Характеристика проектируемой сети и производится выбор волоконно

78 

 

тартымдылығын  дәлелдейді,  себебі,  таза  дисконтталған  ағын  3  жылдың 

ішінде оңтайлы мән (

 көрсетті [16].  Шарт орындалғандықтан, жоба 

табысты және оны іске асырған жөн болып есептеледі.  

Инвестиция  құйылымының  пайдалылығын  анықтауда  негізгі  рөл 

ойнайтын дисконтталған өтелу мерзімін мына формула арқылы есептейік: 

 

                               

                                   (4.22) 

 

мұндағы   – берілген салымның өтелетін минималды мезгілдік мерзімі; 

Инвестицияның  өтелетін  минималды  мезгілдік  мерзімін  анықтау  үшін 

барлық  дисконтталған  пайдаларды  капиталдық  салымның  мәнімен 

салыстырамыз.  Барлық  PV  пайдаларының  қосындысы  капиталдық  салым 

соммасынан  әлдеқайда  артық,  алайда  оның  кіші  немесе  тең  болған 

жағдайлары  ғана  қарастырылады,  сол  себепті  тек  екі  алғашқы  мезгілдегі 

дисконтталған пайдалар мәнінің қосындысымен шектелеміз:  

 

 теңге 

 

Демек, 

 

 

 жыл немесе 2 жыл и 2 ай 

Дисконттауды  ескергендегі  инвестиция  қайтарлымынң  мерзімі  2,2 

жыл. Капиталдық беріліс нормасын келесі формуламен табамыз: 

 

                                            

                                                       (4.23) 

 

 

Капиталдық беріліс нормасы дисконт нормасынан әлдеқайда көп, яғни 

.  Бұл  шарттың  орындалуы  да  жоба  тиімділігін  дәлелдейтін  жақсы 

көрсеткіш болып табылады. 

 

Рентабельділік индексін мына формуламен табамыз [16]: 

 

                                                   

                                                (4.24) 

 

 немесе 

 

 

79 

 

Дисконт  ескерімімен  жүргізілген  экономикалық  тиімділікті  анықтау 

есептеулерінде  де  нормативті  мәндерге  сәйкес  алынатын  шарттар  түгел 

орындалады, ол жалпы жобаның перспективті әрі табысты екенінің айғағы. 

GРON  технологиясын  негізінде  көпқызметті  желі  құру  жобасының 

барлық негізгі экономикалық көрсеткіштерін біріктіріп, бір тиімділік кестесі 

түрінде көрсетеміз. 

 

4.9 кесте – Желі жобасының негізгі экономикалық көрсеткіштері 

Көрсеткіш 

Соммасы 

Капиталдық салымдар (инвестициялар), тенге 

18560972,5 

Табыстар, тенге 

37398600 

Эксплуатациялық шығындар, тенге 

25561354 

Пайда 

11837246 

Таза пайда 

9469796,8 

Рентабельділік, % 

39,05 

Инвестицияның өтелу мерзімі, жыл 

1,9 

Экономикалық тиімділік, % 

53 

Дисконтталған пайда, тенге 

23549983 

Келтірілген таза табыс құны, тенге 

4989010,5 

Дисконтталған өтелу мерзімі, жыл 

2,2 

Капитал берілісінің нормасы 

0,8 

Рентабельділік индексі, % 

45 

 

Негізгі  экономикалық  көрсеткіштерді  есептеу  жолында  жасалған 

қорытынды анализдер негізінде жобаның пайдалы, түсімді әрі тиімді екеніне 

көз  жеткізілді.  Көрсеткіштер  бойынша,  18560972,5  теңгелік  капиталды 

шығындар  кезінде  таза  жылдық  табыс  ағыны  9469796,8  теңгені  құрады. 

Сонымен  бірге  берілген  жоба  53  %-дық  экономикалық  тиімділікпен  өзіне 

салынған қаржыны ақтай отырып, 1 жыл және 10 ай төңірегінде өтей алады. 

Және жобаның жарамдылығын тиімділіктің барлық шарттарының орындалуы 

дәлелдейді.  

Сондай-ақ,  таңдалған  технологияның  экономикалық  тартымдылығын 

эксплуатациялық шығындардың салыстырмалы түрде төмендігі айқындайды, 

әрі  абоненттерге  жаңа  қызметтерді  қосымша  инвестициясыз  көбейтуге 

мүмкіндік бар. Бәсекеге қабілеттіліктің жоғарылығы нарық үлесін арттыруға 

жол  ашады,  ол  өз  кезегінде  пайданың  өсіміне  және  инвестицияның 

қайтарылым  уақытының  азаюына  жәрдемдеседі.  Сонымен  қатар,  таңдалған 

АТС  бекетіне    «Наурыз»  мөлтекауданынан  басқа,  тағы  да  бірнеше  аудан-

кластерлерін  қосу  мүмкіндігі  арқылы шығындарды  біршама  азайтып,  жалпы 

жобаның табысы мен тиімділігін жоғарылатуға болады.  

 

80 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5. Тіршілік қауіпсіздігі және еңбекті қорғау негіздері 

5.1. Қауіпсіздік техникасының негізгі ережелері мен талаптары 

Жобаның  бөлімдерін  жасап  шығарғанда  жобаға  дейінгі  және  жобалық 

құжаттамаларға қойылатын ҚР-ның «Қоршаған табиғи ортаны қорғау туралы» 

Заңында  айтылған  экологиялық  талаптарды  жете  ескерген  жөн.  Байланыс 

құрылыстары ұлттық шаруашылық құрылыстарының бірден бір экологиялық 

таза  түрлеріне  жатады.  «Қазақстан  Республикасындағы  қоршаған  ортаға 

әсерін бағалау» тұрғысынан цифрлық коммутациялық құрылғылар, оптикалық 

жіберілім жүйелері БТОЖ (Байланыстың талшықты оптикалық желілері) және 

абоненттік желінің кабельдері шаруашылық қызметіндегі экологиялық қауіпті 

объекттерге кірмейді [17].  

Құрылыстық-монтаждық  жұмыстарды  жүргізу  барысында  ПОТ  РО-45-

009-2003  –  ті  (Жіберілімнің  кабельдік  желілеріндегі  желілік  құрылыс 

жұмыстары кезіндегі еңбекті қорғау ережелері) негізге ала отырып ережелерді 

қадағалау  шарт.  Байланыс  тораптарының  ғимараттарында  монтажды 

жұмыстарды  жасау  кезінде  және  пайдалану  үрдісінде  еңбекті  қорғау  және 

қауіпсіздік  техникасы  бойынша  іс-шаралар  кешенін  қолданыстағы  ережелер 

мен нұсқаулықтар талаптарына сәйкес өткізіп отыру керек [17].