Лекция 1 Кіріспе. Қазақстанның мұнай-газ саласы. Мұнай өңдеу өнеркәсібінің даму болашағы. ҚР және тмд отын энергетикалық балансы

Майларды фенольді және фурфурольді селективті тазалау

жүктеу 6,39 Mb. бет 86/93 Дата 13.04.2023 өлшемі 6,39 Mb. #42139 түрі Лекция

Майларды фенольді және фурфурольді селективті тазалау. Селективті тазартудың рафинатынан қатты парафиндерді ацетон, дихлороэтан және т.б. сиякты таңдаулы ерітінділермен тұндырады (депарафиндеу). Депарафиндеу өнімін адсорбциялық тазарту немесе гидротазарту жолымен белгілі қалыпқа жеткізеді. Селективті тазарту -май фракцияларының сапасын жоғарлататын мұнай шикізатын өңдеу процессі. Шикізатты таңдаулы еріткішпен экстракциялап, еріткішті рафинат және экстрактті ерітіндіден айдауға негізделген. Дистиллятты сондай-ақ қалдық шикізатты өңдеуге болады. Селективті тазарту барысында бастапқы шикізаттан тауарлы майға қолайсыз компоненттер - шайырлы-асфальтенді заттар, гетероатомды қосылыстар және қысқа бүйір тізбекті ароматты көмірсутектер бөлініп алынады. Процестін негізгі өнімі - рафинат -ұзың бүйір тізбекті моноциклді ароматns, көбінесе парафин және нафтен көмірсутектерден тұратын тазартылған май фракциясы. Бастапқы шикізатпен салыстырғанда алынған рафинаттын тұтқырлық индексі, қату температурасы жоғары және оның түсі ашықтау болады. Селективті тазартудан кейін рафинат депарафиндеуге – қатты көмірсутектерді бөліп алу процесіне түседі. Процестің қосалқы өнімі – экстракт – май фракциясынан алынған қажетсіз компоненттері бар қара түсті тұтқыр сұйықтық. Экстракт мұнай өңдеуінің әртүрлі деструктивті процестері үшін шикізат болып табылады, сонымен қатар қазандық отын, пластификатор немесе резина жұмсартқышы ретінде қолдана алады.  Селективті тазалауға дистиллятты да, сондай-ақ қалдық май фракцияларды құрамындағы шайырлы-асфальт қосылыстар мен қысқа бүйірлі тізбектері бар полициклді ароматты көмірсутектерді алып тастау үшін жібереді. Нәтижесінде майдың түсі жақсарады, тұтқырлық индексі жоғарылайды,кокстелуі мен күкіртті қосылыстардың құрамы төмендейді. Өнеркәсіптік тәжірибеде ең көп таралған еріткіштер фенол және фурфурол болып табылады. Май фракциясымен өзара әрекеттескен кезде олар майдың қажетсіз компоненттерін жақсы ерітеді және салыстырмалы түрде майға қатысты құнды, көмірсутектерді аз ерітеді. Майды еріткішпен өңдеу кезінде екі фаза түзіледі. Жоғарғы фаза-рафинатты ерітінді-құрамында аз мөлшерде еріткіші бар май, төменгі фаза-экстракт ерітіндісі-еріткіштің негізгі массасы мен қажетсіз компоненттерді қамтиды. Еріткіштің мөлшері оптимальды болуы тиіс. Тұрақты температурада экстракт және рафинат фазасының құрамы тепе-теңдік жағдайында болады. Еріткіш шикізат арақатынасының артуы экстракт ерітіндісінің концентрациясының азаюына және фазалар арасындағы тепе-теңдіктің бұзылуына әкеледі. Көмірсутектердің бір бөлігі соның салдарынан рафинаттан сығынды ерітіндіге ауысады. Тазарту дәрежесі жоғарылайды, рафинаттың шығуы азаяды. Еріткіш пен шикізат арақатынасының азаюы кері нәтижеге әкеледі. Алайда, еріткіштің тым үлкен көлемі кезінде фазаларды бөлмей біртекті ерітінді түзілуі мүмкін. жүктеу 6,39 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз