Жаңа тақырыпты бекіту. 20

Оқушылардың білім деңгейін тест және ситуациялық есептерді шешуіне байланысты бағалау.

1. 
   калий перманганатының ерітіндісі
   
2. 
   сулема ерітіндісі
   
3. 
   диоцид
   
4. 
   хлоргексидин биглюконаттын 0,5% спирттік ерітіндісі
   
5. 
   сутегінін аскын тотығы
   
6. 
   құмырсқы қышкылының ерітіндісі (первомур)
   
7. 
   фурациллин
   

1. 
   1-3
   
2. 
   5-7
   
3. 
   10-12
   
4. 
   14-15
   
5. 
   1-ай
   

б)1 кг хлорлы әк және 10 литр су

1. 
   хлорлы әктің 10% - тік ерітіндісімен
   
2. 
   хлорлы әктің 2 % - тік ерітіндісімен
   
3. 
   0,5 % хлорамин ерітіндісімен
   
4. 
   3 % хлорамин ерітіндісімеи
   
5. 
   3 % кальций гипохлоридімен
   

2. 
   5. Палаталардын санитарлық тазалауы кай уақытта аякталуы керек?
   

2. 
   10.00
   

а) 1

в) 3

2. 
   екі аптада бір рет
   
3. 
   аптасына бір рет
   
4. 
   аптасына екі рет
   
5. 
   кунделікті
   

2. 
   Аптасына бір рет егу кабинетіне жүргізілетін тазалау аталады......................;
   
3. 
   Егу кабинетін күнделікті тазалау жүргізіледі
   

1. 
   0,2 % хлорамин ерітіндісін
   
2. 
   10%хлорамин ерітіндісін
   
3. 
   1 % хлорамин ерітіндісін
   
4. 
   5 % хлорамин ерітіндісін
   

1. 
   6
   
2. 
   12
   
3. 
   24
   
4. 
   48
   

1. 
   ІООг
   
2. 
   500г
   
3. 
   Ікг
   4 1,5 кг
   

Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады.

Н -1, 2 - бөлім , 154 – 173 бет

• 
  оқыту: Оқушыларды медициналық мекемелеріндегі қойылатын санитарлы эпидемияға қарсы шаралармен және залалсыздандыру түрлерімен таныстыру.
  
• 
  тәрбиелік: Оқушыларды медициналық ұйымдардарға қойылатын санитарлы эпидемияға қарсы шаралардың заңдылықтарын ұстануға тәрбиелеу.
  
• 
  дамыту: Оқушыларда медициналық мекемелеріндегі қойылатын санитарлы эпидемияға қарсы шараларды ұйымдастыру қабілеттілігін дамыту.
  

1. «Мейірбике ісінің негіздері» Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.

2. «Мейірбике ісі негіздері» пәні бойынша мейірбикелік технологиялар стандарттарының жинағы. М.Ш.Нурманова., Ж.Т.Матакова., Э.Т.Беискулова –Қарағанды,2012.

3. «Науқас адамдарды жалпы күту» Санов С.- Қарағанды,2013

1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, ҚұспановаА

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

8. 
   Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру. 15 мин (16%)
   

• 
  Емдеу-профилактикалық мекмелердін бөлмелерін тазалау мәселелері;
  
• 
  Егу бөлмесін генеральды тазалау
  
• 
  Медбикенін функциональды міндеттері
  
• 
  Медбикенін сыртқы көрінісіне және киіміне қойылатын талаптар
  

Жоспар:

• 
  Санитарлык эпидемиялогияға карсы тәртіп дегеніміз
  
• 
  Емдеу бөлімінің емдік сақтандыру тәртібі
  
• 
  Залалсыздандыру дегеніміз не?
  
• 
  Залалсыздандыруды өткізу шарттары
  

Емдеу сауыктыру мекемелерінің эпидемиялык тәртібі онын бағытына карай анықталады.

Санитарлык профилактикалык іс - шаралардың жиынтығын ұйымдастыру мен жүзеге асыру жауапкершілігі емдеу сауықтыру мекемесінің бас дәрігеріне, бас мейірбикеге (акушер, фельшер) және бөліміндегі аға мейірбикеге (акушер, фельдшер)жүктеледі.

Емдеу сауықтыру мекемесіндегі санитарлық эпидемиялогияға қарсы тәртіпті қамтамасыз ететін іс - шаралардың бірі дезинфекция.

Ауруханаға түскен пациент өзінің күнделікті өмір ырғағынан айырылып, жакын адамдардан алшақтап, күнделікті жұмысынан тыс калып, коркыныш сезімдер, үрей пайда болып мазасы кетеді. Кейбір жағдайда мінезіне байланысты депрессия, невроз пайда болады.

Сондықтан бөлімшедегі тәртіпті ұйымдастыруда пациенттердің жеке касиеттерін ескеріп отыру керек: пациенттерге палаталарға жекелік касиеттері және ауруына карай колайлы микроклимат жасау.

Бұл емдеу және сактандыру шаралары емделушілердің күші мен саналарына тыныштык беруге арналады, келесі тәртіптен тұрады:

1. Емделушінің психикасын сақтандыру тәртібін камтамасыздандыру;

2. Ішкі күн тәртібі ережесін катаң сактау;

3. Қозғалыс белсенділігінің тиімді тәртібін камтамасыздандыру. Бөлімде тыныштыкты сактау керек, акырын сөйлесу керек,

емделушілерге радио және теледидарды қатты қоюға рұксат берілмейді, кіші медициналык кызметкерлер бөлмелерді жинау барысында, күндізгі және кешкі демалыс уақытындағы тыныштыкты бұзбауы керек. Емделушілерден бөлімдегі күн тәртібінің сакталуына талап ету керек. Медицина кызметкерлерінің негізгі кағидасы медициналык этика мен деонтологияны сактау.

Пациентке айткан сөздің оның денсаулығының жақсаруының үмітін тудыратынын әрқашанда естен шығармау керек. Пациенттер үшін тұрмыстық қалыпты,мәдени көңіл көтеру жұмыстарын ұйымдастыруға (әңгімелесу,әдебиеттер оқу, кино көру) көп көңіл бөлу.

Бөлмелерді жақсы жарықтандыру-әсіресе кешкі уакытта көз жанарына катты әсер етпейтіндей болуы керек.

Бөлме температурасы -18-20°С, бөлмені үнемі желдетіп отыру, салкын кезде жылы көрпе таратып отыру.
Залалсыздандыру дегеніміз бұл - аспаптарда, таңу материалдарында микроағзалар мен олардыц спораларын толық жою болып табылады.

Науқасты күту және емдеу кезінде қолданылатын кез келген заттар толық дезинфекцияланбаса, басқа адамдарға ауру жұқтыра алады. Жеткіліксіз залалсыздандырылған аспаптарды қолдануы сарысу, гепатит, ЖИТС, стафилококк және басқа инфекцияларды дамыта алады.

Біздің елде "Медицинаға белгіленген өнімдерін дезинфекциялау және залалсыздандыру" тараулын стандарты енгізілді (42-21-2-85 ГОСТ). Осы стандарттан дезинфекциялау мен залалсыздандырудың әдістері, дәрілері мен тәртіптері белгіленді.

Қазіргі емдеу мекемелерінде орталықтандырылған залалсыздандыру бөлімшелер (ОЗБ) ұйымдастырылды. ОЗБ-да ашық түрде медициналық өнімдерін залалсыздандыруға болмайды. Ашық түрде құрғак ауа шкафында залалсыздандыруға болады.

Вирусты гепатитпен (Боткин ауруы) ауырған науқастарға процедуралык кабинетте барлық шприцтер мен инелерден бөлек алдын-ала залалсыздандырылған тазарту және залалсыздандырудан өткен жеке шприцтер мен инелер беріледі. Процедуралық кабинетте бөлімшедегі вирусты гепатитпен ауырған науқастардың тізімі болу керек.

Майлы (жирный) шприцтер мен инелерге крафт-пакеттер арналады. Майлы ерітінділерді енгізуге арналған шприцтерді басқа шприцтермен араластырмайды. ОЗБ-ға залалсыздандыруға тапсырғанда процедуралық мейірбике майлы шприцтері бар орағыштарды белгілейді, себебі олар бөлек салынады.

Барлық катетерлер мен сүңгілер залалсыздандырылады, бірақ ЖИТС-тің нұсқауларына байланысты орталықтандырылған. Залалсыздандырудың алдында алдын-ала залалсыздырылған тазартудың алғашқы үш кезеңі өткізіледі.

Зақым келтіре алатын және шприцті кабықпен қатынаста болатын медициналық аспаптарды пайдалану процесінде олардың жеке түрлері және егу препараттары қанмен, жарамен катынаста болатын барлық өнімдер залалсыздандырылады.

Алдын-ала залалсыздандырылған тазартудан кейін залалсыздандыру өткізіледі.

алалсыздандыруды өткізу шарттары

Залалсыздандыруды фильтрлі, не фильтрсіз қорапшада, бөз, пергамент немесе дымқылдыкты өткізбейтін қапшықты қағаздан жасалған қорапшада, Е маркалы автоматтарда бұйымдар орағыштарға арналған кағаз қорапшада, ОКМВ - 120 маркалы темір бұйымдарға арналған орағышты қағазда, екі қабатты тығыздалған қағаздан жасалынған екі қабатты жұмсак орағышта өткізеді.

Қолданылатын жабдықтау: бу стерилизаторы

Сапаның бақылауы бензой қышқылының көмегімен тексеріледі: бу стерилизатор ішіне 132° температура, 2 атм қысымын-да 20 минуттың ішінде балқитын бензой кышқылының кристалдарымен шишаға салынады.

Орағыш түрлері:

а) крафт-пакет.
10. Жаңа тақырыпты бекіту. 20 мин (22%)

Оқушылардың білім деңгейін тест және ситуациялық есептерді шешуіне байланысты бағалау

1) ыстық жуатын ерітіндіде 15 минут бойы сулау

2) ағын судың астында жуу

3) ыстық ауамен қүрғату шкафында кептіру

4) ағын судың астында жуып, дистиллденген суда жуу

5) мата-дәкерлі тампонның көмегімен аспаптарды жуатын ерітіндіде жуу.

6) аспаптарды 3% хлорамин ерітіндісінде дезинфекциялау

2. Аспаптарды зарарсыздандыруда зарарсыздандырудың қандай тәртібін қолданады (температура, уақыт, қысым):

1) құрғақ шкафта

2) автоклавта

Сәйкестікті табыңыз

1) температура 120 С

2) температура 132 С

3) температура 160 С

4) температура 180 С

5) қысым 1,1 АТМ

6) қысым 2 АТМ

7) уақыт 20 мин

8) уақыт 45 мин

9) уақыт 60 мин

10) уақыт 120 мин

3. Кесетін аспаптарды қалай зарарсыздандырады?

1) автоклавта

2) қүрғақ шкафта

3) 96% этил спиртіне 2 сағат салып қояды

4)1 сағат бойы кайнатады

5) дезинфекциялы камерада

4.Қолданылған қолғаптарды зарарсыздандыру кезіндегі зарарсыздандыру тізбегін анықтаңыз?

1) талькпен ішін және сыртын толтырады

2) автоклавта зарарсыздандырады

3) дәкерлі қағазбен орайды

4) кептіреді

5) 2% хлорамин ерітіндісінде 2 сағат бойы жарарсыздандырады

6) ағынды судың астында жуады

5. Оптикалық жүйесі бар аспаптарды қалай зарарсыздандырады?

1) автоклавта

2) пароформалинді камерада 48 сағат

3) құрғақ шкафта

4) 2 сағат қайнатады

5) күйдіреді

6) таза формалинде

Жауаптардың дұрыс комбинациясын таңцаңыз:

А) 4,5

Б)1,2,6

Г) 2,6

6. Аспаптардағы канның ізін анықтайды

1) индикатормен

2) баканализбен

3) бензидинді сынамен

4) фенолфтолейнді сынамен

7. Аспаптарда жуғыш заттардың қалғанын анықтайды

1) индикатормен

2) баканализбен

3) бензидинді сынамен

4) фенолфтолейнді сынамен

8. Манипуляциядан кейінгі аспаптарды ендеудегі бірінші этап?

1) ағын сумен жуу

2) 3% хлорамин ерітіндісінде салып кою

9. Бұйымдарды химиялык әдіспен зарарсыздандыруда мына ерітіндіден басқасының барлығы қолданылады:

1) 3% сутектің асқын тотығы

2) 6% сутектің асқын тотығы

3) дезоксон-1

4) хлоргексидин

5) 96% этил спирті

10. Шприцтерді, аспаптарды зарарсыздандыру алдындағы евдеудің бірінші этапы болып табылады:

1) ағын сумен жуу

2) «Биолот» еретіндісінде сулау

3) 1% хлорамин ерітіндісінде сулау

4) 3% хлорамин ерітіндісінде сулау
Ситуациялык есептер.

1. Аспаптарды зарарсыздандыру алдындағы ендеуде фенолфтолейнді сына алғанда аспаптар кызыл түске боялды. Осы кездегі сіздің тактикаңыз?

2. Оптикалық жүйесі бар аспап пароформалинді камерада 8 сағат бойы зарарсыздандырылды. Бүл аспаппен ауруды тексеруге болады ма?

Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады.

Н-1, 4 - бөлім, 284 – 308 бет

• 
  оқыту: Оқушыларды жұмыс орнындағы мейірбикенің қауіпсіздігімен таныстыру.
  
• 
  тәрбиелік: Оқушыларды мейірбикенің қауіпсіздік ережесін сақтауға тәрбиелеу.
  
• 
  дамыту: Оқушыларда мейірбикенің қауіпсіздік қабілетін дамыту.
  

1. «Мейірбике ісінің негіздері» Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.

2. «Мейірбике ісі негіздері» пәні бойынша мейірбикелік технологиялар стандарттарының жинағы. М.Ш.Нурманова., Ж.Т.Матакова., Э.Т.Беискулова –Қарағанды,2012.

3. «Науқас адамдарды жалпы күту» Санов С.- Қарағанды,2013

1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, ҚұспановаА

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

• 
  Санитарлык эпидемиялогияға карсы тәртіп дегеніміз
  
• 
  Емдеу бөлімінің емдік сақтандыру тәртібі
  
• 
  Залалсыздандыру дегеніміз не?
  
• 
  Залалсыздандыруды өткізу шарттары
  

Жоспар:

• 
  Медициналық құрал-саймандар және жабдықтармен жұмыс істеу кезіндегі сақтану шаралары
  
• 
  Науқастың биологиялық субстраттарының көздің кілегей қабығына түсуі.
  
• 
  Манипуляцияны жасап болған соң медбике міндеті
  
• 
  Мұрынның кілегей қабығына биологиялық субстраттардың түсуі кезінде істеу қажет
  
• 
  Өте ластанған кұрал-сайманмен қол саусақтарын жарақаттау
  

Құрал-саймандармен жұмыс істеу кезіндегі болатын травматизмнің жиі кездесетін себептері:

• 
  кесетін құрал-саймандарды дұрыс қолдана алмау, бір рет қолданылатын шприцтің қолданылған инесіне қалпағын кигізіп қою, егудің дұрыс техникасын білмеу; нэтижесінде саусақтарын кесіп, ине шаншып алу;
  
• 
  биологиялық сұйықтықтармен дүрыс сақтап жұмыс істеу нәтижесінде, киімге, терісіне, бет, ерніне, көздің, мұрынның кілегей қабығына түсуі.
  

Егу бөлмесінде науқас ауруының жұқпалы екендігін білу мүмкін емес, сондықтан ҚР ДСМ 26.11.2002ж шыққан № 1050 «Республикада вирусты гепатит ауруын азайту шаралары жөнінде» бұйрығында көрсетілген сақтану ережелерін қолдану керек.

1. 
   Жұмыста мүмкіндігінше 1 рет қолданылатын құрал-саймандарды қолдану жөн.
   
2. 
   Құрал-саймандарды «Медицинада қолданылатын заттарды зарарсыздандыру және дезинфекциялау тәсілдері, құралдары, тәртіптері» №9-01-001-76 СанПиН; «Адамның иммунтапшылық вирусымен (АИТВ) күресте эффективті зарасыздандыру жэне дезинфекциялау әдістемелері бойынша нұсқаулар» СПИД №2 1989ж БДЦСҮ инструкциясына сәйкес өңдеу.
   
3. 
   Науқастың қаны немесе биологиялық сұйықтықтарын жұқтырып алмау үшін барлық манипуляцияларды резеңке қолғап (латексті), маска, алжапқыш киіп жасау және қасында тағы бір маман болуы керек.
   
4. 
   Жөкемен (щетка) қолды жууға болмайды.
   
5. 
   Бір рет қолданылатын шприцтің қолданылған инесіне қалпағын кигізбеу керек. Оларды бөлек-бөлек шприцпен бірге арнайы қорапшаға салып жағады.
   
6. 
   Қан және де биологиялық сұйықтықтармен ластанған кұрал- саймандарды
   дез. ерітіндімен жуғаннан кейін ғана бөлшектеу керек.
   
7. 
   Шприц, пробирка, мақта тампондарын дезинфекциялау үшін жұмыс орындары жаңа дайындалған дез. ерітінділермен қамтамасыз ету керек.
   
8. 
   Егу кабинетінде апаттарда қолданылатын аптечка (Анти-СПИД) болуы керек.
   
9. 
   3ертханаға жіберілетін жолдама бланкілерін пробирканың сыртқы жағына жапсыру керек.
   

• 
  Қан және оның компоненттері; жұлын (цереброспинальды) сұйықтығы;
  ұрық сұйықтығы.
  
• 
  ана сүті; қынап бөлінулері; зәр; сілекей; көз жасы; нәжіс.