М., Бекiш Р., (ћџраст.) 2005 "Мектеп" баспасы, к#ркем безендiрiлуi, 2013 Барлыћ ћџћыћтары ћорѕалѕан Басылымныѓ мљлiктiк ћџћыћ тары "Мектеп" баспасына тиесiлi

135
бiтшiлiк  пен  ћауiпсiздiк  жоспарымыздыѓ  барлыћ
маћсаттарына  сќйкес  жљргiзiлуде,  жљргiзiле  бередi  де.
Гарри    С.Трумэн
Хрестоматия  по  новейшей  истории
(1945—1965 гг.). Документы  и  мате-
риалы.  М.,  1961.  Т. 3.  Ч. 1. С. 413.
ЕУРОПАДАЅЫ  ЏЖЫМДЫЋ  ЋАУIПСIЗДIК  ТУРАЛЫ
ЖАЛПЫЕУРОПАЛЫЋ  КЕЛIСIМНIЃ  ЖОБАСЫ
(негiзгi    принциптерi)
1. Келiсiмге  "здерiнiѓ  ћоѕамдыћ  ћџрылысына  ћарамас-
тан  келiсiмнiѓ  маћсатын  мойындайтын  жќне  "зiне  ондаѕы
к"рсетiлген  мiндеттердi  алатын  барлыћ  Еуропа  мемлекет-
терi  ћатыса  алады.  Келешекте  бiртџтас,  бейбiтшiл,  демо-
кратиялыћ  Герман  мемлекетi  ћџрылѕанша  Германия
Демократиялыћ  Республикасы  мен  Германия  Федералдыћ
Республикасы  да  келiсiмнiѓ  теѓћџћылы  мљшелерi  бола
алады,  яѕни  Германия  бiрiккен  соѓ  келiсiмге  жалпы
негiзде  бiртџтас  Герман  мемлекетi  ћатыса  алады.
Еуропадаѕы  џжымдыћ  ћауiпсiздiк  туралы  келiсiмге
ћол  ћойылуы  т"рт  мемлекеттiѓ  —  КСРО,  АЋШ,  Англия
жќне  Францияныѓ  герман  мќселесi  ж"нiндегi  ћџзырына
ћол сџћпайды. Бџл мќселе ертеректе  т"рт  мемлекет  арасын-
даѕы  белгiленген  тќртiп  бойынша  реттеледi.
2. Келiсiмге  ћатысушылар  бейбiтшiлiк  пен  Еуропада-
ѕы ћатер туѕызбау  маћсатында  бiр-бiрiне  шабуыл  жасау-
дан,  "здерiнiѓ  халыћаралыћ  ћатынастарында  кљш  к"рсету
немесе  кљш  ћолданудан  бас  тартулары  керек...
9.  Халыћаралыћ  бейбiтшiлiк  пен  ћауiпсiздiктi  саћтау
ж"нiндегi  БЏЏ  Ћауiпсiздiк  Кеѓесiнiѓ  тџраћты  мљшелерi
мемлекеттерге  жљктелген  аса  маѓызды  жауапкершiлiктер-
дi  мойындай  отырып,  келiсiмге  ћатысушылар  Америка
Ћџрама Штаттары мен Ћытай Халыћ Республикасы  љкiмет-
терiн  келiсiм  бойынша  ћџрылатын  органдарѕа  "з  "кiл-
дерiн  баћылаушы  ретiнде  жiберуге  шаћырды.
Правда.  1954, 11 февраля. //  Хрестома-
тия по новейшей истории (1945—1965).
М.,  1961. Т.  3.  Ч.  1.  С. 76-77.

136
БАЅДАД  КЕЛIСIМI
(Тљркия    мен    Ирак    арасындаѕы   келiсiм)
24  аћпан,  1955  жыл.
1-бап.  Жоѕары  Мќртебелi  Келiсушi  Жаћтар  БЏЏ  жар-
ѕысыныѓ  51-бабына  сќйкес  "з  ћауiпсiздiктерi  мен  ћорѕа-
ныс  маћсаттарында  ынтымаћтастыћты  iске  асырады.  Сол
шешiлгелi  отырѕан  шаралардыѓ  iшiнде  осы ынтымаћ-
тастыћты жљзеге асыру љшiн арнаулы келiсiм шартын
ћабылдайды.
2-бап.  Жоѕары  Мќртебелi  Келiсушi  Жаћтардыѓ  атынан
"кiлеттiк  ететiн  ћџзырлы  билiк  орындары  1-бапта  ћарас-
тырылѕан  ынтымаћтастыћтыѓ  iске  асырылуын  ћамта-
масыз  ететiн  шараларды  аныћтап,  белгiлейдi.
3-бап.  Жоѕары  Мќртебелi  Келiсушi  Жаћтар  бiр-бiрiнiѓ
iшкi  iстерiне  ешћандай  араласпауѕа  мiндеттенедi.  Жоѕары
Мќртебелi  Келiсушi  Жаћтар  араларында  болуы  мљмкiн
келiспеушiлiктердi  Бiрiккен  Џлттар  Џйымыныѓ  жарѕы-
сына  сќйкес  бейбiт  жолдармен  шешуге  келiстi.
5-бап. ...Бџл келiсiм осы аймаћта ћауiпсiздiк пен бей-
бiтшiлiктi  саћтауѕа  шын  мљдделi  Араб  Лигасыныѓ  мљшесi
немесе кез келген басћа да мемлекеттердiѓ ћосылуы  љшiн
ашыћ.
КСРО  СЫРТЋЫ  IСТЕР  МИНИСТРЛIГIНIЃ  ТАЯУ  ЖЌНЕ  ОРТА
ШЫЅЫСТАЅЫ  ЋАУIПСIЗДIК  ТУРАЛЫ  МЌЛIМДЕМЕСIНЕН
16  сќуiр,  1955  жыл.
Соѓѕы  кездерде  Таяу  жќне  Орта  Шыѕыстаѕы  жаѕдай
едќуiр  шиеленiсе  тљстi.  Бџл  кейбiр  батыс  елдердiѓ  Таяу
жќне  Орта  Шыѕыс  елдерiн  басћыншыл  Солтљстiк  Атлан-
тика  одаѕына  ћосымша ретiнде  ћџрылатын  тљрлi  соѕыс
топтарына  тартуѕа  баѕытталѕан  жаѓа  ќрекеттерiне  байла-
нысты  болып  отыр.
Соѕыс одаћтары Таяу жќне Орта Шыѕыс елдерiне емес,
осы  аймаћта  "з  љстемдiгiн  орнатуѕа  ќрекеттенiп  отырѕан
Американыѓ басћыншылыћ топтарына ћажет. Олар  тќуел-
сiз  џлттыћ  даму  жолына  тљскен  Таяу  жќне  Орта  Шыѕыс
халыћтарыныѓ  "мiрлiк  мљдделерiне  ћарсы,  осы одаћ-
тардыѓ  к"мегiмен  "зiнiѓ  осы  аудандардаѕы  ќлсiреп  ћал-

137
ѕан жаѕдайын ћалпына келтiрiп, џстап ћалуѕа тырысып
отырѕан  аѕылшын  топтарына  керек...
Таяу  жќне  Орта  Шыѕыс  елдерiнiѓ  ћауiпсiздiгiне  шын
мќнiсiнде  ћауiп  бар,  бiраћ  ол  Кеѓес  Одаѕы  тарапынан
емес,  ћауiпсiздiктi  ћамтамасыз  етудi  сылтауратып,  Таяу
жќне  Орта  Шыѕыста  басћыншылыћ  соѕыс  одаћтарын
ћџрып,  осы  аймаћ  елдерiн  "здерiнiѓ  соѕыс-стратегиялыћ
шебiне,  ал  экономикалыћ  жаѕынан  оларды  отар  жќне
тќуелдi  аумаћтардыѓ  кейпiне  келтiруге  џмтылып  отырѕан
мемлекеттер  тарапынан...
Хрестоматия  по  новейшей  истории
(1945—1965 гг.). Документы  и  мате-
риалы.  М.,  1961. Т. 3.  С. 85—87.
ИРАКТЫЃ БАЅДАД  КЕЛIСIМIНЕН  ШЫЅУЫ  ТУРАЛЫ
(Ирак   премьер-министрi    А.К.Ћасымныѓ    мќлiмдемесi)
24  наурыз,  1959  жыл.
...Осы уаћыттан бастап Ирак ешћандай келiсiм не одаћ-
пен  тџсаулы  емес.  Ендi  Ирак  с"зсiз  жќне  толыћ  тљрде
егемендiгi мен тќуелсiздiгiн еркiн  пайдаланатын  болады.
Баѕдад  келiсiмi  бiздiѓ  елiмiздiѓ  ћолын  байлап  келедi.  Ол
1955  жылы  24  аћпанда 5 жыл  мерзiмге  жасалѕан  бола-
тын. Бџл мерзiм  бiр  жылдан  кейiн  бiтедi.  Бiраћ  бiз  алдын
ала  жаѕдайдыѓ  ћандай  болатындыѕын  бiле  алмаймыз.
Сондыћтан  да  бiз  келiсiмге  ћатысушылардыѓ  бiздiѓ  iшкi
iстерiмiзге  араласуына  ћандай  да  болсын  мљмкiншiлiктер
бермеу љшiн келiсiмнен шыѕуѕа шешiм ћабылдадыћ...
Бiз  келiсiмнiѓ  бiздiѓ  елiмiзге  ћатынасты  iс-ќрекеттерi
бљгiннен,  1959  жылдыѓ  24  наурызынан  бастап  тоћтаты-
лады  деп  есептеймiз...
Хрестоматия  по  новейшей  истории
(1945—1965 гг.). Документы и  мате-
риалы.  М.,  1961. Т. 3. С. 648-649.
БЕЙБIТ  ЋАТАР  MМIР  СЉРУДIЃ  БЕС  ПРИНЦИПI
(Панча   Шила   принциптерi)
1. Бiр-бiрiнiѓ  аумаћтыћ  тџтастыѕы  мен  егемендiгiн
"зара  ћџрметтеу.
2. Басћыншылыћтан  екiжаћты  бас  тарту.