Курсы: семестрі: Құрастырушы: Тагабаева Л. М

ДЖДС¥(ВОЗ) анықтамасы бойынша аурухана ішілік инфекцияға (АІИ) - пациенттің ауруханаға жаткан кезінен көмекке жүгінгенде (аурухана кызметкерлерінің осы мекемеде істеу барысында) немесе ауру себептері пациенттердің ауру белгілері ауруханада болған немесе одан шықкан кезеңдеріне болған жэне аныкталынған клиникалык ауру түрлері жаткызылады.

Мынандай аныктама беріледі: « Аурухана ішілік жұкпа бүл - кез-келген клиникалық белгілері анықталған жұкпалы ауру, ауруханада пациент медициналық көмек алу барысында жұқтырып алады немесе осы емдеу сауықтыру мекемесіндегі медицина кызметкерлері медициналык көмек беру барысында жұктырып алады

Басқа да АІИ үлкен тобы – ішекті инфекция. Олар 7-12% - - н құрайды. Ішекті инфекциялардың арасында салмонеллездер басым болуда. Салмонеллез негізінен (80%-ке дейін) хирургиялық және реанимациялық бөлімшелерде әлсіреген науқас үлкен операциялардан кейін немесе ауыр соматикалық патологиясы бар науқастарды тіркейді. Науқастар және сыртқы орта объектілерінен бөлінген салмонелла штамдары жоғары антибиотик резистенттілігі және сыртқы орта тұрақтылығымен ерекшеленеді. ЕПҰ жағдайындағы қоздырғыштардың таралу жолдары – контактты – тұрмыстық және ауа – тамшылы болып табылады. Аурухана ішілік патологияның ролі болып гемоконтактты вирусты гепатиттер В, С, О. Олар 6-7 %- ін құрайды. Бұндай ауруға шалдыққан науқастар үлкен көлемді хирургиялық операциялар, қан ауыстырғаш терапия, прогграмды гемодиализ, инфекциялық терапия

АІИ пайда болу себептері объективті және субъективті болып бөлінеді. Объективті ЕПҰ басшыларына тәуелді емес. Субъективті оларды шеттеу.

Объективті себептер:

• 
  аурухана және бөлімшелердің бар болуы, талаптарға жауап бермеуі;
  
• 
  көптеген микроорганизмдердің антибиотикке тұрақтылығы;
  
• 
  медицинада, мал шаруашылығында және басқа да шаруашылық өнімдерде кең мөлшерде антибиотиктерді қабылдау расталынбаған;
  
• 
  кәрі, әлсіреген науқастардың салмағынын жоғалуы;
  
• 
  организмнің қарсылығының төмендеуі;
  
• 
  инвазивті манипуляциялардың;
  
• 
  емдеу – профилактикалық мекемелердің артық болуы;
  
• 
  ескі жабдықтар.
  

• 
  медицина қызметкерлерінің жеткіліксіз дайындығы;
  
• 
  санэпидстанция қызметкерлері жағынан бақылаудың жоқтығы;
  
• 
  науқастар арасында және науқас пен қызметкерлерқарым- қатынас санының жоғарылауы;
  
• 
  медицина қызметкерлері арасында бактерия тасымалдаушылар диагностикаланбаған жағдайлар;
  
• 
  науқастардың күтімі кезіндегі инфекциялық қауіпсіздікті дұрыс қадағаламауы.
  

• 
  Жоғары жұқпалы топқа келушілер және туысқандары, хирургиялық бөлімде ауыр халдегі науқастарды күтушілер урологиялық , реанимациялық, гемодиализ бөлімшелерде және т.б. әсіресе үлкен жастағы адамдар мен балалар шалдығады;
  

• 
  Медицина қызметкерлері, әсіресе, биологиялық сұйықтықпен кірлеген құралдар және барлық тазалау кезеңдеріне талаптары..
  

Аурухана ішілік инфекция дамуының 3 түрін бөлуге болады:

• Емханалык көмек алынған жүқпалы наукастар. 1979 жылы Европалық регионалды бюрода ұсынылған. Аурухана ішілік инфекция - әртүрлі клиникалық көрінісі бар инфекциялық аурулар, яғни науқас ауруханаға түскенде немесе емдеу көмегі керек наукастар.

Аурухана ішілік инфекцияның жіктелуі:

• 
  Ауа - тамшылы (аэрозольді)
  
• 
  Су - алиментарлы
  
• 
  Контакты - тұрмыстық
  
• 
  Контакты - құрал-жабдықтар (постинфекциялық, операциядан кейін, босанудан кейін, трансфузиядан кейін, эндоскопиядан кейін, плацентарлык, постгемосорбциялық)
  

• 
  Посттравматикалық
  

• 
  Қарау және жаңадан жұмысқа тұратындарға лабораториялык тексерулер.
  
• 
  Бөлімшеге кіретін кезде жұмыс киімдерін ауыстыру
  
• 
  Санитарлык минимум нормаларын кайталап өткізу, медбикелерді бұйрыктар және нормативті кұжаттармен таныстыру.
  

Оқушылардың білім деңгейін тест және ситуациялық есептерді шешуіне байланысты бағалау.

1. Аурухана ішілік инфекциянык курылымы қандай?

1. 
   Вирусты гепатит, ВИЧ-инфекция
   
2. 
   Жедел респираторлы ауру, туберкулез, дифтерия
   
3. 
   Гастриттер
   
4. 
   Іріңді-септикалық инфекциялар
   
5. 
   Миокардиттер, перикардиттер
   
6. 
   Ішек инфекциялары
   

А) 1,3,4,5

Б) 1,2,4,6

В) 2,4,5,6

Г) 1,2,3,4

Д) барлық жауаптары дүрыс

1. 
   Вирусты гепатиттер, ВИЧ-инфекция
   
2. 
   Жедел респираторлы ауру, туберкулез, дифтерия
   
3. 
   Ішек инфекцнялары
   
4. 
   Іріңді - септикалық инфекциялар
   

1. 
   Жұғудың ауа - тамшы жолымен
   
2. 
   Жұгудын карым - катыиас жолымен
   Сәйкестікті табыңдар:
   

1. 
   СЭС-ға АІИ пайда болган жөнінде хабарлау
   
2. 
   инфекция көзін оқшаулау және инфекцияның берілу жолдарын жою
   
3. 
   инфекция көзін анықтау
   
4. 
   СЭС-тін дәрігер - эпидемиологтын толык эпидемиологиялык тексеруі
   

1. 
   инфекцня таралуынын ауа - тамшы жолында
   
2. 
   инфекция таралуынын карым - катынас жолында
   Сәйкестіктерді табындар:
   

7.АІИ көзін аныктау кезінде медбике кандай форманы толтырады?

1. 
   0 03 у
   
2. 
   0 0 І у
   
3. 
   058у
   
4. 
   004у
   

1. 
   адамның жасы
   
2. 
   жагымсыз тамақтар
   
3. 
   ағзаның иммунды корғанысынын жеткіліксіздігі
   
4. 
   ағзанын созылмалы аурулары
   

1. 
   асептика және антисептика ережелерін орындамау
   9.Адам ағзасындағы АІИ көп шоғырланатын жерлері:
   

1. 
   тері және жүмсак тіндер, зәр шығару жолдары, ауыз, мүрын, жүткыншақ, ішек қуыстары
   

1. 
   буындар және бүлшык еттер, бас миы
   
2. 
   паренхиматозды мүшелер және сүйектер
   
3. 
   тамырлар, нервтер, сіңірлер, байламалар
   
4. 
   жүрек, күрсак және плевра қуыстары
   

1. 
   Наукас хирургия бөлімшесіндегі 6 адамдык палатада гриппен ауырды. Медбикенің тактикасы.
   
2. 
   Қабылдау бөліміне себебі белгісіз кызба және іш өтумен наукас түсті. Мүндай наукасты гастраэнтерологиялық бөлімшеге жатқызуға болады ма?
   
3. 
   Хирургтің кол ұшының сырткы жағында кішкене жара бар. Хирургтың колын жаксылап өңдегеннен кейін операцияға кіргізуғе болады ма?
   
4. 
   Операциялық бөлмеде істейтін медбикенің санитарлык кітапшасында жұмысқа жіберілмеген белгі бар. Оны операцияға жіберуге болады ма?
   
5. 
   Медбике внрусты гепатит В-мен ауыратын науқасқа егу кезінде колына ине шаншып алды. Мұндай жағдайда не істеу керек?
   

Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады.

Н - 1, 2- бөлім , 154 – 173 бет

1. «Мейірбике ісінің негіздері» Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.

2. «Мейірбике ісі негіздері» пәні бойынша мейірбикелік технологиялар стандарттарының жинағы. М.Ш.Нурманова., Ж.Т.Матакова., Э.Т.Беискулова –Қарағанды,2012.

3. «Науқас адамдарды жалпы күту» Санов С.- Қарағанды,2013

1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, ҚұспановаА.Р, Ахметова К.А.-Көкшетау, 2006.

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

• 
  Аурухана ішілік инфекция мәселелерінін мәні;
  
• 
  Аурухана ішілік инфекцияның пайда болу себептері;
  
• 
  Аурухана ішілік инфекциясының қауіп – қатер себептері;
  
• 
  Медицина мекемелерінде кызметкерлердің денсаулығын қамтамасыз ету жүйесінде ннфекцияны бақылау программасы;
  
• 
  медбикелерді буйрыктар және нормативті кұжаттармен таныстыру.
  

Жоспар:

• 
  Аурухана ішіндегі инфекция .
  
• 
  Аурухана ішіндегі инфекциялар арасында ең көп кездесетіндері
  
• 
  АІИ-ға жататын ауру түрлері
  
• 
  АІИ- тудыратын коздырғыштар
  
• 
  Аурухана ішілік жүкпанын таралу жолдары
  

• Бірінші инфекция пайда болған уакытта жараның бастапкы ластануынан пайда болады;

• Реинфекция - бірінші инфекцияның жоқ болу жағдайында микробтардың кайтадан денеге кіруі, аскынуы;

• Суперинфекция - инфекциялык процесс аяқталмаған жағдайларда қайтадан микробтардың түсуі, бұл әдетте өте ауыр түрде болады.

Микробтардың ағзаға түсуі ішкі «өткізгіш есіктер», яғни жаракаттанған тері кабаты немесе шырышты кабык аркылы іске асады.

Аурухана ішіндегі инфекциялар арасында ең көп кездесетіндері:

1) зэр бөлу жүйесінің инфекциялары;

2) іріңді-септикалык инфекциялары;

3) тыныс жолдарындағы инфекциялары:

4) бактериялар;

5) тері инфекциялары.

Аурухана ішіндегі инфекциялар (АІИ) пайда болуына эпидемиялык процесстің үш факторы болуы мүмкін:

1. Қоздырғыш.

2. Қоздырғыштын беріліу әдісі

3. 
   Инфекцияны қабылдайтын адамның ағзасы
   

АІИ-ға мынадай түрде пайда болатын инфекциялық ауру түрлері жатады:

• аурухана ішінде жұқтырған пациенттер;

• басқа емдеу мекемелеріне көмекке жүгінген пациенттер;

• пациенттерге аурухана ішінде немесе баска емдеу мекемелерінде көмек көрсеткен кызметкерлерде бұлар балалар ауырулары (корь, скарлатина, дифтерия, кызылша, паротит жэне баскалары)

• ішек инфекциялары (сальмонеллез, амебиаз, шигеллезы, жэне баскалары)

• іріңді- қабыну инфекциялар (пиодермиттер)

• аса қауіпті инфекциялар (сибирь язвасы, чума, сүзек

• вирусты инфекциялар (тұмау, гепатиттер, ВИЧ және басқалар ).

АІИ- тудыратын коздырғыштар:

• Қызылша, қызамық (скарлатина) дифтерия, сальмонеллез

• В және С гепатиті ауруларының коздырғыштары және патогенді микрофлора.

• Осы патогенді микрофлоралардың ішінде жиі кезесетіні стафилококк, стрептококк, іріңді таякшалар, ішек таякшасы, протей, сальмонеллалар.

Осы инфекциялардьщ коздырғыштары инфекция ошағында болады.

АІИ-ның ошағы болуы мүмкін:

- медицина кызметкерлерінің колы

- ішек куысы, зэр шығару жүйесі, мұрын қуысы, тері, шаш, ауыз куысы.

- коршаған орта, шаң, су

- тамақ қалдықтары

Инфекциялық бақылау

Инфекциялық бақылау мен инфекциялық қауіпсіздіктің басты мақсаты – ол аурухана ішілік инфекцияның алдын алу болып табылады. Аурухана ішілік инфекция басқа да атаулармен аталады: госпитальдық, нозокомиялық. Шамамен 85% барлық АІИ – ге жататын аурулар іріңді – септикалық, 6-7 % - вирустық гепатит В,С,Д; ішек инфекциясы – 7-8%, оның 80% салмонеллез.

• 
  Организмнің қарсыласу мүмкіншілігінің азаюы;
  
• 
  Микроорганизмдердің антибиотиктерге төзімділігі;
  
• 
  Қартаң, әлсіз пациенттердің ара салмағының өсуі;
  
• 
  Пациенттің күтімі кезінде инекциялық қауіпсіздіктің ережелерінің сақталмауы;
  
• 
  Инвазивтік манипуляциялардың сақталуы ( ағзаның ұлпаларының бүтіндігін зақымдайтын);
  
• 
  Емдеу – профилактикалық мекемелердің тарлығы;
  
• 
  Құрал – жабдықтардың ескілігі.
  

• 
  Инфекцияны жұқтыруға ең алдымен пациенттер;
  
• 
  Ауру кезінде оны күтуші және оған келушілер, туыстары;
  
• 
  Қарттар мен балалар;
  
• 
  Көбінесе биологиялық сұйықтықтармен былғанған, құрал жабдықтарды қолданатын медициналық қызметкерлер.
  

Аурухана ішілік жұқпаның пайда болу себептерін объективті және субъективті деп екіге бөлуге болады.

• 
  Қазіргі заман талабына жауап бермейтін ауруханалар қатарының болуы;
  
• 
  Көптеген микроорганизмдердің антибиотиктерге төзімділігі;
  
• 
  Антибиотиктердің медицинада, ауыл шаруашылығында, мал шаруашылығында кең қолданылуының сенімді ақтамауы.
  

• 
  Медицина қызметкерлерінің жеткіліксіз дайындалуы ( сапасыздығы);
  
• 
  Санитарлық – эпидемиялық станция қызметкерлері тараптарынан тиісті бақылаудың болмауы;
  
• 
  Кейбір аппарат түрлеріндегі залалсыздандыру сенімділігінің болмауы;
  
• 
  Пациенттердің өзара қарым – қатынасыны;
  
• 
  Пациенттердің медициналық қызметкерлерімен қарым – қатынасының өсуі;
  
• 
  Медицина қызметкерлерінің арасында анықталмеғен бактерия тасымалдаушылардың кездесуі;
  
• 
  Медициналық құрал – жабдықтарды залалсыздандыру және дезинфекцияның сапасының төмен болуы.
  

- экзогенді (ағзаға жүқпаның коршаған сыртқы ортадан түсуі).

- эндогенді (жұқпаның ағза ішінде таралуы).

Жұқпаның экзогенді таралу түріне жататындар:

• ауалы-тамшылы (жұқпаның ағзаға закымдалған ауа арқылы енуі)

• қарым-катынасты (залалсыздырылмаған медициналык кұрал-жабдыктармен емдік-шара орындау кезінде)

• имплантациялық (залалсыздырылмаған протездерді)

• трансмиссивті (жәндіктердің тістеуі аркылы)

• алиментарлы (сапасыз тағамды колданған кезде)

Алдын алу нәтижелі жүргізу үшін аурухана ішілік жұқпаның көзі мен тарату жолдарын білу керек, сонда ғана емдеу сауыктыру мекемелеріңде жұқпаның таралуын болдырмауға болады.

Оқушылардың білім деңгейін тест және ситуациялық есептерді шешуіне байланысты бағалау

1. Аурухана ішілік инфекциянык курылымы қандай?

1. 
   Вирусты гепатит, ВИЧ-инфекция
   
2. 
   Жедел респираторлы ауру, туберкулез, дифтерия
   
3. 
   Гастриттер
   
4. 
   Іріңді-септикалық инфекциялар
   
5. 
   Миокардиттер, перикардиттер
   
6. 
   Ішек инфекциялары
   

А) 1,3,4,5

Б) 1,2,4,6

В) 2,4,5,6

Г) 1,2,3,4

Д) барлық жауаптары дүрыс

1. 
   Вирусты гепатиттер, ВИЧ-инфекция
   
2. 
   Жедел респираторлы ауру, туберкулез, дифтерия
   
3. 
   Ішек инфекцнялары
   
4. 
   Іріңді - септикалық инфекциялар
   

1. 
   ұғудың ауа - тамшы жолымен
   
2. 
   Жұгудын карым - катыиас жолымен
   Сәйкестікті табыңдар:
   

1. 
   СЭС-ға АІИ пайда болган жөнінде хабарлау
   
2. 
   инфекция көзін оқшаулау және инфекцияның берілу жолдарын жою
   
3. 
   инфекция көзін анықтау
   
4. 
   СЭС-тін дәрігер - эпидемиологтын толык эпидемиологиялык тексеруі
   

4. 
   инфекцня таралуынын ауа - тамшы жолында
   
5. 
   инфекция таралуынын карым - катынас жолында
   Сәйкестіктерді табындар:
   

7.АІИ көзін аныктау кезінде медбике кандай форманы толтырады?

1. 
   0 03 у
   
2. 
   0 0 І у
   
3. 
   058у
   
4. 
   004у
   

1. 
   адамның жасы
   
2. 
   жагымсыз тамақтар
   
3. 
   ағзаның иммунды корғанысынын жеткіліксіздігі
   
4. 
   ағзанын созылмалы аурулары
   
5. 
   асептика және антисептика ережелерін орындамау
   9.Адам ағзасындағы АІИ көп шоғырланатын жерлері:
   
   1. 
      тері және жүмсак тіндер, зәр шығару жолдары, ауыз, мүрын, жүткыншақ, ішек қуыстары
      
   2. 
      буындар және бүлшык еттер, бас миы
      
   3. 
      паренхиматозды мүшелер және сүйектер
      
   4. 
      тамырлар, нервтер, сіңірлер, байламалар
      
   5. 
      жүрек, күрсак және плевра қуыстары
      

1. 
   Хирургтің кол ұшының сырткы жағында кішкене жара бар. Хирургтың колын жаксылап өңдегеннен кейін операцияға кіргізуғе болады ма?
   
2. 
   Операциялық бөлмеде істейтін медбикенің санитарлык кітапшасында жұмысқа жіберілмеген белгі бар. Оны операцияға жіберуге болады ма?
   
3. 
   Медбике внрусты гепатит В-мен ауыратын науқасқа егу кезінде колына ине шаншып алды. Мүндай жағдайда не істеу керек?