«ҰЛТТЫҚ РУХАНИ ҚҰНДЫЛЫҚТАРДЫ ДАМЫТУ МАҚСАТЫНДАҒЫ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР»
атты республикалық ғылыми-тәжірибелік симпозиумының материалдар жинағы
23
Бұдан қолөнеріміз ежелгі маңызын жойды, ендігі жерде онымен шұғылданудың
қажеті жоқ деген ой туындауы керек. Қайта халық қолөнерінің бай мұрасын жинап сұрыптай
отырып, заманымызға лайықты сапа, түр беріп, оларды ілгері дамытуымыз тиіс. Мектеп
сабағын көркем еңбек ұйымдастыруда қазақтың халықтық қолөнері саласының біраз түріне
тоқталып өтуді жөн көрдік. Олар: ою-өрнектердің түрлері, олардың атауларымен
қолданылатын орындары, өрнектердің түрленіп даму тарихы мен кейбір өрнек әуендерінің
үлгісі.
"Жаратылыс жалғыз емес, уақыт өтпей" - дейді халық даналығы. Қарап отырсақ,
көңіл-күй де, талғам да, әдет-ғұрып та өзгереді. Сән дегеніміз күнде өзгеріп отыратын нәрсе.
Мысалы, бүгін ұзын, ертең қысқа, бүгін тар, ертең кең деген сияқты. Ал, қолөнер саласы сән
бағытына, талғамына көбіне бағына бермейді. Қолөнердің өзіне тән әлемі, қоршаған ортасы,
өзіндік күші бар, ол ешқандай өтпелі құндылықтарға бағынбайды. Өзіне деген тыныштық
пен сенім бізге белгілі бір дағдылар мен икемдерге жеткізеді. Көптеген адамдар ең алғаш
қолөнермен айналыса бастаған кезде, белгілі бір материалды өңдеумен, зерттеумен айналыса
бастайды.
Көркем шығармашылықпен айналысуға деген қажеттілік біз үшін бір абсолютті
қажеттілікпен емес, ол қолөнершінің қолының жылуы мен жан-тәнінің сезімі сақталған
туындысын өнеркәсіптің жалпылай бір текті салқын өнімдеріне қарсы қою, тілегінен келіп
шыққан.
Бұл салыстыру егер бір белгілі шығармашылық биіктерге, жетістіктерге жеткенде
ғана тиімді болады және өзін-өзі ақтайды. Шығармашылық белес деп біз мыналарды
айтамыз: ритм заңдылықтарын түсініп білу үшін қажетті білім мен түсінік, оюлар мен
өрнектерді орналастыра білу, бүтін бір бұйымда тепе-теңдікті сақтау. Сондықтан да біз өмір
бойы оқып үйренуге тиіспіз. Сонымен, қорыта келгенде, жасөспірімдерге көркем қолөнердің
берер ықпалы өте зор. Мектеп бағдарламасына сәйкес қолөнердің әр түрін үйретудің өзіндік
орны бар. Бүгінгі күнде тәуелсіздігіміздің арқасында ата-баба дәстүрі жалғасын табуда.
Оқушылар қолынан шықкан бұйымдарды көріп, ата-баба дәстүрі жаңарып жалғасуда.
"Ұстаздық еткен жалықпас, үйретуден балаға", - деп қазақ халқының ұлы, кемеңгер,
данышпан ақыны Абай айтқандай, зерек те, іскер бес саусағынан өнер таматын шәкірттерді
оқытуға, үйретуге біз, ұстаздар, әрқашан да дайынбыз. Бабаларымыздан жеткен асыл мұраны
шаң басқан жерінен сілкіп, тот басқан бетін ашып, кейінгі ұрпаққа жеткізетін кез жетті деп
ойлаймыз.
Ұстаздық - ұлы ұғым, сондықтан ұлттық мектептің ұлы мұратын ұмытпай,
бойымыздағы білімімізді, ұрпақтан ұрпаққа жалғастыру міндетіміз.
ӘДЕБИЕТТЕР:
1. Адамқұлов Н.М. Қолөнер бұйымдарын жобалау негіздері. - А., 2007 ж.
2. Нурке М.С. Жүн бұйымдарының технологиясы. – Алматы, 2007.
3. Жәнібеков Ө. Қазақ киімі. – Алматы: Өнер, 1996 ж.
«ҰЛТТЫҚ РУХАНИ ҚҰНДЫЛЫҚТАРДЫ ДАМЫТУ МАҚСАТЫНДАҒЫ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР»
атты республикалық ғылыми-тәжірибелік симпозиумының материалдар жинағы
24
ӘОЖ 374.37.018
КӘСІПТІК ОҚЫТУ ЖӘНЕ ДИЗАЙН МАМАНДАРЫН РУХАНИ МӘДЕНИ
ҚҰНДЫЛЫҚТАРЫМЫЗБЕН ҚАТАР ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ
ИГЕРТУ АРҚЫЛЫ ҰЛТЖАНДЫЛЫҚҚА ТӘРБИЕЛЕУ
Жаскиленова А.Е.
Тараз Мемлекеттік Педагогикалық Университеті, Тараз қ.
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың «Төртінші өнеркәсіптік
революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» Қазақстан халқына Жолдауында 10
қаңтар 2018ж. Бүгінде әлем Төртінші өнеркәсіптік революция дәуіріне, технологиялық,
экономикалық және әлеуметтік салалардағы терең және қарқынды өзгерістер кезеңіне қадам
басып келеді. Жаңа технологиялық қалып біздің қалай жұмыс істейтінімізді, азаматтық
құқықтарымызды
қалай
іске
асыратынымызды,
балаларымызды
қалай
тәрбиелейтінімізді түбегейлі өзгертуде. Жетінші бөлімде. Адами капитал–жаңғыру негізі.
Жұмыс берушілерді тарту арқылы және халықаралық талаптар мен цифрлық дағдыларды
ескере отырып,техникалық және кәсіптік білім беру бағдарламаларын жаңарту керек.
«Баршаға тегін кәсіптік-техникалық білім беру» жобасын жүзеге асыруды жалғастыру қажет
деп баса айтқан [1].
Ғылыми-техникалық прогресс жетістіктерімен бірге жаңа еңбек түрлерінің қалыптасып
дамуы заңдылық. Адам еңбегінің тиімді орындалуына мүмкіндік береді. Өндіріс пен қызмет
көрсету салаларында заманауи материалдардың пайда болуы, инновациялық технологияларды
еңбек мамандарының жан-жакты игеруін міндеттейді.
Жаңа мамандықтар пайда болғандықтан, олардың еңбек мазмұны да жиі өзгерістерге
ұшырайды. Жалпы орта мектептің он екі жылдыққа көшуге бағытталған жаңартылған білім беру
процесінде анықталған білім беру мазмұнының кіріктіре түзілуі, оқу пәндерінің бірігуі мен жаңа
сипаттағы атаулардың қалыптасуына алып келді. Соның бірі, «Бейнелеу өнері» мен
«Технология» оқу пәндерінің біріктіріле «Көркем еңбек» атауының қалыптасуы болып отыр.
Халқымыз маңдай терін төгіп еңбек еткен ұстахана дүкенің шеберханасын қастерлеп
қасиет тұтқан. Тараз Мемлекеттік Педагогикалық Университетінің ұстаханасы «Кәсіптік оқыту
және Дизайн» кафедрасының оқытушысы көзімен жан-жақты президентіміздің жолдауын
саралап қарап болашақ Көркем еңбек, Технология пәні мұғалімдеріне, Дизайн мамандарына
атадан мирас болып қалған сәндік қолданбалы қолөнерімізді дәстүрлі технологиямен қатар жаңа
инновациялық технологиямен игертіп ата-кәсіп, әже-кәсіп, ананың кәсібі, әкенің кәсібі, ұлдың
кәсібі, қыздың кәсібі, келіннің кәсібі болып бөлінетін кәсібімізді ұлттық рухани мәдени
құндылықтарымызды игерте отырып дәстүрлер сабақтастығы, ұрпақтар жалғастығын сақтап
білім берудеміз. Әрбір сабағымызда жаңа инновациялық технологияларды қолданып
студенттерге жете түсіндіріп талдап саралап қарастырамыз.
«Кәсіптік оқытудағы инновациялық технологиялар», «Кәсіптік оқыту әдістемесі»,
«Дәстүрлі материалдарды көркем өндеу технологиясы» т.б. пәндерден сабақ жоспарын
студенттер SMART, сын тұрғысынан ойлауға үйрету методикасын қолданып келесідей
сұрақтарға жауап береді:
-Нақты мен не істегім келеді?
-Мақсатыма жеткенімді қалай түсінемін?
-Сол мақсатқа жету мүмкін бе?
-Мақсатқа жету үшін не істеу керек?
-Қашан ол мақсатқа жеткім келеді?
Қаншама мақсат дұрыс қойылғанынан соған жетудің жылдамдығы мен сапалылығы
тәуелді.
1-ші қадам. Қандай мақсатқа жеткіңіз келеді?
2-ші қадам. Мақсатыңызды жазып қойыңыз.
