24
келісімімен ғана және ҚР ЕК көзделген жағдайларда – негізгі жұмысынан босатылмай
немесе басқа жұмысқа уақытша ауыстыру жолымен атқарады.
2.3.9. Медициналық қорытындыға сәйкес қызметкерді басқа жұмысқа ауыстыру ҚР
ЕК 43-бабымен көзделген тәртіпте жүзеге асырылады.
2.3.10. ҚР ЕК 48-бабымен көзделген жағдайларда, ҚР ЕК сәйкес жұмыс беруші
қызметкерді жұмыстан шеттетуге (жұмысқа жібермеуге) құқылы.
2.4. Еңбек шартын тоқтату:
2.4.1. Еңбек шарты тек еңбек заңнамасымен көзделген негіздемелер бойынша
тоқтатылуы мүмкін.
2.4.2. Еңбек шарты кез келген уақытта еңбек шарты тараптарының келісімі
бойынша бұзылуы мүмкін (ҚР ЕК 50-бап).
2.4.3. Мерзімді еңбек шарты іс-әрекет мерзімінің аяқталуына байланысты
тоқтатылады (ҚР ЕК 51-бап).
Белгілі бір жұмысты орындау уақытына жасалған еңбек шарты сол жұмыс
аяқталғасын тоқтатылады.
Жұмыста болмаған қызметкердің міндеттерін атқару уақытына жасалған еңбек
шарты сол қызметкер жұмысқа шыққан күні тоқтатылады.
Белгілі мерзім ішінде маусымдық жұмысты орындау үшін жасалған еңбек шарты
сол мерзім (науқан) аяқталғасын тоқтатылады
2.4.4. Қызметкер бір ай бұрын жазбаша нысанда жұмыс берушіні ескертіп, еңбек
шартын бұзуға құқылы. Көрсетілген мерзім жұмыс беруші қызметкердің жұмыстан шығу
туралы арызын алған күннен басталады.
2.4.5. Қызметкер мен жұмыс берушінің арасындағы келісім бойынша еңбек шарты
жұмыстан шығу туралы ескерту мерзімі аяқталғанға дейін бұзылуы да мүмкін.
Қызметкердің бастамасы бойынша жұмыстан шығу туралы өтінішіне жұмысты
жалғастыру мүмкіндігінің болмауы себепші болған жағдайда, сондай-ақ жұмыс
берушімен еңбек заңнамасын, келісімнің, ұжымдық шарттың немесе еңбек шартының
жағдайларын бұзушылық анықталған жағдайда, жұмыс беруші қызметкердің өтінішінде
көрсетілген мерзімде еңбек шартын бұзуға міндетті.
2.4.6. Жұмыстан шығару туралы ескерту мерзімі аяқталғанға дейін қызметкер
жұмыс берушімен келісім бойынша өз өтінішін қайтып алуға құқылы.
Жұмыстан шығару туралы ескерту мерзімі аяқталысымен қызметкер жұмысты
тоқтатуға құқылы.
Егер жұмыстан шығару туралы ескерту мерзімі аяқталғанмен еңбек шарты
бұзылмаса және қызметкер жұмыстан шығару туралы сұрамаса, онда еңбек шартының
әрекеті жалғасады.
2.4.7. Қызметкерлерді аттестаттау нәтижесі бойынша, сондай-ақ ұйым
қызметкерлері санының немесе штатының қысқаруы жағдайларында жұмыстан шығаруға,
егер қызметкерді оның келісімімен басқа жұмысқа ауыстыру мүмкін болмағанда ғана жол
беріледі.
Қызметкерлерді, соның ішінде педагог қызметкерлерді ҚР ЕК 52-бабы 1-т. 2)т.
бойынша жұмыстан шығаруға себептер:
• кәсіпорынның қайта ұйымдастырылуы;
• штаттық кестеден кейбір лауазымдардың шығарылуы;
• қызметкерлер санының қысқаруы;
• топтар санының азаюы;
• оқу бағдарламасының өзгеруі және т.б.
2.4.8. Қызметкерлер санының немесе штатының қысқаруына байланысты
қызметкерлерді жұмыстан шығаруға әкеліп соғатын мектепке дейінгі оқыту және
тәрбиелеу ұйымын қайта ұйымдастыру, әдетте, оқу жылы аяқталғасын жүзеге
асырылады.
2.4.9. Тәрбие қызметімен айналысатын қызметкердің аталған жұмысты
25
жалғастыруға сәйкес келмейтін адамгершілікке жат қылық істегені үшін ҚР ЕК 52-бабы
1-т. 14)т. бойынша еңбек шарты бұзылуы мүмкін.
Адамгершілікке жат қылыққа кінәлі іс-әрекет немесе әрекетсіздік жатады, ол
қоғамның негізгі моральдық нормаларын бұзып, педагог қызметкердің еңбек қызметінің
мазмұнына қайшы келеді (мысалы, адамның абыройына нұқсан келтіретін қылық,
алкогольдік немесе нашақорлық масаңдық күйінде болу немесе т.б.).
Тек тәрбие қызметімен айналысатын қызметкерлерді ғана, адамгершілікке жат
қылықтың қай жерде жасалғанына (жұмыс орны бойынша немесе тұрмыста) қарамастан,
жұмыстан шығаруға жол беріледі.
2.4.10. Тәрбиеленушінің тұлғасын жәбірлеу және (немесе) психикалық күштеумен
байланысты тәрбиелеу әдістерін, соның ішінде бір рет қана қолданса да, қызметкермен
еңбек шартын тоқтатуға негіздеме болады.
2.4.11. Еңбек шартын тоқтату жұмыс берушінің бұйрығымен ресімделеді.
Жұмыс берушінің еңбек шартын тоқтату туралы бұйрығымен қызметкердің қолын
қойғызып таныстырылуы тиіс. Жұмыс беруші қызметкердің талабы бойынша оған аталған
бұйрықтың куәландырылған көшірмесін беруге міндетті.
2.4.12. Еңбек шартын тоқтату күні, егер қызметкер нақты жұмыс жасамаған болып,
бірақ ҚР ЕК сәйкес оның жұмыс орны (лауазымы) сақталған болса, барлық жағдайларда
қызметкердің соңғы жұмыс күні болып табылады.
2.4.13. Еңбек шарты тоқтатылған күні жұмыс беруші қызметкерге жұмыстан
шығару туралы жазба енгізілген еңбек кітапшасын беріп, онымен соңғы есеп айырысу
жүргізуге міндетті.
Еңбек кітапшасына еңбек шартын тоқтату негіздемесі мен себебі туралы жазба ҚР
ЕК тиісті бабына, баптың бөліміне, баптың тармағына жүгіне отырып, ҚР ЕК
тұжырымдамаларымен дәл сәйкестікте жүргізілуі тиіс.
2.4.14. Жұмыстан шығаруға байланысты еңбек кітапшасын алу кезінде қызметкер
еңбек кітапшалары мен олардың қосымшаларының қозғалысын тіркеу кітабына қол
қояды.
III. Еңбек шарты тараптарының негізгі құқықтары, міндеттері және
жауапкершілігі
3.1. Қызметкер:
1) ҚР ЕК көзделген тәртіп пен жағдайда еңбек шартын жасасуға, өзгертуге,
толықтыруға, тоқтатуға және бұзуға;
2) жұмыс берушіден еңбек, ұжымдық шарттар жағдайларының орындалуын талап
етуге;
3) еңбек қауіпсіздігіне және еңбекті қорғауға;
4) еңбек жағдайы мен еңбекті қорғау туралы толық және сенімді ақпарат алуға;
5) еңбек, ұжымдық шарттар жағдайларына сәйкес уақытында және толық
мөлшердегі жалақы төлеміне;
6) ҚР ЕК сәйкес жұмыстың бос тұрып қалу уақытының ақысына;
7) еңбек демалысына, соның ішінде жыл сайынғы ақылы еңбек демалысына;
8) кәсіподақ құру құқығын қосқандағы бірлестікке, сондай-ақ өз еңбек құқықтарын
қорғау үшін оған мүшелікке;
9) өз өкілдері арқылы ұжымдық келіссөздерге және ұжымдық шарттың жобасын
әзірлеуге қатысуға, сондай-ақ қол қойылған ұжымдық шартпен танысуға;
10) еңбек міндеттерін орындауға байланысты денсаулығына келтірілген зиянның
өтелуіне;
11) міндетті әлеуметтік сақтандыруға;
12) еңбек (қызметтік) міндеттерін орындау кезінде жазатайым оқиғалардан
сақтандырылуға;
