11
"Халықаралық
тәжірибеге
сәйкес
жастармен жұмыс жөніндегі маман –
жастармен
тікелей
жұмыстарды
атқаратын жеке тұлға. Бұл тәжірибе
қазірдің өзінде ТМД елдерінде қолданыста
(Әзірбайжан, Беларусь, Армения, Ресей және
т. б.) бар.
Қазақстанда
да
жастармен
атқарылатын жұмыстың мақсаттары мен
қағидаларын түсінуге көмектесетін осындай
маманның негізгі стандарттарын әзірлеу
керек.
Бұл
әдістемелік
құралда
осы
мамандыққа
алғаш
рет
әдістемелік
сипаттаманың беріліп отырғаны ұнайды.
Сондай-ақ, ерекше назар аударуға лайық бөлім
- бұл жастарды өмірлік дағдыларға үйрету
және
мұндай
дағдыларды
дамытудың
маңыздылығының дәлелдері келтіріліп, осы
жұмыспен ЖРО айналысуы керектігі ".
Арсен Камбалов,
«Инфо центр» ҚБ директоры,
Атырау қ., IYF халықаралық
ұйымының сертификатталған
тренері және коуч
тобына және өткізілу орнына қарай жұмыстың әр түрлі әдістері мен түрлерін
пайдаланады. Жастармен жұмыс жөніндегі маман жастардың шынайы өмірлік
жағдайлары және жергілікті ахуал туралы хабардар болуы керек, жас адамның
жағдайы мен қажеттіліктерін бағалай білуі, жұмыстың оңтайлы амалдарын
таңдай алуы және қолдана білуі, жүргізілген жұмыстың тиімділігін талдай
алуы қажет.
Жастармен жұмыс жөніндегі маман қызметінің мазмұны:
1) жастармен және жастардың топтарымен жеке жұмыс жүргізу;
2) тиісті салалар бойынша жастармен, олардың ата-аналарымен, басқа
да мүдделі және аралас топтармен, мамандармен ынтымақтасу;
3) жастармен сенімді қарым-қатынас қалыптастыру және оларды
қолдау;
4) жеке бастамашылық пен жауапкершілікті дамыту үшін жағдайлар
жасау;
5) жастармен жұмыстың әр түрлі аспектілерін өмірлік қолданысқа
енгізу;
6) жастарға ақпарат берудегі делдалдық.
Жастармен жұмыс істейтін маман дербес түрде де, белгілі бір топтың
мүшесі ретінде де қызмет атқарады.
Жұмыс ортасы мен қызмет ерекшеліктері:
жастармен жұмыс
жөніндегі маманның жұмыс уақыты ЖРО-да бекітілген еңбек тәртібіне
байланысты келістіріледі (жұмыс кешкі уақытта немесе демалыс күндері
атқарылуы мүмкін). Бұл жұмыс икемділікті, тез бейімделуді, әр түрлі
мақсатты топтармен қарым-қатынаста болуды талап етеді, жұмыс ғимаратта
да, далалық жағдайда да атқарылады. Жұмыстың сипатына байланысты
қызметтік іссапарлардың да болуы мүмкін.
Еңбек құралдары:
жастармен жұмыс жөніндегі маманның негізгі еңбек
құралдары – кеңсе жарақтары және
ұйымдастыру техникасы, сондай-ақ жұмыс
ерекшелігіне
байланысты
арнайы
құралдар (мысалы, спорттық, туристік,
музыкалық, көркемөнер, техникалық және
басқа да құралдар).
Жұмыс
үшін
қажетті
жеке
қасиеттер:
жастармен жұмыс жөніндегі
маманның
қызметінде
эмпатия,
мейірімділік, төзімділік пен ашықтық,
креативтілік
және
бастамашылдық,
жауапкершілік сезімі, коммуникативтік,
сабырлылық пен ынтымақтастыққа дайын
болу маңызды.
Кәсіби
дайындығы:
жастармен
жұмыс жасауға арнаулы орта немесе/және
жоғары
білімі
(педагогикалық,
гуманитарлық, әлеуметтік, экономикалық,
заңгерлік), жастармен жұмыс бойынша
кәсіби жұмыс тәжірибесі бар және арнайы
сертификатталған оқудан өткен маман
12
жіберіледі.
Функционалдық міндеттері:
1) тұрғылықты тұру жері, оқу және жұмыс орны бойынша жастардың
қажеттіліктері мен мүдделерін зерттейді және талдайды, жастардың
әлеуметтік маңызы бар бастамаларын, оларды жүзеге асыру мүмкіндіктерін
қарастырады, оларды іске асыру барысын жоспарлауда алынған
ақпараттарды ескереді;
2) жастардың жас ерекшеліктерін, олардың әлеуметтік, психологиялық
және физикалық ерекшеліктерін, әлеуетін, қауіпсіздік талаптарын ескере
отырып бейресми білім беру бойынша барлық жобаларды жоспарлайды,
ұйымдастырады және оларға басшылық жасайды (соның ішінде жастармен
атқарылатын әр түрлі нысандағы жұмыстар, тренингтер, лагерь,
қызығушылықтары бойынша үйірмелер бар);
3) әр түрлі әдістерді қолдана отырып ЖРО, жастар ұйымдары және
жастардың өзін-өзі басқару органдары туралы ақпарат береді және олардың
қызметіне жастарды жұмылдырады;
4) жастарды өз қызметін жоспарлауға және жүзеге асыруға тартады,
осал жастарды анықтайды және олардың қажеттіліктерін ескеріп, жағдайға
бейімдей отырып қызметтерге қатысуға жұмылдырады, қажет болған
жағдайда басқа да мамандармен кеңеседі және/немесе ынтымақтасады;
5) жастардың мүдделерін ескеріп, түрлі мамандарды жұмысқа
жұмылдыра және ынталандыра отырып, азаматтық және саяси белсенділік
қағидаларымен және жеке бастама мүмкіндіктерімен таныстырады,
жастардың жеке бастамаларына қолдау көрсетеді, жастарды көшбасшылық
негіздерімен, олар беретін іскерлік әлеуеттерімен және мүмкіндіктерімен
таныстырады;
6) қолда бар оқу материалдарын өз қызметінде пайдалану, жастармен
бірге ережелер қалыптастыру және үлгі көрсету арқылы жастарды салауатты
өмір салты (жыныстық тәрбиені, тәуелділіктің және қауіп төндіретін басқа да
әрекеттердің алдын алуды қоса алғанда)
қағидаттарымен
және
мүмкіндіктерімен таныстырады;
7) жастарды өздеріне қажетті қызметпен айналысуға және ақпарат
алуға болатын жерлерге бағыттау, жастар үшін өзін-өзі ұстау мен қарым-
қатынас қалыптастыру бойынша үлгі болу арқылы заңға бағынушылықты
қалыптастыруға қатысады және құқық бұзушылықтың алдын алуды
ұйымдастырады;
8) қоғамдық қызметтердің әр түрлі салаларында жастардың өз
мүмкіндіктерін іске асыруларына бағытталған әлеуметтік маңызы бар
жобалар мен бағдарламаларды әзірлейді және іске асырады, жастардың
құқықтары мен мүдделерін қорғайды, дарындарын дамытуға, рухани-
адамгершілік ұстанымдарын нығайтуға, ақыл-ой және физикалық
қабілеттерін шыңдауға, жалпы тұлғалық мәдениетті қалыптастыруға
ықпалдасады;
9) жастар бастамалары мен жобаларын әзірлеуге және оларды жүзеге
асыруға ықпалдасады, жастардың волонтерлік қызметін дамытуды
ұйымдастырады;
