Г. С. Афонин, В. Н. Бар щенков, Н. В. Ко ндр атьев

167
 
 
 
ТМ  қысым  терең  төмендеген  кезде  (2,7...2,9  кгс/см
2
төмен),  мысалы 
секцияларды  өздігінен  ағытылуында  немесе  секция  аралық  жеңдерді 
ажырауында,  сояуышы  15  бар  поршень  4  (6.10-суретті  қара)  серіппенің  5 
әсерінен  төмен  жылжиды,  және  сояуыштағы  15  жоғарғы  радиалды  ка-
налдар манжеттің 6 артына төмен кіреді. Нәтижесінде Е және Ж  қуыстары 
ажырайды,  яғни,  РДбасқару  камерасы  (6.11-суретті  қара)  атмосферамен 
ажыратылады.  Тежеуге  іске  қосылған  ауа  таратқыш  Врқосымша 
сұйыққойманы  ЗР  импульсті  магистральға  ИМ  қосады,  нәтижесінде 
сығылған ауа ЗР-ден тұйықтау клапанының Д қуысына келіп түседі (6.10-
суретті  қара).  Сонымен  бірге  клапан  9  бағыттаушы  төлкеден  10  төмен 
ығысады және 3ПК ауысытырып қосу клапанына ауа өткізеді (6.11-суретті 
қара).  Ауысытырып-қосу  клапаны  оңға  жылжиды  және  РД  басқару 
камерасына ауа өткізе отырып, қосымша тежеуіштің магистралін жабады. 
Қысым  релесі  ТЦ-ны  қоректену  магистралінен  сығылған  ауамен 
толтырады. 
 
6.4.  Шарт. № 348 бәсеңдеткіші 
Шарт.  №  348  бәсеңдеткіші  (6.12-сурет)  қоректендіру  магистраліндегі 
сығылған ауа қысымына қарамастан, өзі орнатылған магистральдің немесе 
резервуардың қалыпты зарядты қысымын сақтап тұруға арналған. 
Бәсеңдеткіш бір корпусқа біріктірілген қоректендіру (суретте оң жақта 
орналасқан) және қоздыру (оң жақта) бөліктерінен тұрады. 
Корпуста  4  манжетпен  7  тығыздалған  поршень  8орналасқан,  оның  
дискінде  диаметрі  0,5  мм  калибрленген  саңылаулары  бар  ниппель 
6престелген,  және  бұрандалы  бітеуішпен  2  жабылған  қоректендіру 
клапаны  1  бар,  алсеріппемен  3ершікке  5  қысылады.  Қоректендіру 
клапанының  артқы  ілмегі  поршень  8  сояуышының  қимасына  кіреді.  П2 
қуысы поршень дискісінің оң жағынан бұрандалы қақпақпен 9 жабылған. 
Бәсеңдеткіштің  қоздыру  бөлігінде  сүгісі  18  бар  қоздыру  клапаны 
17орналасқан.  Клапан  жоғарғы  жағынан  бұрандалы  бітеуішпен  20 
жабылған,    ал  серіппемен  19  ершікке  16қысылады.  Клапан  17  метал 
диафрагмаға  15тіреледі,  ол  копусқа  сомынмен  10қысылған.  Төменнен 
диафрагмаға  бағыттаушы  14  арқылы  реттеуші  серіппе  13әсер  етед,  оның 
тартылысы қарсы сомыны бар реттегіш стақанмен 12өзгертіледі. 
Бәсеңдеткіш  келесі  жолмен  жұмыс  істейді.  Реттегіш  серіппе 
13стақанмен  12  қажетті  зарыдты  қысымда  орнатылады,  ол  содан  кейін 
қарсы  сомынмен  11  бекітіледі.  Сығылған  ауа  ПМ  қоректендіру 
магистралінен  П1  кқуысына  қоректендіру  клапанына  1  келіп  түседі  және 
бір  мезгілде  ПМ1  және  ПМ2  каналдары  бойынша  П3  қуысына  және  ары 
қарай  ашық  қоздыру  клапаны  17  және  ПМ3  каналы  арқылы  пршень  8 
дискісінің оң жағындағы П2  қуысына келіп түседі.  

168
 
 
 
 
Ауаның  әсерінен  поршень  солға  жылжиды  және  ершіктен  қоректендіру 
клапынан  1  ығыстырады,  ол  сығылған  ауаны  П1  қуысынан    М2  қуысына 
өткізудібастайды  және  одан  әрі  УМ  басқарылатын  магистральға  (немесе 
басқару сұйыққоймасына) өткізеді, яғни қоректендіру және басқарылатын  
магистральдар  бір  бірімен  байланысқан  болып  табылады.  Бір  уақытта 
сығылған  ауа  М2  қуысынан  УМ1  каналы  бойынша  диафрагманың  15 
үстіндегі  М1  қуысына  келіп  түседі.    М1  қуысында  15  диафрагмасына  
сығылған  ауаның  әсерінен  күшті  теңестіру  кезінде  және  реттегіш 
серіппенің 13 күштерін теңестіру үшін қоздыру клапаны 17 өз серіппесінің 
19  әсерінен  ершікке  16  қысылады  (жабылады),  мұнымен  П3  қуысы  мен 
ПМ3  каналын  ажыратады.  Сонымен  бірге  қысым  мәндерінің  поршень  8 
дискісінің екі жағынан да, диаметрі 0,5 мм  калибрленген саңылаулары бар 
ниппель  6  арқылы  теңестірілуі  орын  алады.  Серіппенің  3  күшімен 
қоректендіру клапаны 1 ершікке  5 отырады, мұнымен қоректендіру және 
басқарылатын  магистральдарды  ажыратады.  Осылайша  басқарылатын 
магистральдің 
(немесе 
басқару 
резервуарларының) 
қоректенуі 
тоқтатылады.  
Басқарылатын  магистральдағы  қысым  орнатылған  зарядты  қысымнан 
 
6.12-сурет. Шарт. №348 бәсеңдеткіші: 
1  –  қуаттандырғыш  клапаны;  2,  20 –  бітеуіштер;  3, 13, 19  – серіппелер;  4 –  бәсеңдеткіштің 
корпусы;  5  –  қуаттандырғыш  клапанның  ері;  6  –  ниппель;  7  –  тығыздауыш  манжета;  8  – 
поршень; 9 – қақпақ; 10 – сомын; 11 – контрсомын; 12 – реттеуіш стақан; 14 – бағыттауыш; 
15  –  металл  диафрагмасы;  16  –  қоздырғыш  клапаннның  ері;  17  –  қоздырғыш  клапан;  18  – 
сүзгіш 

169
 
 
 
төмен құлаған жағдайда, даиафрагма 15 қоздыру клапанын 17 аша отырып 
жоғары майысады ,және басқарылатын магистральдің қоректенуі қайтадан 
жаңғырады.  
6.5.  Жалғастыру жеңдері 
Жалғастыру  жеңдері  пойыздағы  жылжымалы  құрам  бірліктерінің  ауа 
құбырларын жалпы тежеу желісіне біріктіруге арналған. Олар: белгілі бір 
бұрышқа бұрылған кезде немесе вагондарды ажыратқын кезде бастиектері 
өздігінен  ағытылатын  алынбалы  –  Р1  типі  (6.13,  а  -сурет),  бұрандалы 
жалғасқан  алынбайтын  –    Р2  және  Р3  типтері  (6.13,  б  және  в  суреттері) 
болып бөлінеді.  
Р1  типіндегі  алынбалы  жеңдер  жылжымалы  құрамның  аралас  
бірліктерінің  ауа  магистральдарын  байланыстыруға  арналған.  Жең 
резеңкелі-маталы түтіктен 8 (6.13, а – суретті қара) тұрады,  оған ұштық 7 
және  тарағы  3  және  түйреуіші  1  бар  бастиек  4  жалғанған.  Түтік 
қапталдарынан  8..  .10  мм  арақашықтықта  қамыттарды  5  орнатады,  олар 
6бұрандамалармен  тартылған.  Екі  бастиектің  біріктірілген  жері  резеңке 
сақинамен  2тығыздалады.  Жеңнің  жарамдылық  мерзімі  6  жыл, 
тығыздаушы сақина  – 3 жыл.  
Р2  және  Р3  типті  алынбайтын  жеңдер  ауа  таратқыштары  бар 
арбашаларда  орналатсрылған  тежеуіш  цилиндрлерінің  құбыржолдарын, 
сондай-ақ  жылжымалы  составтың  шанақтары  мен  арбашаларының 
арасындағы ауа құбырларын байланыстыруға арналған.  
Шарт.  №  452  жалғастыру  жеңдері  (6.13,  г  -сурет)  локомотивтердің 
қоректендіру 
магистральдарын 
байланыстыруға 
қолданылады. 
Қоректендіру  магистралінің  тежеуіштікпен  қате  байланыстыруды 
болдырмау  үшін,  осы  жеңдердің  резеңкелі-маталы  түтікшелері  300  мм 
дейін қысқартылған. 
Жеңдердің  бастиектерін,  олар  орнатылған  магитсральдардің  тиісті 
түстеріне сәйкес бояйды.  
Жалғастырушы жеңнің үшбақылау белгісінің болуы тиіс: 
дайындаушы  кәсіпорынды,  дайындау  тоқсанын  және  жылын  көрсете 
отырып, резеңкелі-маталы түтікшеде бедерлеуі; 
жеңнің жиынтықтаған немесе жөндеуден өткізген орнын  және датасын 
көрсете отырып, ұштық қамытының астындағы металпластинкасы; 
жеңнің сыналған күні мен орны көрсетілген бирка. 
Жалғастыру жеңдерінің жай-күйлерін барлық жөндеу түрлерін өткізген 
кезде  тексереді.  Қажалған  немесе  ішкі  жағынан  қабыршықталған, 
кездемелік қабаты жалаңашталғанша жарылған жерлері мен тесіктері бар, 
сондай-ақ  қызмет  ету  мерзімі  6  жылдан  асқан  және  дайындалған  күні 
таңбасы жоқ жеңдер жаңасымен ауыстырылады.