Мектебінде

114
   
   
 
(уақыт, балалар, мен, атам, әжем, ауыл)
2. Ашық, тұйық, бітеу буын түрлерін анықта.
Мектеп,  қалпақ,  ара,  от,  бала,  он,  еңбек,  сызғыш, 
өшіргіш, сөз.
3. «Қазақ тілі сабағында» тақырыбына сөйлесу құрап 
жаз.
Руза АҚСЫРҒАҚЫЗЫ,
Қызылорда қаласындағы
№112 орта мектептің
қазақ тілі мен әдебиеті 
пәнінің мұғалімі.
ТЕСТ ТАПСЫРМАЛАРЫ
ЕТІСТІК
1. Етістікті көрсетіңіз.
А) сағат;         Ә) өмір; 
Б) сабақ;        В) күлу;     Г) және.
2. Туынды етістікті көрсетіңіз.
А) асхана;       Ә) өнерпаз;
Б) аспаз;         В) кітапхана; Г) ойлау.
3.  Көп  нүктенің  орынына  тиісті  туынды  етістікті 
қойыңыз: Ата-анаңды ... . 
А) сыйла;        Ә) баста;
Б) оқыт;          В) жаз;          Г) отыр.

115
4. Қай сөйлемде туынды етістік кездеседі?
А) Әсет ауылда туды.
Ә) М. Жұмабаев – ұлы ақын.
Б) Асылбек жақсы маман болуды армандайды.
В) Арман сабақты жақсы оқиды.
Г) Менің ағам – әнші.
5.  Көп  нүктенің  орынына  тиісті  сөзді  қойыңыз: 
Біздің міндетіміз – табиғатты ... .
А) басу;              Ә) табу;
Б) қуану;            В) қорғау;    Г) алдау.
6. Туынды етістікті анықтаңыз.
А) Аш, төкпе;          Ә) Мұңай, жина;
Б) Білдір, тапсыр;     В) Тергіз, айттыр; 
Г) Кешікпе, ақта.
7. Негізгі етістікті табыңыз.
А) Бірік;             Ә) Қысқар;
Б) Жүгір;            В) Басқару;     Г) Кеңіт.
8. Туынды етістікті анықтаңыз.
А) Сұран;           Ә) Көрін;
Б) Ойна;             В) Білдір;         Г) Тосу.
9. Болымды етістікті табыңыз.
А) Байдалы маған көже бергізбеді. 
Ә) Байдалы шал хат танымайтын.
Б) Әжібек жүгіріп барып, қарсы алдына тұра қалды.
В) Менен жақсылық күтпеңдер! 
Г) Сіздей жомарт жанды кездестірген емеспін.
10. Тұйық етістікті көрсетіңіз.
А) Аққу көлге, ер елге паналайды. 
Ә) Екі қылыш бір қынапқа сыймайды.
Б) Ер шешуде, нар кешуде сыналар.
В) Алтын тыққан адам арықтап өлер. 
Г) Қазан сапырғанның да буы бар.

116
11. Көмекші етістікті қатарды көрсетіңіз.
А) Төкен бай үш күн өткен соң келді. 
Ә) Жүк артқан түйелер орындарынан тұрды.
Б) Сүрініп кетіп, құлап қала жаздады.
В)  Ертеңіне  ауыл  таң  бозарар-бозармастан  ұйқыдан 
оянды. 
Г) Ол Дәржан ағасының қасында үш жыл жүрді.
12. Тұйық етістікті көрсетіңіз.
А) Бану бұл жолы сөз қосқан жоқ. 
Ә) Жүзуден алдына жан салмайды.
Б) Желкілдеген ту алып.
В) Су – тіршілік көзі. 
Г) Руыңды білесің бе?
13. Көмекші етістікті қатарды көрсетіңіз.
А) Біл, қыл, де;        Ә) Де, ет, жазда, е;
Б) Бұқ, ат, сөйле;     В) Жазда, ерт, кес, сыз; 
Г) Е, ет, тын, жу.
14. Нақ осы шақты көрсетіңіз.
А) Бұл су ағып жатқан арыққа беттеп жайылды.
Ә) Үйір бұған қайырылмайды.
Б) Бұлар кілт бұрылып, ауылға тартты.
В)  Жер  астынан  ескен  суық  желдің  лебі  күшейіп 
барады. 
Г) Әмірші сол орынында мелшиіп тұр.
15. Етістіктің бұйрық райын анықтаңыз.
А) Ана мәселені ерекше көрсетіңіздер.
Ә) Мұны Салиха апай күтіп тұр екен.
Б) Бұдан әрі сөз қозғағысы келмеді.
В) Қазақтар туралы ештеңе естімепті. 
Г) Сөйткенше Оспан сырттан кіріп келді.
16. Етістіктің қалау райын анықтаңыз.
А) Екі жас бақытты болғай.

117
Ә) Достары да білгендерінше айтып көрген.
Б) Не ексең, соны орарсың.
В) Мезгіл жетсе, мұз ерір. 
Г) Шеткі үйде өзінің ағасы Тәкежаннан үйреніп кепті.
17. Етістіктің бұйрық райын анықтаңыз.
А) Әли елең ете қалды.
Ә) Гүлсім шыр етіп кеп бас салды.
Б) Үлкеннің алдын кеспе.
В) Сендерді оятып жібердім бе? 
Г) Мерей Маржанға ризалығын білдірді.
18. Етістіктің шартты райын анықтаңыз.
А) Екі қошқар сүзіссе, ортасында шыбын өледі.
Ә) Досыңа достық – қарыз іс.
Б) Ерінбеген етікші болады.
В) Ұста пышаққа жарымайды. 
Г) Жыртық тесікке күледі.
СӨЙЛЕМ МҮШЕЛЕРІ 
1.  Күрделі бастауышты табыңыз.
А) Ерінбеген етікші болады; Ә) Күле беру ыңғайсыз;  
Б) Мейрам шахтаға кетті;      В) Бұл – Еркіннің сөзі;
Г) Ол оған күле қарады.
2. Анықтауыш қызметіндегі етістікті табыңыз.
А) Ел ұнатқан ұлын жасқамайды. 
Ә) Қамданған қапы қалмайды.
Б) Ұялған тек тұрмас.                     
В) Талапты ерге нұр жауар. 
Г) Қорыққанға қос көрінер.
3. Бастауыштың жасалу жолын көрсетіңіз.
Жасау – ұзатылған қызға берілетін дүние.
А) Негізгі зат есім;    Ә) Сын есім;  
Б) Тұйық етістік;       В) Еліктеу сөз;  Г) Етістік.  

118
4. Күрделі баяндауышты табыңыз.
А) Көшеде біреу кетіп барады.      
Ә) Ұлпан бүгін көңілді.  
Б) Мұғалім сыныпқа кірді.             
В) Жасымда ғылым бар деп ескермедім.
Г) Үй айналып жүгірме.  
5.  Сөйлемдегі  анықтауыштың  жасалу  жолын 
көрсетіңіз. Жемісті жұмыс жаныңды тындырады.
А) Зат есім;                     Ә) Сапалық сын есім;  
Б) Қатыстық сын есім;   В) Есімше;     Г) Есімдік.
6. Күрделі толықтауышты табыңыз.
А) Көмектес. 
Ә) Түсіне қарама, ісіне қара.  
Б) Білімнен безген бүлінер.   
В) Оқығандарды қатты құрметтейтін.
Г) Адам атаулыны ісіне қарап бағалау керек.
7. Мақсат пысықтауышты табыңыз. 
А)  Барлығынан  надан  қалмау  үшін  барлығын  білуге 
талаптанба.
Ә) Бала әдетті жасынан тамызықтап жинайды.  
Б) Жатқан тастың астына су бармайды.
В) Бармын деп мақтанба.
Г) Ол қуанғаннан жылап жіберді.
8. Пысықтауыш қызметіндегі есімдікті анықтаңыз.
А) Кейбіреуінің талабы зор.
Ә) Мұныңыз заңға қайшы келмей ме?
Б) Әңгімеміз расымен аяқталды-ау деймін? 
В) Біздің ойлағанымыз бұлай емес еді. 
Г) Әлдеқайдан гармонь үні талып естілді.
9. Есімдіктің сөйлемдегі қызметін анықтаңыз.
Біреудің бойы аласа, біреудің ойы аласа.
А) Баяндауыш;   Ә) Анықтауыш;   Б) Пысықтауыш;