М., Бекiш Р., (ћџраст.) 2005 "Мектеп" баспасы, к#ркем безендiрiлуi, 2013 Барлыћ ћџћыћтары ћорѕалѕан Басылымныѓ мљлiктiк ћџћыћ тары "Мектеп" баспасына тиесiлi

2
© Ћожахметџлы К.,  Шљпеков Ќ.,
Ѕџбайдуллина М.,
Бекiш Р., (ћџраст.) 2005
© “Мектеп”  баспасы, к#ркем
безендiрiлуi,  2013
Барлыћ ћџћыћтары ћорѕалѕан
Басылымныѓ мљлiктiк ћџћыћ-
тары “Мектеп” баспасына тиесiлi
УДК 373.167.1
ББК 63.3(0)я72
Д87
Ћџрастырѕандар:
К. Ћожахметџлы,   Ќ. Шљпеков,
М. Ѕџбайдуллина,   Р. Бекiш
ISBN 978—601—293—897—5
Д87
Дљниежљзi  тарихы: Хрестоматия. Жалпы бiлiм
беретiн мектептiѓ 9-сыныбына арналѕан оћу ћџралы /
Ћџраст.: К. Ћожахметџлы, Ќ. Шљпеков,  М. Ѕџбайдул-
лина, Р. Бекiш. — ;ѓд. 3-бас. — Алматы: Мектеп,
2013. — 168 б.
ISBN 978—601—293—897—5
УДК 373.167.1
ББК 63.3(0)я72
4306020600—112
404(05)—13
Д
24(3)—13

3
I  блiм. ЕУРОПА ЖЌНЕ АМЕРИКА ЕЛДЕРI
ЕУРОПА ЖЌНЕ АМЕРИКА ЕЛДЕРI
ЕУРОПА ЖЌНЕ АМЕРИКА ЕЛДЕРI
ЕУРОПА ЖЌНЕ АМЕРИКА ЕЛДЕРI
ЕУРОПА ЖЌНЕ АМЕРИКА ЕЛДЕРI
(1914—1939 
(1914—1939 
(1914—1939 
(1914—1939 
(1914—1939  жж
жж
жж
жж
жж. )
. )
. )
. )
. )
АЋШ
ФЕДЕРАЛДЫЋ  КОНСТИТУЦИЯЅА  ТЉЗЕТУЛЕР
ХIХ   тљзету
Ћџрама  Штаттар  азаматтарыныѓ  сайлауѕа  ћатысу
ћџћыѕын  олардыѓ  жынысына  байланысты  АЋШ-тыѓ  #зi
де,  сондай-аћ  штаттар  да  бџзып,  не  шектей  алмайды.
1.  Конституцияѕа  он  тоѕызыншы  тљзетудi  1919  жыл-
дыѓ  4  маусымында  66-конгресс  џсынып,  сол  кљнi  Сенат
ћабылдады. ;кiлдер  палатасы  маћџлдаѕаннан  кейiн  тљзету
1920  жылдыѓ  18  тамызында  бекiтiлдi.
ХХ   тљзету
1-бCлiм.  Президент  пен  вице-президенттiѓ  #кiлеттiк
мерзiмi  жиырмасыншы  ћаѓтар  кљнi  тљс  кезiнде  бiтедi, ал
сенаторлар  мен  #кiлдердiѓ  #кiлеттiк  мерзiмi  љшiншi  ћаѓ-
тарда  тљс  кезiнде  бiтедi,  осы  кезден  бастап  олардыѓ
мџрагерлерiнiѓ  #кiлеттiк  мерзiмi  басталады.
2-бCлiм.  Конгресс  жылына  кем  дегенде  бiр  рет
жиналады,  ал  оныѓ  мќжiлiстерi,  егер  конгресс  заѓмен
басћа  кљндi  белгiлемесе,  љшiншi  ћаѓтар  кљнi  тљсте
басталады...
2.  Конституцияѕа  жиырмасыншы  тљзетудi  1932  жыл-
дыѓ  2  наурызында  72-конгресс  џсынып,  Сенат  пен  ;кiл-
дер  палатасы  маћџлдады.  Тљзетудi  бекiту  1933  жылдыѓ
23  ћаѓтарында  аяћталды.
Хрестоматия  по  всеобщей  истории
государства  и  права.   М.,  1996.  Т. 2.
С.  298.

4
Ф. Д. РУЗВЕЛЬТТIЃ  КОНГРЕСКЕ  ЖОЛДАУЫ
17 мамыр, 1933 жыл.
Конгрестiѓ  арнайы  сессиясы  аяћталѕанша  мен  бiздiѓ
џлттыћ  наућанымызда  бџдан  былай  халыћты  жџмыспен
ћамтамасыз  ету  ж#нiндегi  екi  шараны  џсынбаћшымын.
Менiѓ  бiрiншi  џсынысым —  конгресс  тиесiлi  жалаћы-
ны  саћтай  отырып,  бљкiл  индустрия  cаласы  бойынша
(адамдарды  жџмысћа  неѕџрлым  к#п  тарту  маћсатында)
жџмыс  аптасын  ћысћартуды  келiсiмдi  жљргiзуге  жќне
ќдiлетсiз  бќсеке  мен  #нiмдердi  артыћ  шыѕаруды  бол-
дырмауѕа  ћажеттi  механизмдердi  жасауды  ћамтамасыз
етсе...
Келесi  џсынысым  атћарушы  билiкке  “тiкелей  жџмыс-
пен  ћамтамасыз  етудiѓ”  кеѓ  к#лемдi  баѕдарламасына
кiрiсуге  #кiлеттiк  бередi.  Зерттеулер  аса  маѓызды  ќрi
ћолайлы  ћоѕамдыћ  ћџрылысћа  3 300  млн  доллар  жџм-
сауѕа, с#йтiп барынша к#п адамдарѕа жџмыс беруге
мљмкiндiк  бар  екендiгiне  менiѓ  к#зiмдi  жеткiзiп  отыр.
Хрестоматия  по  всеобщей  истории
государства  и  права.   М.,  1996. Т. 2.
С. 302-303.
ЏЛТТЫЋ  ЭКОНОМИКАНЫ  САУЫЋТЫРУ
  ТУРАЛЫ  ЗАЃ
Џлттыћ    неркќсiптi    сауыћтыру,   таза   бќсекелестiктi
ктермелеу,   ћоѕамѕа   пайдалы   жџмыстарды   џйымдастыру
жќне   басћа   да   кейбiр   маћсаттарѕа   жету   туралы   заѓ
16 шiлде,  1933  жыл.
...С#йтiп,  елiмiзде  ћиыншылыћ  туып,  жџмыссыздыћ
бџрынѕыдан  да  кеѓ  етек  жайып,  #неркќсiпте  берекесiздiк
орнады,  #з  кезегiнде  бџлар  штатаралыћ  жќне  сыртћы
саудаѕа  ауыртпалыћ  салып,  халыћтыѓ  ќл-аућатына  љлкен
зиянын  тигiздi.  Америка  халћыныѓ  тџрмыстыћ  деѓгейiнiѓ
т#мендегенi  мойындалды.  Сонымен  ћатар  конгресс  алдаѕы
уаћытта штатаралыћ жќне сыртћы сауданыѓ еркiн да-
муына  кедергi  болып  отырѕан  ћиыншылыћтарды жою,
#неркќсiптi  џйымдастыру  мен  ќртљрлi  кќсiптiк  топтар-

5
дыѓ  бiрлескен  ћимылдарын  ћолдау  арћылы  бџћараныѓ
тџрмыс  жаѕдайын  жаћсарту  жќне  еѓбек  пен  кќсiпкер-
лердiѓ  бiрiккен  iс-ћимылдарын  олардыѓ  екеуiн  де  љкiмет
тарапынан  терезелерi  теѓ  деп  тану  жќне  басћару  негiзiнде
жiгерлендiру  мен  ћолдау;  #ндiрiстi  ћажетсiз  тежеулерден
ћџтћару;  халыћтыѓ  сатып  алушылыћ  ћабiлетiн    к#теру
арћылы  #ндiрiс  пен  ауылшаруашылыћ  #нiмдерiн  тџты-
нуды  арттыру;  жџмыссыздыћты  азайтуѕа;  сондай-аћ  #нер-
кќсiптi жандандырып, табиѕат байлыћтарын саћтауѕа
баѕытталѕан  саясат  жљргiзуге  џмтылады  деп  мќлiмдейдi.
Ћоѕамдыћ  жџмыстарды  ттенше  федералдыћ
Ћоѕамдыћ  жџмыстарды  ттенше  федералдыћ
Ћоѕамдыћ  жџмыстарды  ттенше  федералдыћ
Ћоѕамдыћ  жџмыстарды  ттенше  федералдыћ
Ћоѕамдыћ  жџмыстарды  ттенше  федералдыћ
басћару.
басћару.
басћару.
басћару.
басћару.
Ќкiм  президенттiѓ  жарлыћтарына  байланысты  ћоѕам-
дыћ  жџмыстарды  жљргiзудiѓ  кеѓейтiлген  баѕдарламасын
жасайды,  ол  басћа  жџмыстармен  бiрге  мiндеттi  тљрде
мына  т#мендегi  жџмыстарды  ћамтуы  тиiс:
а)  тасжолдар  мен  магистральдар,  ћоѕамдыћ  ѕимарат-
тар  мен  басћа  да  мемлекеттiк  кќсiпорындар  жќне  комму-
налдыћ  ћџрылыстарды  салу,  ж#ндеу  жќне  жаћсарту
жџмыстары;
б)  табиѕат  байлыћтарын  саћтау  мен  оларды  #ндiрудi
џлѕайту,  суды  пайдалану  мен  тазалауды  баћылау,  топы-
раћ  жќне  жаѕалаулар  эрозиясыныѓ  алдын  алу;  су  энерге-
тикасын дамыту,  электр  ћуатын  жеткiзу,  #зен  жќне  порт
ћџрылыстарын  салу  жќне  су  тасћынына  жол  бермеу.
Хрестоматия  по  всеобщей  истории
государства  и  права.   М.,  1996.  Т. 2.
С. 305—307.
МАЋТА МАТА  ТОЋЫМА  MНЕРКЌСIБIНДЕГI
ЌДIЛЕТТI  БЌСЕКЕ  ТУРАЛЫ  КОДЕКС
17  шiлде,  1933  жыл.
...Маћта мата  тоћыма  #неркќсiбiнiѓ  барлыћ  кќсiпкерлерi
#здерiнде  жалданып  жџмыс  iстеушiлерге,  шќкiрттерге
олардыѓ  алты  апталыћ  љйренушi  мерзiмiнде,  маћта  таза-
лаумен  айналысатын  жќне  маусымдыћ  жџмысшылардан
басћаларына  40  саѕ  жџмыс  кљнi  љшiн  оѓтљстiк  белдеуде
аптасына  кем  дегенде  12  долл,  солтљстiк  белдеуде  кем
дегенде  13  долл  жалаћы  т#леуге  мiндеттi.