Курсы: семестрі: Құрастырушы: Тагабаева Л. М

	ҚРДСМ «Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы» ШЖҚ РМК Техникалық және кәсіби білім беру факультеті Мейірбике ісі кафедрасы анестезиология және реаниматология курсы	044-57/18-( ) 86 беттің -беті
	Мейірбике ісі негіздері пәні бойынша әдістемелік өңдеу

Бекітемін.

1. 
   Сабақтың тақырыбы: Медбике ісінің даму тарихы және философиясы.
   
2. 
   Сағат саны: 2 (90 мин - 100%)
   
3. 
   Сабақ түрі: теориялық
   
4. 
   Сабақтың мақсаты:
   

• 
  оқыту: Оқушыларды мейірбике ісі философиясымен таныстыру
  
• 
  тәрбиелік: мейірбике жұмысы барысында науқастармен, әріптестермен қарым қатынас ерекшеліктерін үйрету
  
• 
  дамыту: жұмыс барысында тақырып бойынша алған білімдерін қолдана білу
  

1. «Мейірбике ісінің негіздері» Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.

2. «Мейірбике ісі негіздері» пәні бойынша мейірбикелік технологиялар стандарттарының жинағы. М.Ш.Нурманова., Ж.Т.Матакова., Э.Т.Беискулова –Қарағанды,2012.

3. «Науқас адамдарды жалпы күту» Санов С.- Қарағанды,2013

1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, ҚұспановаА.Р, Ахметова К.А.-Көкшетау, 2006.

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

Жоспар:

• 
  Мейірбике ісі философиясының түсінігі;
  
• 
  Мейірбике ісінің даму тарихы;
  
• 
  Мейірбике ісі негіздері сабағының мағынасы;
  
• 
  Мейірбике маманының міндеттері.
  

1. 
   Науқас
   
2. 
   Мейірбике, мейірбикелік ісі
   
3. 
   Қоршаған орта
   
4. 
   Денсаулық
   

1. 
   Эгогения науқастың өз өзіне әсер етуі
   
2. 
   Эгротогения науқастың бір-біріне өзара әсері
   

А) Науқастың диагнозын және нәтижелерін асығыс түрде науқасқа жеткізу.

Б) Қызметкелердің әрекетсіздігі немесе көңілсіздігі «сөзсіз» ятрогения.

4. Госпитализм- бұл науқастың ауруханаға және оның жағдайына үйренгеніне дейінгі жағдайлар.

Біріккен Ұлттар Ұйымының денсаулық сақтау мәселелерімен айналысатын ең ірі мекеме /ВОЗ/-ДДСҰ/ Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы болып саналады.

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы 1945 жылы қаңтар айында құрылған. Ол әртүрлі аурулармен күресуде үлкен жұмыс жүргізеді, медицина ғылымымен айналысады, журнал, бюллетеньдер шығарады, сонымен бірге « орта буынды медицина» мамандығына қатысты сұрақтарды шешеді.

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымында мейірбике мамандығының мәселелерімен айналысатын арнайы сараптама комитеті бар. Бұрын бұдан басқа мейірбике мамандығына қатысты мәселермен айналысатын «Мейірбикелер мен акушерлердің құрама одағының халықаралық мекемесі» мен « Халықаралық медицинаның кеңесі» 4 жыл сайын конгреске жиналып, орта буынды медицина мамандарының теориялық және тәжірибелік сұрақтарын шешіп отырады.

• 
  Күтім жасауда алдын ала қолданылатын шаттар;
  
• 
  Клиникаға кірісулер ( науқастың және оның жанұя мүшелеріне мейірбикелік процесті) үйрету, психологиялық қолдау көрсету.
  
• 
  Адам және оның жанұясының қажеттілігіне баға беру;
  
• 
  Қажеттілігін анықтау және жүргізу;
  
• 
  Денсаулықтың алғашқы байланысты мәселелерін анықтау;
  
• 
  Күтімді жоспарлау және орындау;
  
• 
  Мамандық стандарттарын қолдану.
  

• 
  Науқастарды және орта буынды медицина қызметкерлерін ( мейірбике, акушерлер, фельдшерлер) үйрету;
  
• 
  Адамның денсаулығын сақтауына оны қалпына келтірудегі қатынасты дағдысына, біліміне баға беру, сәйкестік деңгейде керекті хабарлауды дайындау және беріп отыру;
  
• 
  Жаңа білімді дағдылану үшін науқастарға, орта буынды медицина қызметкерлеріне көмек көрсету;
  
• 
  Алынған мамандық бойынша стандарттарды қолдану.
  

• 
  Тәуелсіз, тәуелді рольдерді орындау;
  
• 
  Медициналық қызметкерлердің құрамында науқастарға қызмет көрсету;
  
• 
  Кейбір компаненттерін науқаспен, оның жанұясымен және де басқа денсаулық сақтау саласындағы қызметкердің қатысуымен жоспарлау;
  
• 
  Ұйымдастыруға қатысу және науқастың жоспарын, күту нәтижесін талқылау.
  

• 
  Орта буынды медицина қызметкерлерінің тәжірибесінің дамуын зерттеулердің негізінде жүзеге асыру.
  

• 
  Ұжымда ұйымдастырушылық қабілетіне ие болу;
  
• 
  Еңбекқор адамгершілік қасиетіне ие болуы;
  
• 
  Отанын сүйгіш, халықаралық ынтымақтастықты дамытатын адам болуы тиіс;
  

• 
  Науқастардың ауруының алдын алу, емдеу диагностикалау шараларын жүргізуге;
  
• 
  Халықтың денсаулығы мен тұрмыс жағдайы туралы деректерді жинауға;
  
• 
  Біздің елде және шет елде халықтың денсаулығын қорғаудың даму болашағына қатысуға;
  
• 
  Халық денсаулығын сақтау және қоршаған ортаны қорғаудың қағидасын, негізгі қолданылатын медициналық жабдықтардың, құжаттардың мазмұнын білуге;
  
• 
  Медициналық этика мен деонтологияны , денсаулықты алдын ала сақтаудың негізгі жағдайларын білуге
  
• 
  Халықты диспансерлеуге әзірлік жұмыстарын ұйымдастыруын білуге міндетті.
  

• 
  Науқастарды күте білуі;
  
• 
  Балалардың, қартайған кісілердің үйінде, емханадағы жағдайына баға бере білуі және оларды бақылап, күтіп, керек болған кезде дәрігерге дейінгі көмекті көрсете білу;
  
• 
  Жасанды реанимациялық іс-шаралардың әдістерін қолдана білу;
  
• 
  Күрделі манипуляцияларды орындай білу;
  
• 
  Дәрігерге ассистенттік көмек көрсетуді білу;
  
• 
  Науқастарды және емдеу диагностикалық процедураға қажет аспаптарды әзірлей білу;
  
• 
  Анализдерді талдай білу;
  
• 
  Халықтың санитарлық-эпидемиялық ережелерді орындауын қамтамасыз ету;
  
• 
  Құрал-жабдықтарды, материалдарды залалсыздандыру, дезинфекциялауды білу;
  
• 
  Медициналық құжаттарды толтыру;
  
• 
  Медициналық этика мен деонтологиялық ережелерді орындай білу.
  

Мейірбикеге қойылатын талаптар мен негізгі міндеттерді бағалау.

1. 
   Медбикелік ісі философиясымен келісілген түсінікті табу:
   
   1. 
      медбикенің этикалық міндеттері
      
   2. 
      медбикенің этикалық бағасы
      

б) шыдамдылық

в) адамгершілік қасиеті

г) жауыздық жасамау

д) науқастың құқықын құрметтеу

е) жақсылық жасау

ж) күту

2. Медбикелік ісі философиясының негізгі түсініктерін атаңыз

2) денсаулық, экология, жақсылық, күту

3) күту, кәсіптес, медбике, қоршаған орта

4) қарыз, этика, деонтология, мораль

5) деонтология, этика, медбике, науқас

3. Медбикелік ісі негізін қалаушыларды атаңыз

1) Даша Севастопольская

2) Флоренс Найтингейл

3) Екатерина Бакунина

4) Варвара Щедрина

4. Адам өміріндегі кездесетін әлеуметтік, психологиялық және ішкі дүниелік жағдайлардың жиынтығы, аталады

1) денсаулық,

2)қоршаған орта

3) науқас

4) медбике

5. Медбикелік ісі философиясымен келісілген медбикелік ісіне анықтама беріңіз

1) науқаспен қарым қатнас жасау өнері

2) науқасты күту турасындағы ғылым

3) қоршаған ортада адамның ден саулығына байланысты пайда болған мәселелерді шешуге бағытталған ғылым және өнер

4) науқаспен медбикенің өзара қарым қатнасы турасындағы пән

6. Халықаралық кодекске орай медбикелердің фундаментальды жауапкершілігінің төрт негізгі аспектілерін атаңыз

1) қиыншылықты жеңілдету

2) ұқыптылықпен күту

3) аурудың алдын алу

4) денсаулықты тіктеу

5) дәрігердің айтқандарын толығымен орындау

6) денсаулықты қуаттауға кірісу

Дұрыс жауапты табыңыз

А) 1,2,3,5 Б) 2,3,4,6 В) 1,3,4,6 Г) 3,4,5,6 Д) 2,3,4,5

7. Медбикелік ісінің философиясы қанша мөлшердегі негізгі түсініктерде

1) 2

2) 3

4) 5

8. Медбикелік ісінің негізгі принциптерін атаңыз

1) өмірге деген, адам құқықына, жетістіктеріне құрмет

2) дәрігердің айтқандарын шала орындау

3) ұлтқа қатыссыз науқасты жақсы күту

4) науқасқа көңіл бөлу және сүю

9. «денсаулық» түсінігі білдіреді

1) аурудың болмауы

2) физикалық және материалды жетістіктер

3) аурудың болмауы және көңіл күй комфорты

4) толық физикалық, психикалық және әлеуметтік жағдайдағы жетістіктер

10. Медбикелік ісінің философиялық көзқарасына орай «медбике» түсінігі

1) қандас туысқан аға

2) Медбикелік жұмысқа құқықы бар, медбикелік ісінің философиясын бөлетін кәсіптік маман иесі

3) науқасқа күтім жасайтын медицина қызметкері

4) науқасты күтіп, бақылайтын әйел

1. 
   Қабылдау бөліміне ыстығы шыққан үш жасар баланы алып келді, баланың ыстығы көтерілген, жағдайы орташа ауырлықта. Балаға дәрігер ыстығын түсіретін дәрі берді. Бала қолында шприці бар мейірбикені көргенде қорыққаннан айқайлап жылады. Бұл кезде мейірбике не істеу керек?
   
2. 
   Кардиология бөлімінде жатқан 72 жастағы қария науқас ауруының қауіпті екеніне қарамастан, мен бәрібір емделмеймін «өлімім» жеткен көрінеді деп мейірбикенің манипуляцияларынан бас тартты. Бұл кезде мейірбике науқасқа қандай көмек көрсету керек?
   

Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады

Н-1, 1 - бөлім , 3 - 12 бет

1. 
   Сабақтың тақырыбы: Медициналық мекемелердің негізгі түрлері.
   
2. 
   Сағат саны: 2 (90 мин - 100%)
   
3. 
   Сабақ түрі: теориялық
   
4. 
   Сабақтың мақсаты:
   

• 
  оқыту: Оқушыларды ЕСҰ негізгі типтерімен таныстыру
  
• 
  тәрбиелік: Оқушылардың мінез - құлқын ЕСҰ шарттарына тәрбиелеу.
  
• 
  дамыту: кез – келген медициналық ұйымдардың түрін ажырата білуді үйрету
  

1. «Мейірбике ісінің негіздері» Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.

2. «Мейірбике ісі негіздері» пәні бойынша мейірбикелік технологиялар стандарттарының жинағы. М.Ш.Нурманова., Ж.Т.Матакова., Э.Т.Беискулова –Қарағанды,2012.

3. «Науқас адамдарды жалпы күту» Санов С.- Қарағанды,2013

1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, ҚұспановаА.Р, Ахметова К.А.-Көкшетау, 2006.

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

- Мейірбике ісі философиясы ұғымы.

- Науқас, мейірбике, мейірбике ісі, қоршаған орта, денсаулық ұғымдары.

9. Жаңа сабақты түсіндіру : 40 мин (44%)

Жоспар:

- емдік-профилактикалык мекемелердің күрылыс түрлері, олардың күрылымы;

- жеке ЕП¥ бағыттары;

- ЕП¥ түрлері медбикелік кызметкерлердін негізгі бағыттары;

- медбикенің күкығы мен міндеттері;

- стационардын кұрал-жабдықтары, күрылымы және күрылысы;

- аурухана құрылысы.

1. 
   амбулаториялык (емхана, амбулатория, медициналы-санитарлы бөлім, диспансерлер, жедел кемек көрсету станциясы, әйелдер консультациясы )
   
2. 
   стационарлык (госпитальдар, клиникалар, санаториялар, ауруханалар).
   

Емхананын негізгі жұмыс істеу ережелері - территориалды-бөлімшелі. Емхана кызмет ететін территория бөлімшелерге бөлінеді, ол әр бөлімшеге дәрігер және бөлімшелі медбике тағайындалады. Бұларға белгілі бір халықтың саны бекітіледі.

Бөлімшелі дәрігер мен медбике өз бөлімшесінде жүргізілген емдік және профилактикалык шараларға толык жауапты болады. Бұдан бөлек халыкка диспансеризация жұмыстарын жүргізудін үлкен маңызы бар.

Диспансеризация - бұл халықтың денсаулығын, тұрмысты және енбек шарттарын окып білу, аскынған ауруы бар науқастарды білу мақсатында жүргізілетін систематикалык бакылаудағы ұйым.

Амбулатория - кала типтес ауыл түрғындарына көмек көрсететін, кұрамында 1-3 дәрігері (5-тен көп емес) ауруханадаң тыс мекеме. Амбулатория кұрамына дәрігерден басқа фельдшер, акушер, медбикелер және санитарлар кіреді. Амбулатория медбикесінін жұмысы бөлімшелік медбикенің жұмысына ұқсас, бірақ қатаң жауапкершілікті талап етеді.

Медициналы-санитарлы бөлім жұмысшыларға және қызмет көрсетушілерге медициналық қызмет көрсету мақсатымен өндірістік мекемелер ұйымдастыратын емдік-профилактикалык ұйымдар комплексі. Бұлардың жұмыс істеу ережесі цехті-бөлімшелі ережесі бойынша жұмыс істейді. Медициналы-санитарлы бөлімшенің кұрылымы әр түрлі болады: олардың кұрамына емхана, амбулатория, стационар, емдеу пунктері, стоматологиялык емхана, профилакториялар, санаториялар, балалар лагерлері кіруі мүмкін.

Медициналы-санитарлы бөлімдердін функциялары әр түрлі. Амбулаториялык медициналык көмек көрсетуден, науқастарды стационарда емдеуден бөлек тұрғындарымен жұмыс істеу мекеме өкілдері жұмысшылардың денсаулығын бакылау бойынша диспансеризация жұмыстарын жүргізеді. Бұл жүмыстар жүмысшыларды жүйелі профилактикалык қараудан, аскынған аурулармен ауыратын адамдарды табу, ауырғандардың барлығын амбулаториялык шарттармен немесе стационарларда емдеу аркылы іске асырылады.

Бөлімшелі медбикелер мен дәрігерлер, емдеу пунктерінін жұмысшылардың еңбек ету шарттарын жұмыс орнында карайды, өндіріс жұмысшыларынын тұрмыс және еңбек шарттарын жақсарту максатына бағытталған профилактикалык комплексті шараларды шешуге қатысады.

Диспансерлер – мамандырылған медициналық мекеме, аурудың бір түрін ғана емдейді. Профилактика және емдеумен бірге диспансерде патронаж жүргізіледі. Диспансер жұмысының спецификасы бойынша туберкулезге карсы, онкологиялык, тері-венерологиялык, психоневрологиялык және т.б. болып бөлінеді.

Жедел медитналық көмек көрсету станциясы- науқастарға тәулік бойы жедел түрде медициналык көмек көрсететін (жаракаттанғанда, уланғанда, кан аққанда) емдік мекемелер. Жедел медициналык көмек көрсету станцияларында жұмысшылар 2-3 адамнан тұратын бригада болып істейді (дәрігер және бір немесе екі фельдшер). Медбикелер халыктан шакыру алатын және оларды шығушы бригадаларға айтатын диспетчер болып істей алады.

Әйелдік кенес беру орталығы - екі кабат әйелдерді бакылау және гинекологиялык аурулардың профилактикасы және емдеуі жүргізілетін емдік-профилактикалык мекеме. Әйелдік кеңес беру емхана сияқты территориялы-бөлімшелі ережесі бойынша жұмыс істейді.

Госпиталь әскери адамдарды және соғыс мүгедектерін емдейтін аурухана болып табылады.

Клиника - ауруларды стационарлы емдеуден бөлек, ғылыми-зерттеу жұмыстары жүргізілетін емдік-профилактикалык мекеме.

Санаториялар - аурулардын толык жазылуы жүретін стационарлы мекеме. Санаториялар емдік минералды суы немесе балшығы бар колайлы климатты жерде орналасады.

Ауруханалар - үнемі карауды және емдеуді кажет ететін ауруларға арналған емдік мекеме. Сипаты және куаты жағынан ауруханалар бірнеше топка бөлінеді.

1. Мамандығы бойынша:

а) бір маманды (психиатриялык, инфекциальдык және т.б.);

б) көп маманды: аурухана кұрамында бөімшелер болады: терапиялык, хирургиялык, гинекологиялык және т.б.);

2. Максаты бойынша:

а) аудандық; б) калалык; в) облыстық; г) республикалық.

3. Төсек орындык куаты бойынша. Төсек орнының санына байланысты категорияларға белінеді.

Медбике жұмысынын мазмұнын ЕП¥ әкімшілігі орта медициналык жұмысшынын тарифті-квалификациялык сипатына негізделіп жасайды.

Стационар медбикесінің функционалды міндеттеріне келесілер кіреді: бөлімшеде емдік-карау тәртібін сактау, дәрігердін тапсырмасын уакытылы орындау, наукастарға карау, дәрігер наукасты карағанда наукасқа көмек керсету, наукастың жалпы жағдайын бакылау, бірінші дәрігерге дейінгі көмекті көрсету, санитарлы-эпидемиологиялык тәртіпті сактау, инфекционды ауру туралы СЭС-ке уақтылы ақпарат жеткізу, дәрілік заттарды алу және оларды сақтау мен тексеру, бөлімшенің кіші медкызметкерлер баскарушылык жұмыстарын жүргізу. Медбикелер жүйелі түрде өз квалификациясын жоғарлату керек, емдік мекемеде немесе бөлімшеде ұйымдастырылатын конференцияларға катысу керек.

Емхананың бөлімшелі медбикесі дәрігерге көмек көрсету керек, әр түрлі іс қағаздарды толтыру керек, науқастарды әртүрлі егулерге дайындау керек, лабораториялык және аспаптык зерттеулерді білу керек. Емхана медбикесі жұмысты үйінде жүргізеді:

дәрігердін тапсырмасын орындайды, туыскандарды наукаска қараудың қажетті элементтеріне үйретеді, наукастың физиологиялық кажеттіліктерін канағаттандыратын колайлы жағдайларды жасауға үйретеді, науқасқа және онын жанұясына психологиялык колдау көрсетеді, өзінің наукастарының денсаулығын жаксарту мақсатында әртүрлі іс шаралар жүргізеді.

Фельдшердің міндеттері өте кен, әсіресе дәрігер болмаған жағдайда. Фельдшерлі акушерлік пунктте фельдшер стационарлы, консультативты, амбулаториялык көмек көрсетуді, үйге көмек көрсетуді, санитарлык-профилактикалык жұмысты, дәріханадан дәрілік заттарды жазып алу жұмыстарын және т.б. жүргізеді. ЕПҰ-да дәрігер басшылығымен жұмыс істейді.

Перзентхана және әйелдік кеңес беру акушерінің жұмыс істеу мазмұны жұмыстың нақты ерекшеліктеріне байланысты. Ол өздігінше немесе дәрігермен бірге босануды кабылдай береді, екі кабат әйелдердің, ана мен баланын емдік-профилактикалык жұмыстарын жүргізеді. Ол гинекологиялык аурумен ауыратын адамдарды аныктап, әйелдердін босануына кажетті психопрофилактикалык жұмысты, екі кабат әйелдерді бақылауды жүргізеді. Акушер, емхана медбикесі сияқты үлкен патронажды жұмысты жүргізеді, медбикенің тікелей міндеттерін орындайды.

Фельдшер, медбике және акушер өзінін міндеттерін аткару үшін көлемді білім деңгейі және практикалык кабілеттері болу керек, карауда жауапкершілік танытып, жанашарлык болу керек. Олар өзінің психологиялык, мамандык және баска сапаларын үнемі жетілдіріп тұру керек.

Олар инфекциалык ошақтарды жою жұмыстарына, профилактикалык егу жүргізгенге, дәрігермен бірге балалар мекемелерін тексеруге катысады. Арнайы дайындығы бар орта меджұмысшылар рентгенологиялык, физиотерапиялык және баска да мамандандырылған бөлімшелерде немесе кабинеттерде жұмыс істей алады.

Орта меджұмысшылар құқығы жок функцияларды өз мойнына алғаны үшін тәртіптік немесе кылмыстык жауапкершілікке тартылады.

Оқушылардың білім денгейін тест және ситуациялық есептерді шешуіне байланысты бағалау.