алдын алу және мүдделі
тараптардың
шешім қабылдауы үшін шынайы ақпа-
рат беру есебінен жақсарады.
Компанияның барлық қызметкерлері-
не жұмысқа қабылдау кезінде, сон-
дай-ақ Кодекс ережелеріне өзгерістер
енгізу кезінде Әдеп кодексімен және
комплаенспен таныстыру өткізіледі.
Кодекспен танысқаннан кейін әрбір
қызметкер қол қоятын таныстыру ны-
саны таныстырудың растамасы болып
табылады.
102-16
Әдеп кодексінің ережелерін және
комплаенсты түсінуді тексеру пер-
соналды мерзімді тестілеуден өткізу
арқылы жүзеге асырылады.
Компания Әдеп кодексі мен ком-
плаенста көзделген корпоративтік
әдептің жоғары стандарттары мен
қағидаттарына бейілді, нақты айтқан-
да:
• парақорлықтың, қорқытып
алушылықтың, формальдылықтар-
ды және басқа да сыбайлас жемқор-
лық тәжірибелерін оңайлатқаны
үшін сыйақылардың алдын алуға
ықпал ететін, өнім берушілер-
ге сыбайлас жемқорлыққа қарсы
міндеттемелер қоюды қоса алғанда,
саясат
пен практиканы қолдану
және жақсарту;
• заңсыз жолмен алынған кірістерді
заңдастыруға қарсы әрекет ету;
• ерлі-зайыптылардың және жақын
туыстарының бірлесіп жұмысқа ор-
наласу жағдайларын қоса алғанда,
мүдделер қақтығысын болғызбау;
• кемсітушілікке және әдепті бұзудың
өзге де көріністеріне жол бермеу;
• заңнама талаптарына, Жарғыға,
листингтік талаптарға, халықаралық
шарттардың талаптарына сәйкестік-
ті қамтамасыз ету және оларды
бұзғаны үшін санкциялар белгілеу;
• еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз
ету және қоршаған ортаға ұқыпты
қарау;
• орындалатын іс-әрекеттердің
заңнама талаптарына сәйкестігінің
маңыздылығына қатысты персо-
налдың хабардар болуын арттыру,
қызметкерлерді көтермелеу, Ком-
панияның саясаттарын,
қағидалары
мен рәсімдерін бұзу жағдайлары
туралы хабарлау;
• Компания қызметкерлерінің еңбе-
кақы деңгейі орындалатын жұмысқа
және біліктілік деңгейіне сәйкес
келетінін көрсету;
• мемлекеттік бюджетке салықтар
мен өзге де төлемдерді төлеуді қоса
алғанда, шарттар бойынша міндет-
темелерді уақтылы орындау;
• контрагенттерді тексеру компла-
енсін қоса алғанда, сатып алу сая-
сатын жүзеге асыру және шарттар
жасасу кезінде адал бәсекелестік
қағидаттарын сақтау және этикалық
теңдік өлшемшартын пайдалану;
• қабылданатын шешімдердің
ашықтығын, жариялылығын және
объективтілігін сақтау.
102-16
2018 жыл ішінде «Қазатомөнеркәсіп»
ҰАК» АҚ-да «Қазатомөнеркәсіп «ҰАК»
АҚ Басқарма мүшесі Б. Ж. Дүйсембе-
ков әдеп қағидаттарына қатысты ішкі
коммуникация процесіне жауапты
болып тағайындалды. «Қазатомөнер-
кәсіп» ҰАК» АҚ Директорлар кеңесінің
2018 жылғы 26 қыркүйектегі № 8/18
шешімімен бекітілген Әдеп кодексі
және комплаенс «Қазатомөнеркәсіп
«ҰАК»АҚ веб-сайтында орналасты-
рылған.
Бұдан басқа, «Қазатомөнер-
кәсіп» ҰАК» АҚ басшылығы атынан
«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ кәсіпо-
рындар тобының барлық қызметкер-
леріне коммуникация электрондық
пошта арқылы жіберілді. Бұл Кодекс
сондай-ақ акцияларының (қатысу
үлестерінің) 50% астамы «Қазатомө-
неркәсіп» ҰАК» АҚ тиесілі ЕТҰ-ға
бағытталған.
2018 жылдың желтоқсанында
Басқарма мүшелері үшін «Комплаенс
ұйымның корпоративтік мәдениетінің
бөлігі ретінде» деген тақырыпқа оқы-
ту өткізілді. 2019 жылдың қаңтарында
комплаенс-тәуекелдерге бейім депар-
таменттер үшін оқыту жүргізілді.
Компанияда Директорлар кеңесінің
шешімімен бекітілген «Қазатомөнер-
кәсіп» ҰАК» АҚ корпоративтік даулар
мен мүдделер қақтығыстарын реттеу
жөніндегі қағида қолданылады, ол
корпоративтік қақтығыстардың,
мүдделер қақтығыстарының туындау
себептерін, оларды болдырмау
рәсімдерін айқындайды, сондай-ақ
дауларды реттеу жөніндегі іс-шаралар
шеңберінде компания органдарының
қызметін регламенттейді.
Компания инсайдерлік ақпаратты
басқаруға
және пайдалануға бақы-
лауды жүзеге асырады, инсайдерлер
жасаған мәмілелер туралы қор бир-
жаларын хабардар етеді, инсайдерлік
мәмілелердің алдын алуға ықпал
етеді.
Компанияда әдепті бұзу туралы
хабарламалар үшін жедел желі жұмыс
істейді. Жедел желіге сыртқы өнім
беруші әкімшілік етеді, бұл өтініштерді
қарауға қабылдаудың тәуелсіздігін
қамтамасыз етеді және өтініштің жасы-
рын болуын қоса алғанда, құпия хабар-
дар етуге мүмкіндік береді. Компани-
яның ҚР заңнамасының нормаларын
немесе Компанияның ішкі нормативтік
құжаттарын бұзудың алдын алуға және
жолын кесуге бағытталған іс-әрекет-
тері бірқатар құжаттармен регламент-
телген, олардың ішіндегі ең бастысы
— Құпия хабардар ету саясаты.
2018 жыл ішінде жедел желі арқылы
түскен 24 өтініш қаралды.
Компанияда Сыбайлас жемқорлыққа
және
алаяқтыққа қарсы әрекет ету
саясаты жұмыс істейді, ол Компания
қызметінің негізгі бағыттарын және
лауазымды тұлғалар мен қызметкер-
лердің сыбайлас жемқорлыққа және
алаяқтыққа қарсы іс-қимыл жасауы
бойынша жаңа редакциядағы жалпы
тәртіп ережелерін айқындайды. Әрбір
қызметкер сыбайлас жемқорлыққа
қарсы заңнаманың нормаларын сақтау
бойынша міндеттемеге қол қояды.
102-16
«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ |
127
Еңбек даулары мен жанжалдары
туындаған кезде даудың белгілі бір
мәселелері Еңбек заңнамасына сәйкес
шешіледі. Сондай-ақ, туындаған
келіспеушіліктерді реттеуге болатын
еңбек дауын шешудің медиативтік
әдісі пайдаланылады.
ОМБУДСМЕН ИНСТИТУТЫ
2011 жылдан бастап Компанияның
омбудсменін Директорлар кеңесі
тағайындайды.
Омбудсмен туралы қағидаға сәйкес
омбудсменнің негізгі функциялары
мыналарды:
• Корпоративтік әдеп кодексі мен
комплаенс талаптарына байланы-
сты мәселелер бойынша Қоғамның
лауазымды
тұлғалары мен қызмет-
керлеріне түсініктемелер беруді
және ұйымдастыруды;
• Корпоративтік әдеп кодексінің ере-
желері және комплаенс бойынша
лауазымды тұлғалар мен қызмет-
керлерге консультация беруді;
• Корпоративтік әдеп кодексі мен
комплаенс ережелерінің сақтал-
мағаны туралы мәліметтерді
жинауды, Корпоративтік әдеп ко-
дексі мен комплаенс қағидаларын
бұзу бойынша дауларды қарауға
бастамашылық етуді және оларды
реттеуге қатысуды қамтиды.
Омбудсмен міндеттерінің бірі Дирек-
торлар кеңесінің қарауына Корпора-
тивтік әдеп кодексі ережелерінің және
комплаенстің сақталмауы мәселелері
бойынша өтініштер туралы есеп беру
болып табылады.
2018 жылы Омбудсмен әлеуметтік-ең-
бек даулары мен әдепсіз мінез-құлық
мәселелері бойынша 17 өтінішті
қарады.
Соңғы тағайындалуы: «Қазатомөнер-
кәсіп» ҰАК» АҚ Директорлар кеңесінің
2018 жылғы 08 ақпандағы (№ 1/18)
шешімімен Қоғам Омбудсмені болып
Болат
Әбжапарұлы Жылқышиев сай-
ланды.
Б.А. Жылқышиев «Құрылыс материал-
дарын ұйымдастыру және жоспарлау»
мамандығы бойынша және «Құрылыс
материалдары, бұйымдары және
конструкциялары кәсіпорындарының
механикалық жабдығы» мамандығы
бойынша Қазақ химия-технологиялық
институтын бітірген.
Еңбек жолын Шымкент қаласында
кірпіш зауытының шебері болып,
одан кейін «Өнеркәсіптік құрылыс
материалдары» тресті бас механигі
болып бастаған.
Дзержинский аудандық партия коми-
тетінің инструкторы, кейін Шымкент
майкомбинатының партбюро хатшы-
сы, Шымкент қалалық атқару комитеті
төрағасының орынбасары, Шымкент
қаласының Дзержинский аудандық
әкімшілігінің басшысы, Жамбыл
қаласының әкімі, Оңтүстік Қазақстан
облыстық әкімшілігінің Құрылыс,
абаттандыру және коммуналдық
қызметтер департаментінің бастығы,
Оңтүстік Қазақстан облысы Кентау қа-
ласының әкімі,
Шымкент қаласының
әкімі, Оңтүстік Қазақстан облысының
әкімі, «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ ви-
це-президенті, Қазақстан Республика-
сы Парламенті Сенатының депутаты,
Оңтүстік Қазақстан облысының әкімі,
«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ Басқарма
Төрағасының кеңесшісі болып қызмет
атқарды.
Компания тәуекелдерді басқару және
ішкі бақылау саласындағы мынадай
халықаралық стандарттар мен тәжіри-
белерді басшылыққа алады:
102-12
• COSO «Ішкі бақылау — интегра-
цияланған модель»
(2013 жыл)
Құжаттың жаңартылған нұсқасы
1992 жылғы.
COSO2013 ішкі бақылау
ұйымның барлық деңгейлеріндегі
адамдарға байланысты процесс
болып табылады (басшылық, ди-
ректор және т.б. ғана емес) және
компанияның бизнес мақсаттарына
қол жеткізуге бағытталуы тиіс деп
санайды.
• COSO «Ұйымның тәуекелдерін
басқару — интеграцияланған
модель»
(2004 жыл, 2017 жылғы өзгеріс-
термен) («Интеграцияланған
модельді» және «Қолданылатын
техниканы» қамтиды)
Тәуекелдерді басқарудың әртүрлі
тақырыптарына назар аударатын
тұжырымдамалық модель. Ішкі
бақылауды Ұйымда тәуекелдерді
басқарудың маңызды құрамдас
бөлігі ретінде қарастырады.
• ISO 31000:2018 «Тәуекел-менед-
жмент — қағидаттар мен бас-
шылық» стандарты (2018 жыл)
Тәуекелдерді басқару процесінің
қағидаттары мен тәсілдерін
анықтайтын басшылық. Стан-
дарт жеке немесе мемлекеттік
сектордағы ұйымның кез келген
түріне қолданылатын тәуекелдер
менеджменті саласында негіз қала-
ушы қағидаттар мен процестерді
белгілейді.
• ISO 9001: 2008 және ISO 9001:2015
стандарты «Сапа менеджменті
жүйесі»
Сапаны басқару тәсілдерін, оның
ішінде өнім сапасына әсер ететін
Компанияда 2010 жылдан бастап
тәуекелдерді басқару жүйесі (ТБЖ)
енгізілді, ол «Самұрық-Қазына» АҚ
талаптары мен тәуекелдерді басқару-
дың үздік әлемдік тәжірибесі ескеріле
отырып, құрылған.
102-11
4.13
Тәуекелдерді
басқару және
ішкі бақылау
128 | Жылдық есеп. 2018
4. Корпоративтік басқару және этика
