Литература:
1.
Послание Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева народу «Социально-
экономическая модернизация – главный вектор развития Казахстана». 27 января 2010 года.//
Электронный ресурс: [Официальный сайт Президента Республики Казахстан] –http://akorda.kz/
2.
Государственная программа развития образования Республики Казахстан на 2011-2020 годы.//
Электронный ресурс: http://ru.government.kz/
3.
Азимов Э. Г., Щукин А. Н. Новый словарь методических терминов и понятий (теория и
практика обучения языкам).// М.: Издательство ИКАР, 2009.
4.
Выготский Л.С. Педагогическая психология// М.: Педагогика, 1991. С
5.
Материалы
сайта
«Курс
«Развитие
навыков
функционального
чтения»
https://sites.google.com/site/kursusfunctreading
6.
Леонтьев А.А. Психология обучения чтению “Начальная школа: плюс–минус”, № 10,1999г
7.
Таксономия
Блума.
//
Электронный
ресурс:
http://strenadko.ucoz.ru/publ/ikt/piramida_bluma_taksonomija_bluma_romashka_voprosov/2-1-0-1
Исабекова С.Б.
«№ 82 ЖББМ» КММ, Қарағанды қ.
ОҚУШЫЛАРДЫҢ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҒЫН ДАМЫТУДА ОҚУ
ТАПСЫРМАЛАРЫН ҚОЛДАНУ
Мемлекет басшысы Н.Назарбаев 2012 жылғы 27 қаңтардағы «Әлеуметтік-экономикалық
жаңғырту – Қазақстан дамуының басты бағыты» атты Қазақстан халқына Жолдауында
«Функционалдық сауаттылықты арттыруды» Үкіметке негізгі тапсырма етіп жүктеген болатын.
Функционалдық сауаттылық-бұл адамдардың әлеуметтік, мәдени, саяси және
экономикалық қызметке белсенді қатысуы, яғни жаһандану дәуіріндегі қазіргі тенденцияларды
ұстанып, жасына, мамандығына қарамастан адамның білімін үнемі жетілдіруі. Жалпы білім
беретін мектептерде Қазақстан Республикасының зияткерлік, дене бітімі және рухани жағынан
дамыған азаматты қалыптастыру, оны әлемге әлеуметтік бейімдеу басты мақсат болып
табылады. Қоғамның дамуына байланысты сауаттылық тұжырымдамасының мәні тарихи түрде
өзгерді, жеке тұлғаның талаптарында оқу, жазу, санау, яғни қол жеткізу, қалыптастыру,
функционалдық сауаттылықты игеру қабілетіне емес, белгілі бір қоғамда өмір сүру үшін қажетті
білім мен дағдылардың жиынтығын алды. Қазіргі әлемде дамып келе жатқан көп бағытты
әзірлемелердің әсерінен қоғамның адамға деген талаптарының өзгеруі нәтижесінде
функционалдық сауаттылық ұғымы кең тарала бастады.
466
Қазіргі әлемдік білім беру кеңістігіндегі халықаралық стандарттардың талаптарына
сәйкес оқыту процесінің орталық тұлғасы білім алушы субъект болып табылады, ал оның
субъектісінен алынған білімнің түпкі нәтижесі білім беру жүйесіндегі «функционалдық
сауаттылықты» қалыптастыру мақсатына негізделе отырып, құзыреттер болып табылады.
Қарапайым сауаттылық-бұл адамның оқу, түсіну, қысқа мәтіндер құрастыру және
қарапайым арифметикалық амалдарды орындау қабілеті.
Функционалдық сауаттылық-адамның сыртқы ортамен өзара әрекеттесу қабілеті мен осы
ортаға тез бейімделу және қарым-қатынас жасау қабілеті деңгейінің көрсеткіші. Осылайша,
функционалды сауаттылық белгілі бір мәдени ортада адамның өмір сүруі үшін қажет деп
саналатын және оның әлеуметтік өзара әрекеттесуін қамтамасыз ететін білім, дағды, іскерліктер
жиынтығынан тұрады. Кең мағынада-бұл білім мен дағды әлеміне апаратын жол ғана емес, бұл
ұлттың, елдің немесе адамдар тобының мәдени және әлеуметтік дамуының өлшемі. Осындай
сапалы сипат тұрғысынан функционалдық сауаттылық жеке тұлғаны дамыту тетігі ретінде
қолданылады.
Оқушылардың функционалдық сауаттылығы-бұл оқушының пәнді терең түсіну қабілетін
дамыту, алған білімдерін сабақтан тыс іс-әрекетте, кез-келген жағдайда тиімді пайдалану
қабілетін қамтамасыз ету. Егер, бұл шарттар бастауыш мектепте орындалса, оқушының
функционалдық сауаттылығы қалыптасады.
Бастауыш сынып оқушыларының функционалдық сауаттылығының мазмұны келесі
мағынамен сипатталады:
- оқу, жазу сауаттылығы;
- жаратылыстану ғылымдарындағы сауаттылығы;
- математикалық сауаттылық;
- компьютерлік сауаттылық;
-денсаулық мәселелеріндегі сауаттылық;
- құқықтық сауаттылық.
Оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамытуда оқу тапсырмаларының рөлі зор.
Осыған орай сабақтың әр тақырыбы бойынша ойлау операцияларын дамыту, визуализацияны,
идеяларды біріктіруді және т. б. дамыту барысында сыни және шығармашылық ойлау
дағдыларын қалыптастыруға ықпал ететін зияткерлік тапсырмалар жүйесін құрастырамын.
Оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту мақсатындаД. Толлингерованың
идеяларын басшылыққа ала отырып, келесідей оқу тапсырмаларының таксономиясын
қолданамын (1-кесте):
1-кесте
Д. Толлингерованың идеялары негізінде әзірленген оқу тапсырмаларының таксономиясы
№ Функционалдық
сауаттылық түрлері
Тапсырмалар
мен
жағдайлар
келес
сөздерден басталуы
керек
Функционалдықсауаттылықтыңқалыптасукөрсеткіштері
1
Меңгерілген
материалды
өзге
(оның
ішінде
практикаға
бағдарланған)
қызмет салаларына
көшіру.
Қабылданған
(алынған)
ақпарат
негізінде
...
тексеріңіз,
шешіңіз…,
Басқа қызмет салаларына білім беру ауыстырылған
тапсырмаларын орындаған оқушылардың үлесі. Бұл
жағдайда тапсырмалар болуы мүмкін:
- орындалған жоқ;
- ішінара орындалды;
- орындалды;
- оның орындалуын дәлелдеумен орындалды.
2
Объектілер
(объектілер,
параметрлер)
арасындағы
тәуелділікті
анықтау.
Нысандар
арасындағы
тәуелділікті
анықтаңыз..., неге...,
себебі неде…,
Тәуелділіктерді
анықтау
тапсырмаларын
орындаған
оқушылардың үлесі. Бұл жағдайда тапсырмалар болуы
мүмкін:
- орындалған жоқ;
- ішінара орындалды;
- орындалды;
- оның орындалуын дәлелдеумен орындалды.
3
Берілген
көзден
ақпарат алу.
Экранға
назар
аударыңыз ( сурет /
фото / сурет /
Берілген дереккөзден ақпарат алу тапсырмаларын
орындаған оқушылардың үлесі. Бұл жағдайда тапсырмалар
болуы мүмкін:
467
нысан) ... көргенге
сүйене
отырып,
тізімдеңіз
...
байланыстарды
анықтаңыз...;
ұсынылған
объектінің сипаты
қалай әсер етеді...,
сіздің
көзқарасыңызды
дәйектермен
растаңыз,
дәлелдеңіз…
- орындалған жоқ;
- ішінара орындалды;
- орындалды;
- оның орындалуын дәлелдеумен орындалды
Қорыта келгенде, бастауыш сынып оқушыларының функционалдық сауаттылығының
дамыту үшін сабақ барысында оқу тапсырмаларын ұтымды пайдаланғанымыз абзал.
Достарыңызбен бөлісу: |
