Сурет 29.1 - Тотыққан битум өндірісінің үздіксіз қондырғысының технологиялық схемасы
К-1 колоннасының жоғарғы жағында булар мен газдар Х-2 конденсатор-тоңазытқышқа келіп түседі, сол жерде конденсацияланған сұйық өнім С-1 сепараторында газдардан бөлінеді. C-1 сепараторының төменгі жағында айдалаған өнім қондырғыдан шығарылады. C-1 сепараторынан шыққан газдар П-3 пештерінде жағылады.
Тотыққан битум өндірісін үздіксіз алу қондырғысының технологиялық режимі:
Температура, 0С: қондырғыға кіретін шикізат-100-160; П-1 - ден шығатын шикізат-230-250; М - 1-150 кіретін ауа - 150; P-1 - 260 қоспалар; X-1-170 кейінгі битум;
Қысым, МПа: М-1 - 0,9 кіре берістегі ауа; Р-1 - 0,8 кіре берістегі қоспалар; Р-1 – 0,3 шыға берістегі қоспалар;
Ауа шығыны, м3/м3 өнім – 100-130;
Рециркуляттың қатынасы:шикізат – 6: 1.
Қоспалар (присадкалар) алу. Қоспалар-отынға, майлайтын материалдарға және басқа заттарға олардың пайдалану қасиеттерін жақсарту үшін аз мөлшерде қосылатын күрделі химиялық заттар. Қоспалардың түрлері: депрессорлық; тозуға қарсы; қалпына келтіруші; жуғыш; тотығуға қарсы; диспергиялық; коррозия ингибиторлары; жану катализаторлары; антитурбулентке қарсы болады.
Қоспалар (присадкалар) өндірісі көп сатылы органикалық синтез арқылы жүзеге асырылады. Синтездеу процесінде көбінесе алкилдеу, форсирлеу, күкіртсіздендіру, сульфирлеу, карбоксилдеу, хлорлау, конденсациялау, полимерлеу сияқты аралық сатыларды жүргізу қажет.
Тұнбалар өндірісінде бастапқы заттар ретінде алкилфенолдар, сульфоқышқылдар, олефиндер, хлорланған парафиндер, нафталин, күкірт ангидриді, бес күкіртті фосфор, көмірқышқыл газы, барий тотығы гидраты, кальций тотығы гидраты, органикалық қышқылдар, спирттер және басқа да көптеген өнімдер, ал еріткіштер ретінде - бензин, бензол, толуол, әртүрлі спирттер, керосин, су қолданылады. Мысалы, күлсіз жуу сукцинимидті қоспаның синтезі екі кезеңде жүреді.
Бірінші кезеңде соңғы қос байланысы бар полиолефиннің малеин ангидридіне қосылу жолымен алкенилянтарлы ангидрид алады:
Малеин ангидриді Алкенилянтарлы ангидрид
мұнда R – полиалкенил (М = 300-3000), мысалы полиэтилен қалдығы, полипропилен, изобутилен және стирол сополимері.
Екінші кезеңде алкенилянтарлы ангидрид аминдермен өзара әрекеттеседі және нәтижесінде алкенилянтарлы қышқыл имид - алкенилсукцинимид түзіледі:
Алкенилсукцинимид
Гудронның депрессорлық қасиеттері термоөңдеу жолымен жақсарады, нәтижесінде асфальтендердің құрамы 13% - ға дейін өседі. Парафин қалдықты болдырмайтын қоспа ретінде этилен сополимерінің негізінде винилацетатпен (сэвилен) депрессатор қолданылады.
Мұнайға қосылтын ДН-1 депрессорлық қоспа өндірісінің технологиялық схемасы 29.2 суретте келтірілген, оның белсенді заты ретінде алкилакрилаттардың алкилметакрилаттармен сополимері алынады. Акрил және метакрил қышқылдарының қоспасының этерификациясы, мысалы, 3:1 арақатынасында 2 аппаратта реакциялық суды азеотропты айдайтын толуол ортасында (59%-ға дейін) С20-С26 жоғары майлы спирттермен және 3-4 сағат бойы 100-1150С араластыру арқылы жүргізіледі. Этерификация процесі реакциялық қоспаның қышқыл санын 5-6 мг КОН/г дейін төмендету бойынша бақыланады.Толуолмен азеотропты қоспа түрінде реакциялық суды айдау стехиометриялық (1,03 – 1,08 :1) жақын реакциялық қышқылдар мен спирттердің арақатынасында этерификация жүргізуге мүмкіндік береді. Катализат ретінде толуолсульфоқышқыл немесе реагент компоненттерінің 1% мөлшерінде минералды қышқылдар болып табылады. Реакциялық ортаға полимерлеу ингибиторы – гидрохинон (қышқыл сомасының 5%) енгізіледі.
1-толуолды тазарту және регенерациялаудың дистилляциялық кубы; 2-этерификатор; 3-шаю; 4-сепаратор; 5-сополимерлеу реакторы; 6-тоңазытқыш-конденсатор; 7-сораптар;
I - толуол; II - акрил қышқылы; III - метакрил қышқылы; IV - жоғары майлы спирттер; V - су; VI - сілті ерітіндісі; VII - жоғары эфирлердің толуолды ерітіндісі; VIII - индустриялық май; ІХ - дайын өнім; Х-жуу сулары; ХІ-су буы.
Достарыңызбен бөлісу: |