124
функционалды болып келетінін атап өтеміз,себебі ол негізінен стандартты
кәсіби-практикалық тапсырмаларды шешуге, яғни стандартты жүзеге асыруға
және сонымен бірге, кәсіби функциялардың өте шектеулі жиынтығына
бағдарланған.
Жоғарыда айтылғандарға қосымша функционалдылық принципі орта
кәсіптік білім берудегі теориялық және практикалық компоненттердің
интеграциясының маңыздылығы мен негізгі түрін айқындайды. Модульдік-
құзыреттілік тәсілді жүзеге асыру барысында қажетті теориялық білімдерді
таңдау
мұқият
негізделгендігінен,
теориялық
білім
шамадан
тыс
қарастырылады.Мәселені шешу тек теориялық көптігін көрсету ғана емес,
бағдарламадағы қажетті теорияның көлемін анықтаудан тұрады.Осылайша,
шешім модульдік стандарттың (немесе білім беру бағдарламасының)
құрылымында жатыр.Осы құжаттарға еңбек саласындағы қажеттіліктерді
қанағаттандыруға
қажетті
теорияны
қамтитын
қосалқы
модульдер
енгізіледі.Көмекші модульдер құзыреттіліктің әрбір саласында меңгеру үшін
қажетті негізгі теориялық білімдерді қамтиды.
Модульді құрастыру принципі – бұрын көрсетілген функционалдық
принциптің логикалық жалғасы. Білім беру стандартының модулі білім, білік,
ұстаным мен тәжірибенің (құзыреттіліктің) талаптары түрінде сипатталған
толық жиынтығы ретінде түсіндіріледі, соңында тыңдаушы модульге және
кәсіби стандартта көрсетілген кәсіптік қызметтің белгілі бір функциясына
(түріне) сәйкес келуі тиіс. Модуль жұмыс саласы үшін маңызды. Орта кәсіптік
білім беруді процесінде әрбір модуль айрықша бағаланады, ал болашақта жеке
куәландырылады. ФГОС БКО және ОКО білім беру саласындағы негізгі
модульдер жиынтығы кәсіби қызметтің функционалдық талдауының нәтижесі
негізінде анықталуы мүмкін.
Әрбір модуль шеңберінде бір немесе бірнеше кәсіби қызметтің теориялық
және
практикалық
аспектілерін
жан-жақты,
синхронды
зерттеу
жүргізіледі.Модульдік принцип білім беру стандартының және білім беру
бағдарламасының жекелеген жұмыс істеу қағидаттарымен бірге, атап айтқанда,
модульдік бағдарламалардың бір кәсіби модулінде білім мазмұнын анықтайтын
жекелеген, ішкі интегралды құжаттар ретінде болу мүмкіндігін (және
қажеттілігін), сонымен бірге өз кезегінде ФГОС және жұмыс берушінің
қажеттіліктеріне байланысты талап етеді.
Бұл қағидалар ФГОС пен ОПОПБКО және ОКО практикалық-бағытталған
(модульдік) компоненттеріне және білім беру бағдарламасына тікелей қатысты
және жалпы білім беру блогын құрайтын тұтастай дәстүрлі негіздегі тиісті
пәндерге жатпайды.
Көптеген отандық және шетелдік зерттеулер көрсеткендей, жалпы білім
беру мен жалпы кәсіби пәндерді құзыреттілікке негізделген модульдік тәсілге
аудару әрекеттері кәсіптік білімнің тиісті компоненттерінің сапасын
төмендетуге алып келеді, бұл білім адамның негізгі капиталына айналған кезде
өмір бойы оқыту стратегиясын іске асыру жағдайында қолайсыздық тудырады.
125
3.2 Кәсіби педагогикалық білім беруде дуальді оқытудың
мүмкіндіктерін пайдаланудың дидактикалық негіздемесі
Дуальді жүйеде өндірістегі кәсіби оқытудың дидактикалық негізін кәсіби
білім беруді ұйымдастыру Ережесі құрайды. Олар кәсіби білім туралы Заңда
қамтылады және федералдық мемлекет деңгейінде реттеледі. Ережелерде
кемінде бес құрамдас компонентті қамтуы керек:
- кәсіби оқытуды қамтамасыз ететін ресми танылған академиялық
мамандықтың атауы;
- кәсiби білім берудің ұзақтығы, ол оқыту мамандықтары бойынша ресми
органдармен белгiленедi;
- білікті жұмысшы меңгеретін кәсіби оқыту пәніне тиісті білімдер мен
дағдылар (мамандық сипаттамасы);
- оқу жоспарының үлгісі, бұл өндірістегі арнайы оқу бағдарламасын
құрастырудың негізі болып табылады;
- емтиханға қойылатын талаптар.
Оқу мамандығының сипаттамасы. Біліктілік (белгілі бір ресми танылған
академиялық мамандық бойынша кәсіби даярлау аяқталғаннан кейін дәлелдеуді
қажет ететін білім, дағды, (мінез-құлық) мұнда қысқаша түрде сипатталады.
Бұл білім мен дағдылар типтік оқу жоспарында жан-жақты талқыланады, шебер
тәжірибеден өтіп, практикаға сүйенеді. Оқу мамандығының сипаттамалары
кәсіптік даярлаудың бүкіл процесін құру үшін білім беруші шеберге құнды
нұсқаулар береді. Бұл ережені растау үшін «өнеркәсіптік электроника маманы»
мамандығы бойынша білім беру мамандығының үлгісінен мысал келтірейік.
Білім алушыны осы мамандық бойынша дайындау үшін білім беруші
шебер кәсіби шеберлік пен кәсіби педагогикалық біліммен қатар келесі арнайы
білім мен дағдыларға ие болу керек:
- кәсіптік білім беру саласында;
- оқыту кәсіпорындарын ұйымдастыру және құрылымы туралы;
- еңбек заңнамасына, тарифтік жоспарға, еңбекті қорғауға қатысты
заңдарды білу:
- қоршаған ортаны қорғау, азаматтардың жеке ақпаратын қорғау және
энергияны ұтымды пайдалану;
- механикалық бөлшектерді өндірудегі білім мен дағдыларды;
- механикалық қондырғыларды дайындау бойынша білім мен дағдыларды;
- механикалық, электромеханикалық және электрлік бөлшектер мен электр
қондырғысы жинақтау бойынша;
- сымдарды төсеу және қосу саласында;
- бөлшектерді, электр құрылғыларын және басқа да функционалды түрде
бөлінген жабдық бөліктерін пайдалануға беру туралы [165, c. 3].
Кәсіптік білім беруді ұйымдастыру туралы Ереженің негізгі
компоненттерінің бірі болып табылатын білім беру мамандығының
сипаттамасы, ары қарай стандартты білім беру жоспарына нақты енгізіледі.
Оқу мамандығын меңгеру үшін қажетті біліктілік жоспарда нақты және
жан-жақты сипатталған. Типтік оқу жоспарында оқу материалдарын уақыт пен
Достарыңызбен бөлісу: |
