«Ой шабуылды» өткізу технологиясы
64-суретте ой шабуылдың мақсаты көрсетіліп отыр:
64-сурет.
Психологияда шығармашылықтағы өзекті туындаушы ойлардың көбіне сынға ұшырауы мен жоққа шығарылуы, қатаңдықпен басылып тастауы байқалады. Тіпті ең өзекті деген туындаушы ойлардың өзі орынсыз сынға ұшырап отырады.
Сондықтан ой шабуылда белгілі бір ережелер тізбегі қолданылады (65-сурет).
65-сурет.
Ой шабуыл біз төмендегі бірінші кестеде көрсетіп отырған сценарийдің жоспары бойынша өтеді.
«Ой шабуылға» кіріспе
Жүргізуші қатысушылардың алдына ыстық кофе мен салқын сусындар т.б. қойып, бөлменің ауасын тазартады, жеңіл сазды музыка әуені ойнайды. Қатысушылардың интеллектуалды өресін арттыру үшін арнайы дайындықты керек етпейтін бірнеше жеңіл жағдайлар мен міндетті шешу ұсынылады. Бұдан ары «ой шабуылдың» негізгі түсіндіру бөлігі басталып, экранда:
Мақсаты;
Сценарийлік жоспары;
Ережесі көрсетіледі.
1.2. Ойды жүйелеу үшін Ой шабуыл девизін қолданған оңтайлы.
Жүргізуші экраннан бірнеше нұсқаны қатысушылар назарына ұсынып, аталған сыныптағы оқушыларға сай келетінін таңдап алады. Мысалы:
1. Біз бұл міндетті шешеміз, сондықтан проблема туындамайды.
2.Проблема өте күрделі, бірақта біз оны бәрі бір шешеміз.
3.Әрбір проблема тек бір ғана дұрыс шешімге ие, сондықтан оны таба алмасақ ұят болады.
4.Шешімін таппаған проблема алаңдаушылық пен депрессия туғызады, әрі ақылды алаңдатады. Алаңдаушылық бізге керек емес.
5.Проблеманы шешудің дағдысын қалыптастырамыз.
1-кесте
«Ой шабуыл» өткізу сценарийінің жоспары
№
|
«ОШ» кезеңдері мен қысқаша түсіндірмелері
|
Өткізілу тәртібі
|
|
І кезең. Пролог
|
|
1.1.
|
«ОШ» кіріспе: ахуал қалыптастырып, қатысушыларды жұмылдыру. Алға қойылған мақсат, ереже және өткізілу технологиясы туралы ақпарат.
|
10 мин.
|
1.2.
|
«ОШ» девизін таңдау
|
10 мин.
|
1.3.
|
Проблеманы қою мен тарамдау
|
10 мин.
|
|
ІІ кезең. Туындаушы
|
|
2.1.
|
Туындаушы-барлау (қатысушылардың алғашқы ой-идеяларына, ереженің орындалуына т.с.с. психологиялық қолдау жасау).
|
5-10 мин.
|
2.2.
|
Туындаған ой (идеялар) тасқыны.
|
20-30 мин.
|
|
ІІІ кезең. Синтездендіруші
|
|
3.1.
|
Аналитиктердің идеяларды синтездендіруі (классификациясы, бағалануы) және олардың жинақталуы.
|
15 мин.
|
|
IV кезең. Сынаушылық
|
|
4.1.
|
Келіп түскен идеяларға (ойды ұсынушы адамдар емес, ұсынылған идеялар түрлі позицияда сынға алынып, жөнге келтіріледі) сын – бас аналитиктің баяндамасы.
|
20 мин(оның 10 минуты баяндамаға)
|
|
V кезең. Эпилог
|
|
5.1.
|
Жалпы қорытынды шығару ( ОШ мен қатысушылардың жұмысын бағалау)
|
5 мин.
|
|
|
Max 120 ̀ =
2 сағат
|
1.3. Проблеманы қою мен шешімін табу.
Бұл кезеңде ең басты рөл жүргізушіге жүктеледі. Ол әрі ұымдастырушы, әрі туындатушы болуға тиіс. Ол проблеманы төмендегідей негізде қояды (66-сурет):
66-сурет.
Осы қойылған проблема ары қарай былайша көрініс табады.
Қиындықтар неден тұрады;
Шешімнің табылуы;
Проблеманың күңгейі мен теріскейі;
Сауалдың қиындығын айқындау;
Оның қиындық, функциялық және шешім табу деңгейін айқындау;
Белгісіздік деңгейі т.с.с.
Осы арқылы тыңдаушылар арасында проблеманың шешімін табу туралы сенім ұялайды. Олар өз ойларын форматы төменде көрсетілген І қосымшаға түсіреді.
Осыдан кейінгі синтездеуші кезеңде 3-5 адамдық аналитиктер тобы келіп түскен идеяларды жинақтап, ары қарай өңдеу үшін себетке салады. Олар өңделіп сұрыпталады. Аса қажетті дегендері жүйеге түсіріліп бағаланады. Осыдан кейін барып, өз кезегімен қалған кезеңдерде ең негізі деген идеялар іріктеліне түседі де, сынаушылық кезеңінде аналитиктер екіге жарылып, бірі – қорғаушы, екіншілері – сынаушыларға айналады да, кейін барып, форматтағы идеялар төмендегі 67-суретте көрсетілген себеттерге бөлінеді:
 
67-сурет.
68-сурет.
Шартты алгоритмдік саралаудың мысалын 68-суретте көрсетілген, бұл бізге келіп түскен ойларды себеттерге бөлуге көмектеседі.
Ой шабуылды жүргізуші үнемі аналитиктермен ақылдасып, күн тәртібінің сақталуын қадағалайды. Ал аналитиктер ІІ қосымшаны толтырады.
Идеяларды жинақтау бойынша бас аналитиктің (немесе қос аналитиктердің) баяндамасы
Аналитиктер өздерінің арасынан 10 минуттық баяндама жасайтын бас аналитикті тағайындайды. Ол төмендегідей кестеде көрсетілген негізде шығып сөйлейді.
Сандық көрсеткіштері:
1. Қатысушылар саны – _____________________________________
2. Идеялар саны – ___________________________________________
Олардың ішінде:
2.1. Конструктивтік пен реалистік (жаңа) – ______________________
_________________________________________________________________
2.2. Орегиналды – ____________________________________________
_________________________________________________________________
3. Белгілі – __________________________________________________
_________________________________________________________________
2.4. «Ойлар қоқысы» – ________________________________________
Ерекше көңіл бөлінетіні бірінші себеттегі идеялар. Олар жіктеліп, міндетті түрде авторлары ауызға алынып, ең басты дегендері айырықша аталып өтіп, мадақталады.
І формат.
Ой туындатуға арналған
Проблема (жазыңыз)_____________________________________________
Проблеманы шешуге арналған сіздің ойыңыз
|
Идеяның жаңашылдығы неде? Күтілетін қиындықтар, өзіндік ерекшеліктер, жүзеге асатын уақыты, сіздің жеке бастық қатысуыңыздың үлес салмағы, орындалу алгоритмі. Күтілетін нәтижелер
|
Идея авторының аты жөні
|
1.
|
|
|
2.
|
|
|
3.
|
|
|
ІІ формат
Аналитиктерге арналған
Аты-жөнін, аналитиктер тобын (басты аналитиктерді атап көрсету)
Туындаушы идея бойынша берілген мәліметтер
Сандық көрсеткіштері:
1.Қатысушылар саны- ____________________________________
2. Идеялар саны - ________________________________________
Сапалық көрсеткіштер:
3.Әсіресе, баса көңіл бөлініп, сараланатыны алғашқы екі себеттегілер
4. Ерекше деп танылғандарын бөліп көрсетіп, идея авторларын айырықша атап өту (идея мәнісін қысқаша сипаттау)____________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________
Осылайша ақпарат ағыны толастайды.
14 лекция
Достарыңызбен бөлісу: | 
