64
8 Басқа редакциялау командалары
8.1 Объектілерді айнамен шағылдыру
MIRROR (ЗЕРКАЛО) командасы объектілерді оське қатысты айна секілді
шағылдырады. Команданы лента Home (Главная) бөлігінің Modify
(Редактирование) тобындағы немесе Modify (Редактирование) құрал-
саймандар панеліндегі
батырмасымен қосуға болады.
Команда қосылған соң шағылдыратын объектілерді таңдауға ұсыныс
шығады:
Select objects: (Выберите объекты:)
Объектілерді таңдап болған соң басу керек. Содан кейін
команда шағылдыру өсінің екі нүктесін көрсетуді сұрайды (8.1,а-суретті
қараңыз). Екінші нүктені берген соң бағдарлама келесі сұраныс жасайды:
Erasesource objects? [Yes/No] :
(Удалить исходные объекты? [Да/Нет] <Н>:)
Үндеместіктен алғашқы объектілер жойылмайды, сондықтан оларды
сызбада қалдыру үшін басқан жеткілікті. Егер алғашқы объектілерді
жою керек болса, командалық жолда Y (Д) теріп басу керек.
Кейбірде мәтіндік объектті шағылдырғанда, мәтін бағытын сақтау керек
(8.1,б-суретті қараңыз). Мәтін бағытын MIRRTEXT жүйелік айнымалы
басқарады. Үндеместіктен оның мәні 0, сонда мәтін бағыты өзгермейді. Егер
айнымалының мәні 1 болса, мәтін бағыты 8.1,в-сурете көрсетілгендей
шағылдырылады. Айнымалының мәнін өзгерту үшін командалық жолда
MIRRTEXT теру керек, содан кейін команда сұранысына қажетті мәнді (
0
немесе 1) беру керек.
8.2 Массивтерді жасау
AutoCAD бағдарламасында массив деп объектінің бірдей қашықтықта
орналасқан бірнеше көшірмесінің жиынтығы аталады. Массивтер тікбұрышты
және дөңгелек болуы мүмкін. Тікбұрышты массивте объектілер координат
осьтері бойымен ауытқып, тікбұрышты құрылым түрінде көбейтіледі.
8.1 сурет
65
Дөңгелек массивте объектілер шеңбер немесе шеңбер доғасы бойында
орналасады.
Массивті жасайтын ARRAY (МАССИВ) командасын
батырмасымен
қосуға болады. Команда қосылған соң Array (Массив) диалог терезесі
ашылады (8.2-суретті қараңыз).
Терезенің жоғарғы жағында орналасқан айрып-қосқыш массив түрін
(тікбұрышты немесе дөңгелек) таңдауға мүмкіндік береді. Осыған қатысты
орталық аймақтың түрі өзгеріп
тұрады,
мұнда
массив
параметрлерін
беру
керек.
Терезенің оң жағындағы
Select objects (Выбор объектов)
батырма-сымен
объектілерді
сызбадан таңдауға болады.
8.2.1 Тікбұрышты массив.
Тікбұрышты массивті жасау
үшін
айрып-қосқышты
Rectangular
Array
(Прямо-
угольный
массив)
қасына
орнату
керек
(8.2-суретті
қараңыз).
Сонда
келесі
параметрлерді беру керек:
а) қатар мен бағаналар саны Rows (Рядов) және Columns (Столбцов)
өрістеріне енгізіледі. Сандарды өзгерткенде оң жағындағы массив кескіні
сәйкес жаңартылып тұрады;
б) Row offset (Между рядами) және Column offset (Между столбцами)
өрістері қатарлар мен бағаналар арақашықтықтарын өзгертуге арналған. Row
offset (Между рядами) өрісіне оң сан енгізілсе, қатарлар Y осінің оң
бағытымен, яғни жоғары қарай, ал теріс сан енгізілсе – керісінше бағытта
тұрғызылады. Column offset (Между столбцами) өрісіндегі оң сан бағаналар Х
осінің оң бағытымен, яғни оң жақта, теріс сан – бағаналар сол жақта
тұрғызылатынын тағайындайды. Осы екі өрістің оң жағында біріктірілген
батырма да бар, ол тікбұрыштың екі қарсы бұрышын беріп қатарлар мен
бағаналар ауытқуын тағайындауға мүмкіншілік береді. Сонда тікбұрыш
ұзындығы (x) – бағаналар арақашықтығын, ені (y) – қатарлар арақашықтығын
береді;
в) массив бұру бұрышын Angle of array (Угол поворота) өрісінде беруге
болады. Үндеместіктен бұру бұрышы 0° тең.
Осы өрістердегі мәндерді өзгерту кезінде алдын ала қарау аймағында
массив кескіні жаңартылып, қорытынды орналасуы көрсетіледі. Диалог
терезесіндегі Preview (Просмотр) батырмасын басқанда бағдарлама диалог
терезесін уақытша жабып, сызбада тұрғызылған массивті көрсетеді. Сызба
дұрыс болса, пернесімен команданы аяқтау керек. Егер сызба
8.2 сурет
66
қанағаттандырмаса
пернесін басып, қайта ашылған диалог терезесінде
массив параметрлерін түзету керек.
8.2.2 Дөңгелек (полярлық)
массив. Дөңгелек массивті жасау
үшін айрып-қосқышты Polar Array
(Круговой массив) қасына орнату
керек
(8.3-суретті
қараңыз).
Сонда
терезеде
келесі
параметрлерді енгізу керек:
а) X және Y өрістері массив
элементтері орналасатын шеңбер
центрін беруге арналған. Шеңбер
центрін өрістердің оң жағындағы
Pick Center Point (Указать
центр окружности) батырмасын
басып, сызбада тінтуір көмегімен
таңдауға болады;
б) дөңгелек массив үш параметрмен сипатталады: элементтер саны,
толтыру бұрышы және элементтер арасындағы бұрыш. Массивті жасау үшін
осылардың тек ғана екеуін беру керек, ол үшін төмен түсетін Method (Метод)
тізімінен
қандай
параметрлер
қолданылатынын таңдау керек;
в) терезенің төменгі жағында көбейту
кезінде массив элементтерінің бұрылуын
немесе бұрылмауын таңдауға болады.
Мұнда жалауша қойылмаса объектілер
бұрылмайды.
More (Больше) батырмасын басқанда
бұрудың қосымша параметрлері көрсетіледі (8.4-суретті қараңыз).
Үндеместіктен
сызықтық
объектілер
(кесінділер,
полисызықтар, сәулелер және т.б.) – олардың бастапқы
нүктелеріне қатысты, шеңберлер, доғалар, эллипстер –
центрлік нүстелеріне қатысты, блоктар мен мәтіндер – енгізу
нүктелеріне қатысты, түзулер –
ортаңғы
нүктелеріне
қатысты
бұрылады. Set to object′s default
(Настройки по умолчанию) қасындағы жалаушаны
алып тастап, X пен Y өрістерінде базалық нүкте
координаталарын енгізуге болады.
Дөңгелек
массивті
жасау
тәртібін
қарастырайық.
1) 8.5-суретте көрсетілген пішін сызбасын
тұрғызыңыз.
2) ARRAY (МАССИВ) командасын қосып
8.3 сурет
8.4 сурет
8.5 сурет
8.6 сурет
