. Л.Дүйсембекова. «Қазақ тілі: ісқағаздарын жүргізу». Оқу құралы. 
Мемлекеттік тілді дамыту институты. – Алматы, 2010. – 400 бет.
3.  Ә.Хазимова.  «Ісқағаздарын  қазақ  тілінде  жүргізу».  Оқу  құралы. 
«Олжас» баспасы. – Алматы, 2004. – 120 бет.
4. Б.Б. Жахина, А.Қ. Құрманова, И.С. Қайырбекова. «Мемлекеттік тілде 
ісқағаздарын жүргізу курсынан практикалық тапсырмалар». Оқу құралы. 
«Келешек-2030» баспасы. – Көкшетау, 2006. – 158 бет.
5.  Ә.Қажиева.  «Тест-жинақ».  Мемлекеттік  тілді  дамыту  институты.  
– Алматы 2010. – 320 бет. 
6. А. Алдашева, З.Ахметжанова, Б.Қадашева, Э.Сүлейменова. «Ресми 
ісқағаздары». – Астана, 2000.
7.  Қазақша-орысша,  орысша-қазақша  ресми-іскери  сөздік. 
Ж.А.Тұрлыбекова, Ұ.К. Қаюпова, «Руханият» ЖШС, Алматы, 2010.
8.  Ресми-іскери  тіл.  Алматы  қаласы  Тілдерді  дамыту  басқармасы, 
2007. «МС Space» ЖШС.
9. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы «21» желтоқсан-
дағы №1570 қаулысымен бекітілген «Мемлекеттік және мемлекеттік емес 
ұйымдарда құжаттама жасаудың және құжаттаманы басқарудың үлгілік 
қағидалары». Ғаламтор. – 35 бет. 

270
Ісқағаздарын мемлекеттік тілде жүргізу
МАЗМҰНЫ
Алғы сөз ......................................................................................................... 3
Ісқағаздарының қызметтері мен сипаттары ............................................... 5
Қазақ ресми ісқағаздарының қалыптасу кезеңдерінің тарихы ................. 6
Ісқағаздарының түрлері және оларды топтастыру ...................................13
Ресми ісқағаздар стилі .................................................................................15
Жеке адам өміріне қатысты құжаттар 
Түйіндеме ......................................................................................................20
Өмірбаян  ......................................................................................................29
Кадр есебі жөніндегі «Жеке іс парағы» .....................................................39
Бұрыштама  ...................................................................................................48
Өтініш  ..........................................................................................................51
Арыз  .............................................................................................................60
Мінездеме  ....................................................................................................67
Кепілдеме  .....................................................................................................79
Визит карточкалары  ....................................................................................84
Азаматтық қарым-қатынастарды реттейтін құжаттар
Қолхат ............................................................................................................93
Сенімхат  .......................................................................................................97
Кепілхат  ..................................................................................................... 107
Тапсырыс  .................................................................................................. 112
Өтінім  ........................................................................................................ 120
Келісімшарт  .............................................................................................. 126
Еңбек келісімі  ........................................................................................... 134
Басқару, ұйымдастыру қызметіне қатысты ісқағаздары
Қызметтік хаттар  ...................................................................................... 146
Өтініш хат  ................................................................................................. 148
Ресми хат  ................................................................................................... 152

271
Орынғазы Әбутәліп
Ұсыныс хат  ............................................................................................... 155
Сұраныс хат  .............................................................................................. 158
Жолдама хат  .............................................................................................. 161
Баяндау хат ................................................................................................ 164
Ақпарат хат  ............................................................................................... 168
Циркуляр хат  ............................................................................................. 173
Құттықтаухат ............................................................................................. 179
Алғысхат  ................................................................................................... 185
Хабарландыру ........................................................................................... 188
Бұйрық  ...................................................................................................... 196
Анықтама  .................................................................................................. 209
Хаттама  ..................................................................................................... 217
«Ісқағаздарын мемлекеттік тілде жүгізу» пәнінің глоссарийі  ............. 237
Лексика-грамматикалық тесттер жинағы  .............................................. 239
Пайдаланылған әдебиеттер  ..................................................................... 296

272
Ісқағаздарын мемлекеттік тілде жүргізу
Теруге 25.10.2013 берiлдi. 
Басуға 04.11.2013 қол қойылды. 
Пiшiмi 60х90 1/16. Офсеттiк басылым. 
Қарiп түрi «Times New Roman» 
Есептiк баспа табағы 17
Таралымы 4000
Ісқағаздарын мемлекеттік тілде 
жүргізу
Корректор Ж.Жақсыбеков
Тех.редакторы Б.Қосдәулетов