468
6.
Төтенше жағдайларда әрекет ету жолдарын білу сауаттылығы
Бастауыш білім беру сатысында қарапайым функционалды сауаттылықтың тапсырмалар
арқылы кешенді жүргізудің тиімділігі жоғары болады. Оқушы пәнді терең түсініп, алған білімін
сыныптан
тыс жерде , кез- келген жағдайда тиімді пайдалана білуін қамтамасыз ету. Егер осы
шарттар бастауыш сыныпта орындалғанда оқушының функционалдық сауаттылығы
қалыптасады.
Оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамытуда оқу бағдарламасындағы әрбір
пәннің рөлі зор. Соның ішінде бастауыш сынып оқушыларының функционалдық сауаттылығын
дамытуда білім берудің алатын орны ерекше.
«Сабақ беру – үйреншікті жай ғана шеберлік емес, ол – жаңадан жаңаны табатын өнер» -
деген екен Жүсіпбек Аймауытов. Сондықтан қазіргі таңда оқушыларға саналы тәрбие мен
сапалы білім беру ісін
жаңа талап тұрғысынан өзгертіп, оқыту тәсілдерін үнемі жетілдіріп
отыруға міндеттіміз.
Олай болса шығармашыл тұлғаны қалыптастыру үшін әр сабағымызда біз тек оқулық
шеңберіндегі білімді үйретумен шектеліп қана қоймай, кең түрде әр баланың талабына, деңгейіне
сай жұмыстарды саралап, ыңғайластыруымыз керек.
Бастауыш сынып оқушылардың фукционалдық сауаттылық мазмұны келесі мағынада
сипатталады.
Оқушы ертегіні оқып түсінуін, сұраққа жауап беруін, кейіпкерлердің мінез-құлықтарына
баға беруін, олардың
іс-әрекеттерін бағалауын, ертегі мазмұны бойынша қаржылық
сауаттылыққа, оқу, жазу сауаттылығына үйрету. Ертегі қалай аталады? Кемпір «Алтын
балықтан» не сұратты? Оған керегі не еді? Байлық пен қанағат дегенді ажырата алды ма? Ертегі
қалай аяқталды?
А.С.Пушкин «Алтын балық» ертегісі.
Құқықтық сауаттылық және қаржылық сауаттылыққа қазақ тілі пәнінде тапсырма арқылы
оқып жазуға үйретуге болады. Берілген сөздерді пайдаланып, суретке әңгіме құрату. Тапсырма:
«Кім не алады?» Керекті сөздер: жалақы, зейнетақы, шәкіртақы.
Менің отбасым
Оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамытуда математикалық сауаттылық және
компьютерлік сауаттылықтарын математика сабағында мына тапсырманы ұсынуға болады.
Балалар өз ойларын ұтымды дәлелдеп айта алады. Тапсырма: Асан мен Әлия қолда бар
ақшаларына спорт үйірмесіне киетін футболка сатып алмақшы болды.
Ойлана келе, Әлия
қаладағы дүкен қызыметін, ал Асан интернет-дүкен қызыметін пайдаланды.
Сұрақ: Балалар таңдауындағы ұтымды жақтарын ата. Жауабы:
469
Дүкен
Бастауыш сыныптарда математикадан сандық өрнектермен арифметикалық амалдарды,
сонымен қоса 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 сандар, «+», «-», «*», «/» секілді таңбалар және I, V, X, M, L,
C рим цифрларын оқимыз. Ал алгебра, геометрия элементтерін өткенде, латын әріптерін
пайдаланамыз. Әріптерді дұрыс
жаза және оқи білумен қоса, берілген тапсырманы орындау
математикалық сауаттылықты білдіреді. Тапсырма: Тоғыз жастағы баланың жасы екі жылдан соң
және екі жыл бұрын нешеде болғанын есептеп, рим цифрымен көрсет.
Есеп құрастыр
Қоғам тұлғаны қаншалықты жетілдірсе, жетілген тұлға қоғамды соншалықты дәрежеде
дамытады. Мен өз әріптестерімді шәкірттері өз бетінше өмір сүре алатын, адамдар арасындағы
қарым-қатынасты меңгерген, бүгінгі күннің талабына сай
функционалды сауатты азамат
тәрбиелеуге шақырамын.
Достарыңызбен бөлісу: