Дипломдық ЖҰмыс тақырыбы: «Алматы облысының туристік рекреациялық географиясы»

Жоғарыда көрсетілген аумақ облыстарында өзендерден басқа да көптеген шағын өзендер де бар. Алматы облысының таулы өзендері қарқынды толқынды, олар жуан тамыр жыныстарында өңделген, шатқалдардан ағып өтеді.

Көлдің батыс бөлігінде балықтардың 20 түрі мекендейді: сазан, көксерке, балқаш алабұғасы, маринка және т.б.

Бұл нағыз қамысты топырақ жер, мұнда бағалы тері беретін көптеген ондатр отарларын асырайды. Өкінішке орай, шаруашылық мерейтойларының өтуінің кесірінен Балқаштың ары қарай дамуы қазіргі кезде күйзеліске ұшырауда.

Қапшағай суқоймасы Іле өзенінде орналасқан. Қапшағайдағы ГЭС тұрғызу құрылысымен байланысты. 1970 жылдан бастап толған. Ауданы 1847 км², ұзындығы 187 км, ені 23 км. Оң жақ жағалауы төмен толтырылған, жайқап, сазды. Оның үстінде көптеген демалыс зоналары орналасқан. Қапшағайда 26 түрлі балық түрлері мекендейді: ақмарқа, мөңке балық, тұқы, табан балық және т.б.

Алматы облысы аумағындағы демалыс орындарында бірнеше емді қайнар көзді жерлер орналасқан.

Алакөлде мекендейтін балық түрлері: осман, губач, сазан, көксерке, алабұға, маринка. Өзен сағасында ондатрлар мекендейді.

Алматы облысы аумағындағы демалыс орындарында бірнеше емді қайнар көзді жерлер орналасқан.

Қорамдық минералды қайнар көздер. Алматы қаласынан шығысқа қарай 125 км-дегі Шелек ауданында орналасқан. Асқазан – ішек қуыс ауруларын, жүйке жүйесін , бауыр ауруларын , понкретитті және т.б. ауруларды емдейтін ем орны.

“Тау-Түрген”-нің термалды қайнар көзі. Түрген қайнар көздері Алматы қаласынан 60 км және Түрген ауылынан 20 км қашықтықта орналасқан. Су температурасы +27˚. Көркем тау шатқалы 1400 м биіктікте орналасқан. Химиялық құрамы бойынша сульфатке-натриге-кальциға жақын келеді. Ол бұрыннан жақсы атаққа ие. Қайнар көздің суы сарп ауруын және т.б ауруларды емдейді.

Алма – Арасанның қайнар көзі Алматы қаласынан оңтүстікке қарай 25 км жерде, 1780 м биіктікте орналасқан. Қазіргі таңда Алма-Арасан демалу орны бар. Мұнда минералды сулардың температурасы 9˚ тен 38˚ дейін. Минералды сулардың 16 қайнар көздері бар. Алма-Арасанның минералды суы сарп ауруына, құяң ауруына, жыныс ауруларына шипалық ем береді.

Аяқ-қалқан. Іле өзенінің сол жақ жағалауындағы құмды шөл даласында шипалы су бар. Бұл судың қайнар көздері бір-бірінен 10-15 м қашықтықта орналасқан, үш жерден шығады. Судың температурасы +23 ˚, 27˚. Минераландыру - Қазақстан термаларымен салыстырғанда ең үлкені, мұнда 1 литрінде 0,1 миллигармм бром мен кремни қышқылы бар. Суды асқазан ауруларына, сондай-ақ бүйрек және тері ауруларын емдеуге қолданылады.

Арасан-Қайнардың қайнар көздері. Бұл қайнар көздер Алматы қаласынан батысқа қарай 135 км және Отар станциясынан 35 км қашықтықта орналасқан. Теңіз үсті деңгейінің биіктігі 1300-1400 м. Қайнар көздер тереңдігі 40 см болатын қатар жатқан төрт шұңқырлардан ағып өтеді. Су температурасы +18,5˚, +23˚, +25˚.

Горельник қайнар көзі. Горельниктің қайнар көзі Алматы қаласынан оңтүстікке қараған теңіз үсті деңгейінің биіктігі 1930 м, 22 км жерде орналасқан. Судың температурасы +22˚ жетеді. Минерализация сипаты бойынша ол Алма-Арасанға ұқсас келеді.

Боролдай көлінің балшықтары. Көл Іле өзенінің сол жақ жағалауындағы Шелек ауданының Моловодный ауылынан 40 км жерде орналасқан.

Мынбұлақ – “Тысяча ключей”. Әрбір жазира бұлақтардың арқасында пайда болады. Яғни бұл орыс тіліне аударғанда “Тысяча ключей” дегенді білдіреді. Бұндай бұлақтар саны әрине бізде жоқ, оның атауын көшпенділер мен дала адамдары қалдырған. Бірақ отыз шақты бұлақ бар екені анық. Мүмкін бұрынғы кезде отыз бұлақтан да көп болған шығар, бізге бұл мәлім емес.

Бұлақтар Матай тауынан пайда болған. Жер асты лай сулары кейбір жерлерде жер бетіне шығады. Бұлаққа жақын орналасқан құрғақ жерлерде қамыстар, сексеуілдер өседі. Төбелірдің арасынан сары түлкілерді немесе олардан кішірек қарсақтарды көруге болады. Кейде су ішуге жайрандар да келеді.

Әрбір жазира – шөл даладағы меруерт сияқты!

Алматы облысында әр түрлі өсімдіктер түрлері өседі, ол климаттық және топырақ- гемографиялық жағдайына байланысты. Негізгі рөлді жота беткейінің экспозициясы атқарады. Жеке жоталардың бөлігінің шекаралық деңгейі көлденең белдеуде.

Оңтүстік беткейінде күннің қатты қызуынан олар бірнеше метрге жоғарылайды, мұнда орман белдеуінің түсуі сирек емес; ал солтүстік беткейде бұл шекаралар әрине төмендейді, көне жыныстар анағұрылым кең тараған.

Облыстың солтүстік бөлігінде Оңтүстік Балқаштың шөлді тегістігі бар, бұл жерде көбінесе құйылмалы құм сілемдері, тұзды, топырақты сор жерлер, тақырлар дамыған. Мұнда сексеуіл өседі, үстіңгі қабаты сортаң топырақты.

Балқаш көлінің және Іле жағалауында қалың қамыс өскен, тоғай орман алқаптары кездеседі. Құмды шетте жыңғыр мен шенгел өседі.

Тау алды тегістігінде теңіз деңгеінің биіктігі 500 м –ден 800м дейін, дәнді- алқап дала белдеуі орналасқан. Дәнді-алқап даласының негізгі сілемдері Іле Алатауында таралған, сонымен қатар Кеген, Текес және Шалқұдұсу өңірлерінде тараған.

Тау бөктері биіктігінде 1200-ден 1800-1900 м дейін әр түрлі шөп пен дәнді дақыл даласы (қарағай, терек, рауаш,атқонақ даласы және т.б) және жапырақты орман өседі. Көлеңке беткейінде бұталар, итмұрындар, бөріқарақаттар, долананлар өседі. Бұдан олар жабайы алма, өрік, көк терек, үйеңкі ормандарына ауысады.

Бұл белдеудің жоғарғы бөлігінде жапырақты орман алқабы алып жатыр. Оларға: алма, шетен, өрік, үйеңкі, көк терек және қара мойылдар жатады.

Субальпілік өсімдік белдеуі 2600-ден 3100 м биіктікте орналасқан. Ол барлық жоталардағы биік таулы учаскілерін алып жатыр. Орман жайылымынан альпілікке ауысады. Көне тұқымдастар өсімдіктер аз көлемде өседі. Белдеудің жоғарғы шекарасынан көне аршалар кездеседі. Белдеудің төменгі бөлігінде тянь-шань шыршаларынының жеке түрлері кездеседі. Альпілік өсімдіктер Іле Алатауында, Жоңғар Алатауында, Күнгей және Терек Алатауында, Кетмен жотасының биік таулы белдеуінде өседі. Альпілік пішен жайылымы ең төменгісі – 30-20 см дейін.

Алматы облысының фаунасы әр түрлі және бай. Ол табиғат жағдайының қалыптасуына байланысты. Аймақтағы шөл далалы және таулы бөлігінде анағұрылым жануарлар әлеміне бай. Жабайы аңдардың ішінде көбінесе қасқырлар мен түлкілер таралған. Басқа жабайы аңдардың ішінен таулы жерлерде барыс, сілеусін, сирек кездесетін аюлар мекендейді. Іле өзенінің төменгі пішенінде жабайы мысық – манул, кейде жолбарыстар мекендейді.

Солтүстік-батыс шөлді-дала бөлігінде сайгалар мекендейді. Қазақстан аймағында сайганың мүйіздері, еттері және терілері үшін аулайды. Оның кесірінен олардың саны күрт төмендейді. Тіпті кейбір жерлерде ол жойылып кеткен. Қазіргі кезде сайгаға аңшылыққа шығуға тиым салынғандықтан олардың саны анағұрылым өсті.

Кейбір облыс тегістігінде жайрандар кездеседі, олар спортты аң аулаушылық болып табылады. Биік таулы аудандарда қос тұяқтылардан арқар мен тау ешкілері мекендейді. Олар да бағалы жануарлар болып табылады. Іле өзенінің өңірінде елік мекендейді. Оларды қорғау бойынша мерейтойлар өткізіледі. Бұл жерлерде қабандар кездеседі, олардың етін, терісін және қылтандарын алу үшін аңшылыққа шығады. Оңтүстік-шығыс таулы орманда маралдар сирек кездеседі, оның мүйізінде бағалы ем дәрісін жасайтын заттек бар, одан мүйіз дәрі жасап, медицинада қолданылады.

Балқаштың оңтүстігінде кеміргіштер мекендейді. Ол Іле Алатауында, Кетменде, Жоңғар Аалатауында сирек кездеседі. Бұл жерде көбінесе борсықтар, қояндар және т.б мекендейді. Таудың оңтүстік-шығыс бөлігінде суыр кездеседі, оның терісі өте бағалы болып саналады.

1935-1936 ж.ж. Іле өзенінің атырауында акклимитизациясы мақсатында андатрды шығарды. Қазіргі кезде бұл аңның саны анағұрылым өсті. Кәсіпкерлік оған маңызды мән берді. Балқаш ауданында ондатр шаруашылығы құрылды.

Алматы облысы үшін сондай-ақ күзен, аққалақ және ақкіс бейімді.

Құстар әлемі бай. Тоғайларда кәсіпкерлік түрі қырғаул болып табылады. Далаларда жабайы құстар мекендейді: ергежейлі бүркіт, кезқұйрық, оба бүркіті, ителкі және т.б. Сонымен бірге мұнда сексеуілді торғайлар, дуадақтар, сұр тырналар, бөденелер, саджалар, сексеуілді сойкалар және т.б. мекендейді. Су айдынында көптеген ұшпалы құстар түрлері кездеседі. Олар: үйрек, қаз, аққу, ақ және сұр балшықшы түрлері. Тауларда күркетауықтар, алпілік ұзақтар, таулы құрлар, түйетауықтар мекендейді.

«Алматы облысына саяхат» турының жалпы шығыны (у. е.)

Көптеген көрікті жерлер дем алушыларды тартады, бірақ биліктің назарына бөленбеген.

Құпия төбе. Шолақ-Жегиде сай түбінде құрғақ бурьян тастан құралған қорғандардан, құраған шөлдегі өсімдіктерден биіктігі 8 метр, диаметрі 15 метр болатын ашық жасыл төбе көрінеді. Ол төбеде қалың биік шөп өседі, одан өту оңайға соқпайды. Төбе жотасын бірнеше сок ағаштары, одан төменірек барбарис бұталары көрініп тұр. Төменірек өте ескі моланың төмпешіктері байқалады. Кезінде адамдар тұрған сияқты.

Қурап кеткен шөлдің ортасында жасыл төбе бір сыр жасырғандай көрінеді. Әңгіме, бәріне қарағанда, бұлай болды. Тау астынан бұлақ шыққан, айналасында шөр пен ағаштар өскен, бірте-бірте шаң жаңып, ол шөлдің желімен келгендігі. Әйкенмен, өсімдіктер жоғарылай алып, топырақтың бетіне шығып, ақырында төбе пайда болды. Төбе мың жылдықтар бойы, іші дымқыл, өсімдік тамырларын жайлап өсе береді. (38).

Қату тау тауы – қара таулар, тасты, терең саймен каньоны бар, мүлдем сусыз жер, шандығында қатандық елес береді. Құрғақ тасты шөл арасында сирек сексеуіл өседі. Кей бұталары жоғары қарай өрлеп өседі, тастың арасынан жазықтық шөлдің ағашын көрген ерекше көрініс. Тастарды ешкі, бұғы, аңшы, иттің сүретін көруге болады. (39).

Нағыз үнгілер Жоңғар-Алатауының батысындағы белгісіз, тек қай жерде желдетілетін, терең емес және ашықтарын кездестіруге болады.

Үңгірдің біреуіне кіреберісте ұсақ щебеньді кездесуге болады. Үңгір қабырғалары тар сәулемен жарықтанады. Үңгірдің бағыты қатаң түрде батыстан шығысқа қарай. Бұл үңгір адам қолымен жасалған. Ол ортағасырларда құрылған, қыста малшылардың баспанасы, ежелгі патриархалдық бақсылық культке жатқызылды.

Үңгір әр түрлі мақсаттарда қолданыла алады мысалы, отшельник, сиқыршы, бақсы, жабайы және терең ке де баспана болатын.

Үңгірден 100 метрлік қашықтыққа, жалғыз қорған орналасқан. Сол жерде көптеген жылдар бойы жалғыз өмір сүрген отшельник мәйіті табылған ба екен?

Тағы бір құпия! Таңдың артында, үңгір қазылған жерде, мыс тотығы жабылған ашық жасыл тастардан құралған кубты көруге болады. Оның жақтары әр қайсысы 4 метрден. Тастар бірақ шөп жамылған, кейде бірнеше миллиметрге дейін, өздігінше еш мыс құрамайды. Бұл порфирлер, саңылаулардан су өтіп, су құрамында мыс тұздары тұңба құраған. (23).

Қазан үңгірі. Іле Алатауының солтүстік жотасында, Шымбұлақ тау шаңғылық базадан 3км жерде орналасқан ұзындығы 1390 м болатын Қазақстан территориясындағы ең үлкен үңгір болып табылады. Ол мұзды ені 1-3м, биіктігі 8-10м ұңгір, жоғарыға қарай тарыла түседі, кей жерін қырау басқан. Теңіз деңгейінен 3300м жоғары орналасқандықтан және көшкін жүру қаупі болғандықтан, ешкім тұрмайды. (23).

Назугум үңгірі. Бұл үңгір Ұйғыр ауданында «Халықта басқа таңдау жоқ: құлдың бар жерде, өмір жоқ». Осы ұйғыр мақалынан боталып ескерткіш тақтасында мәтін жазылған, ол кіреберісте орналасқан, бұл үңгірде Ұйғыр халқының қаһарманы Назугум, Манчжур-Қытай басқыншыларынан жасырынды. Казугум үңгірінде ақ таспен жол төселген, арнайы көрабисалар қойылып, келгендер тілектерін жазып сала алады, ал ғашықтар бір-біріне беріктігін дәлелдейді. (23)

Шамарауше үңгірі. Талғар ауданында орналасқан, Талғар тауының күрделі қырында 50-70 м биіктікте орналасқан. Кіреберіс тар, жоғарыға қарай үшбұрыш болып созылады, ұзындығы 50м, биіктігі 1,5м. Жарқанаттар өмір сүреді.

Шымбұлақ шатқалы. Шымбұлақ шатқалы 2200-2500м, биіктікте орналасқан. Биіктіктері: Школьник 3800м, Шымбұлақ 3500м, Талғар перевалы 3200м.

Табиғи жазымды жағдайлар альпинистер, туристер, таз шыңғышыларына ыңғайлы биіктігі 900-1000 метрге дейін құбылмалы шаңғы трассаларын салуға мүмкіндік береді. Сол үшін 1954ж, Шымбұлақ аты таушаңғылық спорттық база жұмысын бастады. Спорттық түсу трассасының ұзындығы 3500м, слалом-гигант-1500м, орташа ені 25м, үлкен 11-29. Осындай параметрелер спортсмендерге үлкен жылдамдықта қазғалуға мүмкіндік береді. Тау шаңғылық трасса техникалық белгілері бойынша Еуропаның үздік трассаларынан кем емес, ал сырғанақтығы бойынша асып түседі. (23) .

Сонымен қатар, аталған жерлердің барлығы экскурсиондық объектілері түрінде пайдаланыла алады. Соған қоса бұлардың барлығы туризмдей толық бір бағытты, көп тараған бағытқа айналуы ықтимал, «әсіресе шетелдік туристердің адам қолы ұшы тимеген дерлерге ұмтылуын әбден қанағаттандырады. Көптеген мемлекеттерде тараған туризм түрі-экотуризм жайлы.

Табиғи туризм және экотуризм ӘСҰ (ВТО) анықтауынша бұл адам аяғы баспаған табиғи жерлер. Экологиялық туризм мақсаты мен әдісі-бақылау, өсімдік және жануарлар әлемін зерттеу, мәдени құндылықтар, ежелгі және қазіргі замаңғы құндылықтарды зерттеу. Табиғи туризм басқа туризмнен айырмашылығы табиғаттың тікелей әсерінің өте төмен болуы және инфраструктураның кең дамығаны (мысалы, американ экотуристері бес жұлдызды қонақ үйлерде тоқталып, табиғатқа шығулары бәсеңдемейді) (39).

Экотуризм әдістерінің диапазоны өте кең-өсімдік және жануар әлемінің табиғи жағдайын зерттеуден, демалыс күндері табиғатқа шығу-демалу мен зерттеуі ұластыруға әбден мүмкін. Егер экотуризмді Қазақстанда дұрыс және мамандырылған ұйымдастыру орын алса, зерттелмеген жерлерге құштар болған экотуристер тартылар еді. Оның үстіне, зерттелмеген жерлер Қазақстан территориясында өкінішке орай, толы. (17).

Қазіргі кезде, Алматы қаласының туристік фирмаларының ұйымдастыруы бойынша табиғи-танарлық турлар ұазқтығы бойынша, ауқымы мен мазмұны бойынша және тағы басқа, диплом жұмысының ІІІ тарауында жазылған.
Алматы облысының негізгі туристік маршрут (бағдар).

Совет Өкіметі кезінде туризм және экскурсия жөніндегі кеңес «Алматаң», «Алматы» туристік базалары, «Медео» және «Алатау» туристік қонақ үйлер ұйымдастырып, 16 туристік маршрут ұсынылды.

«Алатау» туристік базасы мынадай маршрутын ұсынады:

-«Іле Алатауында ұзақтығы 15күн;

-«По альпийским лугам Зайлийского Алатау», ұзақтығы 15 күн;

-«Мәңгі көк Тянь-Шань шаралары өлкесінде» ұзақтығы 10 күн;

«Алматы» туристік базасы.

-«Алматыда және оның төңірегінде», ұзақтығы 10 күн;

Туристік қонақ үй «Медео»:

-«Іле Алатау асуларынан», қиындықтың күрделілігі 2-ші дәрежесі, ұзақтығы 16 күн;

-«Көк шырша өлкесінде» күрделігі қиындықтың 1-ші дәрежеде, ұзақтығы 15 күн;

-«Іле Алатау қыраттары» ұзақтығы 10 күн. (3).

Алматы облысында өтетін ұзақтығы бойынша, күрделілігі территория ауқымы бойынша түрлі турлар Ю.Ковалев, М.Маркович, В.Степанов, М. Грудзинский, П. Мариковский, А. Поздеев және басқа саяхатшылар мен өлкетанушылар ұсынған болатын. Олар шағын путеводитель шығарып, жаңадан бастаған туристерге кеңес беріліп турлардың сипаттамасы көрсетілген. (32,33,34,35).

КСРО кезінде жалпы туризм-ішкі болғандықтан, Қазақ ССР-інде 20 туристік база, 10 туристік қонай үй және сондай бүкіл одақтық туристік маршрут қызметін атқарып тұрды. Бұл жоспарлы туризм болды. Оның түн негізінде өздігінен жасалған туризм болды: әр кәсіпорында туристік, альпинистік клубтар мен секциялар бар. Қатысушыларға туристік жорыққа, алпинистік шығулары үшін марапатталды. Мемлекеттік саясат солай болды.

Нарық бар жүйені бұзды, сақтап қалуға тұратын негіздерді жойды. Сондықтан барлығына қол жетерлік туризм, дене шынықтыру түрінен сезім шынықтырып, экзотика, қалталы азаматтарға ғана қол жеткізерлік іске синоним болды. (12).

Қазіргі кезде Алматы қаласының туристік фирмалары Алматы облысындағы табиғи-тану турларын ұйымдастырумен айналысады. Олар төменде көрсетілген.

Алматы қаласының облысындағы табиғи-тану турларын ұйымдастырушы қаланың фирмалар саны көп емес. Бар турларды келесіндей бөлуге болады:

1. 
   территория ауқымы бойынша:
   

б) Алматы облысы орталығы Талды-Қорған қаласы және оның төңірегімен өтетін маршрут.

2) ұзақтығы бойынша:

а) демалыс күн маршруты

б) 2-3 күндік маршрут (уик-энд)

с) 57 күндік маршрут

д) 8 күн және жоғары маршруты.

3) құны бойынша

а) арзан турлар

б) қымбат турлар

4) максималды топ қатысушылар саны:

а) 9-12 адам

б) 13-16 адам

с) 16-20 адам

д) 50 адамға дейін.

Өкінішке орай, ұсынылған туристік фирмаларды турлары шетелдік туристерге арналған. Тур құнына: Қазақстан Республикасында шетелдіктерге визалық қолдау, қымбат қонақ үйлерге қоныстандыру табиғи парктерде, трансферде, транспорт аудармалы қызметі, гид-экскурсовод қызметі, музейлердегі кіру билет құны, табиғи парк территориясына кірудегі экологиялық пост және тағы басқа. Сондықтанда табиғи тану турларының қымбатқа соғуы.

Алматы қаласының турфирма қызметін сараптау нәтижесінде негізгі бағыттар белгіленді:

1. 
   Іле өзенімен үрленді қайықтармен жүріп өту;
   
2. 
   Шарын каньонын шарлау;
   
3. 
   Іле Алатау тауларына тур;
   
4. 
   Іле Алатау паркіне бару;
   
5. 
   Тянь-Шань таулы көлдеріне тур;
   
6. 
   Талды-Қорған қаласының төңірегіне саяхат;
   
7. 
   Алматы облысына орнитология турлары;
   
8. 
   Шытырман оқиғалы турлар;
   
9. 
   Алматы облысы табиғи паркіне саяхат;
   
10. 
    Демалыс күн турлары.
    

Төменде «Фараб» агенттігінің турының сипаттамасы көрсетілген.

Бірінші күн. Жүзу құрылыларының дайындау, құтқару жігіттері, қауіпсіздік техникасына жалпы мәлімет, аз көлемде ланч беріледі. Сол жағада 1 сағаттық жүрісте 8 метрлік цилиндрлі тас Чертов Палец (Шайтан саусақ). Бұл жерде қыдырып, қызықты фото мен видеокадрлар естелікке түсіруге болады. 1,5 сағаттан соң Шайтан Саусақ тасынан кейін, оң жағалауында отвесные тастар тау-тасқа шығушыларға арналған ақ үшбұрыш пен маркировка жасалған маршрутты көрсе болады. Бұл жерде Тамғалы-Тас шатқалы басталады, ол ХVІІІ ғасырдың суретінің тастағы суреттермен, осның ішінде Будда суреті белгіленген. Өзені бойымен жүзу барысында қалың өсімдіге толы кішігірім аралдар көріне бастайды. Жағалық тастар көз алдында биіктікті жоғалтып тегісірек көрінеді. Бір жарым сағаттан кейін суға жақындап келеген жар тастарды көруге болады. Бұл әйгілі тарихи ескерткіш-жазулы тастар-көптеген туристер мен демалушылардың сиынатын жер. Аңыз бойынша, бұл жерлерде уақытша сол кездердің улы әскер басы Шыңғыс ханның тағы болған. Дәл осы жерде шатырлы қалашық құрылып, ал туристерді ыстық тағам көруде. Ыстық тағамнан кейін демалуға болады, қалауы бойынша шөл далада, тау тасты көруге болады. Көркем жағалауда серуен және суға шомылып алуға әбден мүкін. Кешкі уақытта, кешкі ас және көңіл көтеретін бағдарлама болады.

2-ші күн. Фото және видеоға түсіру таңатуын түсіруден басталады, жүзуге дайындық. Өзен бойымен жүзу барысында каньон тереңдігі кішірейеді. Тамғалы Тас шатқалы бір сағат бойы созылады, өзен кеңсе байтайды, кей жерлерде 300-400 метрге дейін жетеді. Жүзу барысында балық аулауға болады. Тағы 2 сағатан соң өзен канбоннан мүлдем шығып, күрт солтүстікке бұрылады. Ең жоғарыда тоғай орманның алғашқы ағаштары көріне бастайды. Тағы 1 жарым сағатан кейін оң жағалауда су жинағы көрінеді. Осы жерден шамамен бір сағат жүзуде тұраққа ыңғайлы және көркем жер, құмды плеске жетуге болады. Тұрақ орнынан алысырақ жерде оң жағалауда Малайсары қыратының массиві көрінеді.

Келе салысымен сіздерді түскі астық дастархан, демалыс, кейінірек туристік жорықтық Скиф моншасына баруға болады. Оның мүмкіндігін өзіңіз байқауыңыз керек, артынан Іле өзенінің таза суына шомылып қайтсаңыз болады. Тарихтан белгілі бұл оның денсау ықтыру күші көптеген қалалық моншалардан өте күшті. өйткені жылу көзі ретінде милион жылдар бойы ғарыш пен жердің энергиясын сақтаған табиғи тас қолданылады.

Индра-Тур туристік фирмасы сол турды Балхаш көліне дейін сөзу арқылы өзгертті. Ұзақтығы 11 күн, 10 түн.

Тур бағдарламасы:

1-ші күн. Аэропортта қарсы алу жиын орнына дейін трансфер (300км) қапшағайдың көпірінің жанындағы «Ласточка» кафесінде таңғы ас. Түскі ас. Палаталарға жүктеу. Жүзу (10км) кешкі ас. Палаткаларға түнеу.

2-ші күн. Таңғы ас. Түске дейін жүзу (20км). Түсуі ас. Жүзу (20км). Кешкі ас. Палакаткаларда түнеу.

3-ші күн. Таңғы ас.Түске дейін жүзу (30км). Барханда демалыс. Түскі ас. Балық аулау.

5-ші күн. Түске дейін жүзу. (10км). Ашық суда балық аулау. 3 қалмақ су басып кеткен ауыл жанында Барханда тоқталу. Кешкі ас палаткаларда тұнеу. Тоқталу. Кешкі ас. Палаткаларда түнеу.

6-ші күн. Таңғы ас, Вальков (20км) көліне жүзу. Плоттағы түскі ас.

7-ші күн. Көлдегі күндік, балық аулау. Көлге экскурсия. әр түрлі суда жүзген құстар (аққу, қазанқап, үйрек, қаз). Лилия, кувшинки.

8-ші күн. 40км жүзу.

9-ші күн. Қарабалта саясына дейін жүзу. Өзен дельтасында шоқтау. (4км).

10 күн. Балқаш-шығанағы арқылы өту. Балқаш көлі. Қаруяқ ауылына дейін 25 км жүзу. Алматы қаласына дейін автокөлікпен жүзу. 400 км.

11 күн. Қонақ үйде орналасу. Таңғы ас. Монша демалыс, түскі ас. Қала ішінде экскурсия. Аэропортқа трансфер. Үйге қайту.

Индра-тур. Фирмасы «Іле өзені дельтасында су-астап аулаушылық.»

Ұзақтығы 10 күн/9 түн.

Тур бағдарламасы.

1-ші күн. Аэропортта қарсы алу, Алматы қаласында қонақ үйде түнеу.

2-ші күн. Таң атқанда топ Алматы қаласынан шығады. 280 км-ді өтіп Арал-төбе ауылына жетеді, ол Іле өзені жағасында орналасқан. Түскі ас. Құрылғыларды катерлерге тиеу және жүзуге шығу. 4 сағаттан кейін 120 км өту. Шығорай сағасына жақын оқтау. Биік Бархан үстінде өзенге деген көркем көрініс ашылады, палаталық лагерь құрылады, әдемі фото, және кино түсірілімі.

3-ші күн. Ұмытылмас таң атуды қарсы алу. Таңғы ас. Су асты аулау үшін қажет құрылғыларды дайындау және тексеру. Қайықпен аулау жеріне дейін жеткізу 20 минут. Су асты аулауы (3-4 сағат). Лагерьге қайту. Түскі ас. Қармаққа, спинигқа, балық аулау, құмды жаға жайды шомылу. Ошақ қасында кешкі ас. (көктал-фирменный асы).

4-ші күн. Таңғы ас. Шықарай сағасында қайықпен қыдыру. Су асты аулау, волейбол, бадминтон, жаға жайды шомылу. Кешкі ас.

5-ші күн. Таңғы ас. Лагерьді жинастыру. Құрылымдарды тиеу. Валь-коль көліне дейін қайықпен көшу. (1сағат). Барханның үстінде палаталық лагерь құру. Түскі ас. Көлдер мен ағыстарға қайықпен бару. Су асты аулау. Кешкі ас.

6-ші күн. Таңғы ас. Іле өзені дельтасының әдемі ағысымен су асты аулау орнына дейін қайықпен жету (30-50минут). Су асты аулау. Түскі ас. «Аққу» көліне бару. Флора және фаунаның фото, кино түсірілімі. Ошақ қасындағы кешкі ас.

7-ші күн. Қайықпен су асты аулау жеріне жету. Су асты аулау. Лагерьге қайту. Түскі ас. Аңшы мен балықшы үйіне бару. Кешкі ас.

8-ші күн. Таңғы ас. Қайықпен су асты аулауға бару. Су асты аулау. Түскі ас. Іле өзені дельтаның көлімен ағыстарына қайықпен керемет экскурсия. Фото, кино түсірілім. Кешкі ас.

9-ші күн. Таңғы ас. Палаткалық лагерьді, құрылымдарды жинастыру. Катерлерді тиеп-үйге. Өзен бойымен катерлермен жоғары көтерілеміз 5-6 сағат. Жолда ланч. Өзен бойымен Арал-Төбе аулына жетеміз. Алматыға дейін автокөлікпен жету. Қонақ үйде орналасу.

10-күн. Таңғы ас. Тау аяғында демалыс. Түскі ас. Қала ішімен экскурсия. Монша. Қоштасу кешкі асы.

Аэропортқа жету.

Тур құны: 2-6 адамға дейін: тәулігіне 95 у.е.

Шарын каньонында зерттелмеген жерлерге сапар.

Бұл сапарды шетелдіктерге «Фараб» агенттігі, «Жібек жолы», «Жаңа Нұр» ұсынады.

Алматы-Шелек-Шарын каньоны-Алматы маршруты.

Мерзімі (15 сәуір-15 қазан).

Тур бағдарламасы:

Негізгі лагерь орнына келіп жету, жаңа жермен туристерді таныстыру, демалушыларды палаткаларға бөлу.

Қауіпсіздік техниканы және еуропалық кухняға ие палатанын қалашықта тұру.

Шарын каньоны айналасымен танысу, ұзақтығы 4-5 сағат. Жергілікті флора және фаунамен танысу. Шарын каньоны Алматыдан шығысқа қарай 220 км-де, Райымбек ауданында орналасқан. Алатау тауынан шыққан Шарын өзені Ілеге жақын Жалаңаш шоқысын бөледі. Кей жерлерде каньон тереңдігі 300 м-ге жетеді. Каньон ішімен күшті және тез ағынды (10-12 км-сағ) су категориялық жүруге (5-6 күрделілік) кеңдігі 35-40 метр. Негізгі Шарын каньонына басқа каньондарда ұласып жатыр, өз кезегінде көріктігі бас каньоннан кем емес.

Өзенде шомылу және дем алу. Таң атуды қабылдау және видео түсірілімге, ұзақтығы 4-8 сағат болатын Шарынға тиесілі жаңа үлкен Темірлік каньонына жорыққа көтерілу. Бұл каньон аз зерттелген және жаңа ашылулар қатарында үлкен қызығушылыққа ие.

Су жағасында бұталар, туранға ағаштары, қалың шөп, осы бай өсімдік әлемінде мынадай жануарлар кездеседі: қоян, ешкілер, қосаяқтар, кекілік және т.б.

Қазақстан тұрғындарына арналған бір күндік Шарын каньонына сапар ішкі туризммен айналысатын қалалық турфирмалар өте көп.

Іле Алатау тауларына тау, бәлкім бұл Алматы облысындағы кең танымал турдың бірі, ол «Жаңа Нұр», «Central Asia Corporation», «МТА», Индра-тур туристік фирмасы ұсынған маршрут сипаттамасы.

Ұзақтығы: 7 күн.

Мерзімі: Маусым-Қазан.

Тур бағдарламасы:

2-күн. Таңғы ас. БАО ға көшу. (2200м). БАО-Шымбұлаққа көшу. Жолда Ланч. Кешкі ас. Палаткаларға түнеу.

4-күн. Таңғы ас. Бос уақыт. Ақ аулауға үйретілген құстар мен қызықта бағдарлама. Ат үстінде серуендеу. Түскі ас-ұлттық тағамдар. Фольклор концерті. Демалыс. Кешкі ас. Қазақ үйде түнеу.

5-күн. Таңғы ас. Бутаковка-Алматау турбазасы өткелі, Қатырбұлақ, шатқалына. Ланч жолда. Турбазада түнеу.

6-күн. Таңғы ас. Алматау турбазасынан-Маралсай шатқалы өткелі. Жола ланч. Кешкі ас. Паталкіде не қонақ үйде түнеу.

7-күн. Таңғы ас. Маралсай шатқалынан Алматыға трансфер. Қонақ үйде орналасу. Естелік алу мүмкіндігі. Түскі ас. Қала ішімен экскурсия. Қонақ үйге оралу. Орыс шопшасы. Ыстық кешкі ас. Аэропортқа трансфер.

Тур құнына (1 кесте) автотранспорт, қонақ үйлерде орналасу, палаткалар, маты, ас үй құрылғылары, аспазшылар, 3 уақыттық тамақтану, ағылшынша сөйлейтін гид, визалық қолдау, жылқышы, ат үстінде серуен, монша.

№1 кесте.
Іле Алатауы паркін аралауды «Фараб», «Азия Safari»фирмалары ұсынады.

Маршрут: Алматы-Иссық көлі-Түрген-Алматы.

Тур бағдарламасы:

Бірінші күн: Қаладан шығып, белгіленген жерге жету, туристерді жаңа жермен таныстыру, қауіпсіздік техникасы және Іле Алатау паркінде өзін ұстау кіріспе инструктажы.

Иссык көлінің көрікті жерлерін құрастыру. Фото және видео түсірілім. Тау-Түрген белсенді дем алу орталығына барып, қонақ үйде орналасу. Түскі ас уақыты, демалу. Су құламасына бару. Автобус аялдамасынан 5 км қашықтықта ұзақтығы 4,5-5,5 сағат орналасқан, жергілікті флора мен фауна мен танысу. Түрген ущельесі-Алматы төңірегіндегі ең көркем жерлердің бірі. Тереңдігі 44 км жетіп Ассы шоқысына дейін жетеді. Қылқан жапырақты және ралас орманға, альпинийский және субальпинийский шалғынға, көлдер мен бұлақтарға, ем сиян пен жабайы танқұрайға өте бай. Су құламалрымен әйгілі және кең танымал. Аю су құламасы 30 метрлік биіктіктен құлайды, ал Бозгүл-қуатты су күшімен тастан туннель жасаған. Бұл өлкеде Тянь-Шаньда ғана кездесетін Шын-Түрген мохты шыршалар өседі, олар табиғат ескеркіші болып танылған. Қонақ үйге қайту.

Екінші күн. Ұзақтығы 2,5-3,5 сағат автобус аялдамасынан 2 км жерде орналасқан су құламасына бару, жергілікті флора-фаунуамен танысу. Бақтақ (форель) шаруашылыққа бару. Балық аулауды ұнатушылар балық аулауйды. Қалағаны бойынша ұсталған балықты тазартып қуыруға болады. Фадон көліне бару. Қонақ үйге бару, Алматыға оралу.

Орталық Тянь-Шань тау көлдеріне тур. Бұл турды «Жана-Нұр», «Жібек Жолы», «Mountain Travel», ал қазақстандық туристерге «Зоя», «Ольга», «Asia Discovery» және т.б. ұсынады.

Алматы-Жалаңаш-Қарабұлақ-Қайынды көлі, Шелек өзені-Талды өзені жоғары жағы-Құрметы өзені-Қолсай асуы-Қөлсай 2 көлі-Қолсай 1 көлі-Жалаңаш-Алматы.

Ұзақтығы: 12 күн/11 түн.

Орналасуы: Алматыдағы «Жетісу» қонақ үйі, лагерь (палаткалар немесе киіз үйлер).

Тамақтануы: толық пансион (ұлттық және еуропалық).

Орын ауытыруы: Алматы-Жалаңаш, Жалаңаш-Қарабұлақ, Көлсай 1 көлі-Жалаңаш, Жалаңаш-Алматы автокөлікпен, Қарабұлақ-Қайынды көлі-Шелек өзені-Талды өзені-Құрметы өзені-Көлсай 2 көлі-Көлсай 1 көлі ат үстінде.

Сіздер көресіздер:

-Алматыда-Ұлттық музыкалық, аспаптар мұражайы. Мемлекеттік Орталық мұражай, Алтын мұражайы, Кафедральді собор, «Медеу» мұз айдыны, «Арасан» моншасы (кешенді, ішінде орыс, фин және шығыс моншалары бар).

-Жалаңашта-Қарабұлақ, Бүркітші ущельесі.

-Шарын каньонында-Қорғандыр даласы.

-Көлсай көлдерінде-2 көл, әдемілігі өте көркем, таза мұз суына толы. Көлдерде шомылу, қаықпен жүзу.

Тур бағдарламасы:

1 күн. Алматыға келу. «Жетісу» қонақ үйіне орналасу.

2 күн. Қала ішінде экскурсия, мұражайларды аралау.

3 күн. Алматыдан-Жалаңаш-Қарабұлақ (271км) көшу. Қайыны өзеніне дейін (Н-1600м) (18км) ат үстінде.

4 күн. Шелек өзеніне дейін (Н-2600м) (23км) ат үстінде.

5 күн. Талды өзеніне дейін (Н-2600м) (20км) ат үстінде.

6 күн. Құреты өзеніне дейін (Н-2500м) (18км) ат үстінде.

7 күн. Көріністі төбеге шолу көтереміз (Н-3987м), лагерьге оралу (13км).

8 күн. Көлсай асуынан (Н-3500м) Көлсай 2 көліне (Н-2230м) (21км) ат үстінде жүріп өту.

9 күн. Көріністі төбеде серуендеу, дем алу.

10 күн. Көлсай 1 көліне (Н-1800м) (9км) ат үстінде. Жалаңаш (40км) . алматыға (260км) оралу. Қайтар жолда Иссық шарап зауытына бару. Шарап ауыз тию.

11 күн. «Медеу» мұз айдынына жолығу (Н-1640м), таушаңғылық база «Шымбұлақ» (Н-220м). Шопинг.

12 күн. Алматыға оралу.

Қосымша төлем ақыға: азаматтарды тіркеу, сауна.

Талды-Қорған қаласы төңірегіне туры. Ұсынатын «Mountain Travel» туристік фирмасы.

Маршруты: Алматы-Текелі-Қара өзені ущельесі-Текелі-Алматы.

Ұзақтығы: 3 күн/2 түн.

Мерзімі: Маусым-қазан.

Тур бағдарламасы:

1 күн. Топты Алматыда қарсы алу. Текеліге орын алмастыру (300км, 4сағат) микроавтобуспен. Қонақ үйде орналасу. Дем алыс.

2 күн. Қонақ үйде таңғы ас, Бархан Бұлақ су құламасына негізгі лагерьге джиптермен жету. Түскі ас. Ат үстінде және серуендеу, су құлама төңірегінде. Кешкі ас. Демалыс.

3 күн. Таңғы ас. Текеліге бару, жолда оларға шаруашлығына жолығу. Түскі ас. Алматыға микроавтобуспен оралу.

Төлем ақысы: 164 у.е. 1 адамға.

Қосымша қызметтер:

-Аудармашы-50 у.е. күніне бір топұа.

-Микроавтобус-120 у.е.

Аттарды жалға алу-10 у.е. күніне 1 атқа.

Маршрут: Алматы-Текелі-Қора өзені ущльесі.

Текелі-Алматы.

Ұзақтығы 4 күн/3 түн.

Мерзімі: маусым-қазан.

Тур бағдарламасы:

1 күн: Алматыда топты қарсы алу. Текеліге микроавтобуспен жету. Қонақ үйде орналасу.

Текелі қаласында жалпы көріністік автокөлікпен экскурсия. Кешкі ас. Демалу.

2 күн. Қонақ үйде таңғы ас. Бурхан Бұлақ су құламасына негізгі лагерьге джиптермен жету. Түскі ас. Су құлама төңірегінде жаяу, ат үстінде серуендеу. Кешкі ас. Демалыс.

3 күн. Таңғы ас. Текелі қаласына бару, жолда оларға шаруашлығына жолығу. Түскі ас. Алматы микроавтобуспен оралу.

Төлем ақысы. 202 у.е. бір адамға.

Қосымша қызмет түрі:

-Аудармашы 15 у.е. 1 топқа;

-Микроавтобус Текелі-Алматы-Текелі-120 у.е.;

-Аттарды жалға алу 10 у.е.-1 атқа.

Маршрут-Алматы-«Алтын Емел» Ұлттық паркі (Әнші Бархан)-Текелі Қора өзені ущельесі-Текелі-Алматы.

Ұзақтығы: 4 күн/3 түн.

Мерзімі: маусым-қыркүйек.

Тур бағдарламасы.

1 күн. Топты Алматыда қарсы алу. «Уаз» автокөлігімен «Алтын Емел» ұлттық паркіне, Барханға жету.

2 күн. Қонақ үйде таңғы ас. Бұрхан Бұлақ су құламасына негізгі лагерьге джиптермен жету. Түскі ас. Су құлама төңірегінде жаяу және ат үстінде серуендеу. Кешкі ас, демалыс.

3 күн. Таңғы ас. Су құламаның жоғарғы төңірегінен ат үстінде жалпы танысу экскурсиясы. Текеліге жету. Қонақ үйде орналасу. Кешкі ас. Демалыс.

4 күн. Таңғы ас. Текелі төңірегінде танысу экскурсиясы. Түскі ас. Алматыға микроавтобуспен оралу.

Төлем ақысы 266 у.е. 1 аламға.

Қосымша қызмет түрлері:

-Аудармашы 15 у.е.-күніне 1 топқа.

-Аттарды жалға алу 10 у.е. күніне 1 атқа.

Маршрут: Ұлттық парк. «Алтын Емел» (Әнші Бархан)-Жаркент-Шарын өзені каньоны-Алматы.

Ұзақтығы: 3 күн/2 түн.

Мерзім: сәуір-қазан.

Тур бағдарламасы:

1 күн. Топты Алматыда қарсы алу. «Алтын Емел» ұлттық паркіне «УАЗ» автокөлігінде әнші Барханға жету. Дала жағдайында түскі ас. әгнші Барханды бақылау. Кешкі ас. Дем алыс.

2 күн. Таңғы ас. Жаркент қаласына орналасу. Түскі ас. Ұйғыр мешітін аралау экскурсиясы. Шарын өзені каньонына бару. Каньонда серуендеу. Кешкі ас. Демалыс.

3 күн. Таңғы ас. Каньонда серуендеу. Түскі ас. Алматыға оралу.

Төлемқаысы: 198 у.е. 1 адамға.

Қосымша қызмет түрі: аудармашы 15 у.е. күніне топқа.

Алматы облысында орнитологиялық турларды «Жібек Жолы», «Индра-Тур» фирмалары ұсынады.

Берілген тур Қазақстаның эндемикалық флора мен фаунасы, кең тараған құстар түрлері көруге мүмкіндік береді. Маршрут бағдарламасына Алматының көркем жерлері, Жалаулы да- Малай батыр маары және құстарды тамашалау кіреді. Шарын каньонында Қорғандар даласын, редикті ясень рощасын, бүркіт-жылан жегі ұялау орындарын көруге болады. Кейін Іле өзені бойымен қайықпен жүзу, сексеуілді шөлдалада құстарды бақылау. Қола дәкіріндегі Буда иероглифтерін Тамғалы таста көрге болады. Құстар бақылау және жолойы аңдарды: түйелер, жабайы жылқылар, ондатрлар Балқаш ауданы, Сорбұлақ көлінде тіршілік етеді. «Әнші Бархан» табиғат ескеркіштерін аралаумен маршрут аяқталады, сонымен қатар Жаркенттегі азия-қытай стилінде жасалған мешіт те көркем жер. Туристер қалаулары бойынша қонақ үйлерді, палаткаларды, киіз үйлерде қоныстана алады. Тамақтану ұлттық қазақ және еуропалық кухнялар ұсынылған.

Шытырман оқиғалы турды «Индра-Тур» турфирмасы ұсынған.

Маршрут: Алматы-«Синегорье»-«Батан» -«Ассы» Шарын каньоны-«Ясеневая роща»- Іле өзені-Жаркент-Қапшағай-түйе фермасы-Алматы.

Ұзақтығы: 14 күн/13 түн.

Мерзімі: 15 маусым-15 қыркүйек.

Бағдарламасы:

1 күн. Алматыға ұшып келу. «Синегорье» демалыс үйіне келу (68км) номірлерде орналасу. Форель шаруашылығына экскурсия (5км). Түскі ас. «Аю» су құламасына экскурсия. Кешкі ас. Дем алу. Дем алу үйінде түнеу.

2 күн. Таңғы ас. «Батан» (15км) жерге жету. «Батан» қонақ үйінде орналасу. Түскі ас. «Бозгүл» (16км) су құламасына ат үстіне серуендеу. Кешкі ас. Демалыс қонақ үйде түнеу.

3 күн. Таңғы ас. Обсерваторияға дейін (15км) автокөлікпен жету. Қазақ үйлерде орналасу. Түскі ас. «Қазақ ауылындағы өмір» этнографиялық бағдарлама. Кешкі ас. Қазақ үйінде түнеу.

4 күн. Таңғы ас. Ежелгі моланың қазбаларына экскурсия (2км) және жазба тастарына (5км). Түскі ас «Синегорье» қонақ үйіне оралу. Кешкі ас. Демалыс. Дем алу үйінде түнеу.

5 күн. Таңғы ас. Шарын каньонына бару. (180км) каньонға түсу, өзенге дейін өту (2км). Лагерь құру. Түскі ас. Каньонда экскурсия (12км-20км+қарсы жағаға арқанмен өту).Кешкі ас. Демалыс. Палаткада түнеу.

6 күн. Таңғы ас. Лагерьді жинастыру «Броненосец» порогына дейін Шарын өзені бойымен жүзу. Түскі ас. Попрогтан өту. Ясеневая рощаға дейін жүзу. Қонақ үйде орналасу. Кешкі ас. Дем алу. Қонақ үйде түнеу.

7 күн. Таңғы ас. Реликті ясеневая рощаға экскурсия. Түскі ас. Іле өзеніне дейін орын ауыстыру (70км), лагерь құру.

Кешкі ас. Дем алу. Палаткада түнеу.

8 күн. Таңғы ас. Реликті турангалық шағын орманардаға Үйрек, Аққу, Қарғазыл және басқа құстарға бақылау жүргізу. Түскі ас. Жаркентке орын ауыстыру (40км). Қонақ үйде орналасу. Жергілікті көркем жерлерді: мешіт, қалалық базарды тамашалау болады. Кешкі ас. Демалыс. Қонақ үйде түнеу.

9 күн. Таңғы ас Жаркенттен шығу «Алтын Емел» мемлекеттік табиғи паркіне енетін трасса бойымен Қапшағайға дейін (280км). Жолда бай жануарлар әлемін көруге болады, көбіне жолдарда тіршілік етеді: құландар, жайрандар, және т.б. Іле өзені асуында түскі ас. Бөгетті көрсету. Түйе фермасына бару (120км). Лагерьде орналасу. Кешкі ас. Демалыс, палаткада түнеу.

10-11 күндері. Таңғы ас. Түйе фермасында күн. Этнографиялық бағдарлама, керуен-сарайда түнеу.

12 күн. Алматыға оралу. (100км) автокөлікпен мұздыққа көтерілу (40км). Үлкен Алматы көліне дейін жаяу жүру. Түскі ас. Төңіректе серуендеу. Кешкі ас. Демалыс. Телескоптан түңгі аспанды тамашалау. Обсерваторияда түнеу.

13 күн. Таңғы ас. Көлден қонақ үйге дейін ат үстінде жету. Түскі ас. Төңіректе ат үстінде серуендеу. Кешкі ас. Дем алыс. Қонақ үйде қону.

14 күн. Таңғы ас. Қалада экскурсия. Ескеркіш магазиндеріне бару. Сауна. Қоштасу кеш асы. Аэропортқа трансфер. Үйге оралу.

Тур уақытында тұру.

-«Демалыс үйі» «Синегорье»;

-Қонақ үйлер «Батан», «БАУ», «Ясеневая роща», «Жаркент» қонақ үйі.

-Шарын каньонында палаткалық қалашық, Іле өзенінде, түйе фермасында.

-Ассыдағы киіз үйлер.

Тур уақытындағы тамақтану. Еуропалық, қазақ және дунған кухнялары.

Транспорттық қызмет түрлері: үлкен өту мүмкіндігі бар минибас, рафт, аттар, түйелер.

№3 кесте.
«Шытырман оқиғалы тур» құны 1 адамға (у.е.)

Тур құнына визалық поддержка, тур уақытында тұру орны, тамақтану, транспорттық қызмет түрі, жүргізуші және аспазшы қызметі, түйе мен жылқыларды жалға алу, рафтты жалға алу, аудурмашы мен гид қызметі кіреді.

Алматы облысы табиғи паркілеріне турды «Индра-Тур» турфирмасы ұсынады.

Маршрут: Алматы-Қапшағай-Шеңгелді-Бесшатыр-Әнші барханда-Қызыл тастар-«Алматау турбазасы»-«Медеу» қонақ үйі-Шымбұлақ демалу базасы-Тұйық су мұздығы-Үлкен Алматы ущельесі-Алматы.

Ұзақтығы 7күн/6 түн.

Мерзімі: 15 маусымнан-15 қыркүйек.

Тур бағдарламасы:

1 күн. Аэропортта қарсы алу. Қонақтарды тіркеу. Қонақ үйде орналасу. Таңғы ас. Адаптация-бейімделу. Қапшағай қаласына көшу. Түскі ас. Жоспарланған түнеу орнына жету. Лагерь құру. Кешкі ас. Түнеу палаткаларда.

2 күн. Таңғы ас. Лагерьді жинастыру. «Белшатыр» қорғанына орын алмастыру. Түскі ас. Экскурсия. Әнші барханға дейін жету. Экскурсия. Лагерь құру. Кешкі ас. Палаткаларға түнеу.

3 күн. Таңғы ас. Лагерь жинстыру. «Алматау» демалыс базасына көшу. Нөмерлерде орналасу. Түскі ас. Дем алыс. Бос уақыт. Төңірегінде серуендеу. Дем алу базасында түнеу.

5 күн. Таңғы ас. Ат үстінде «Алматау» дем алу базасында «Медеу» (15км) спорткешені. Түскі ас. «Медеу» қонақ үйде қоныстану. Бос уақыт. Төңірегінде серуендеу. Кешкі ас. «Медеу» қонақ үйінде қону.

6 күн. Таңғы ас. «Медеу» қонақ үйінен-«Шымбұлақ»-демалыс базасы-«Тұйық су»-мұздығына орын ауыстыру. Түскі ас. «Тұйық су» мұздығынан Үлкен Алматы ущельесіне өту. Кейін қонақ үйіне жету. Қонақ үйде орналасу. Кешкі ас. Демалыс. Қонақ үйде түнеу.

7 күн. Таңғы ас. Қалада экскурсия сувенирлер дүкенін аралау. Сауна. Қоштасу кешкі асы. Аэропортқа трансферт. Үйге оралу.

Демалыс күн турын Іле-Алатау Мемлекеттік ұлттық табиғат паркі, «Зел», «Ольга», «Альянс», «Altyn Issik », «Asia Discovery» және т.б. ұсынады.

Горельник су құламалары.

Маршрут Алматы қаласы басталып Кіші Алматинка өзені ущельесінен басталады. Кейін Горельник су құламасына. Сіздерде ерекше каскадтар мен құлайтын және емдік қасиеттерге ие су құламаны тамашалау мүмкіндігі туындайды. Су құрамы сульфат-гидрокарбонат, натрийлі. Жол үстінде көркем көрініс «Медеу( стадионын көре аласыздар.

Үлкен Алматы көлі.

Маршрут Алматы қаласынан басталып автобуспен ГЭС-1 ге дейін, кейін бір жол баспалдақ пен қанатты жол (10км) екіншісі күрделі жол (ұзындығы 4км) Моренаның екінші қабатын көтерілгеннен соң, өте көркем үлкен Алматы көлі жағалауына тіреледі. Көрінген көркем көірініс әр адамның ойында өшпес әсер қалдырады. Қалау бойынша көлді асуына көтерілу мүмкін.

Тұйық су мұздығы.

Алматы қаласы басталады. Кіші Алматы өзенімен «Медеу» бөгетінен мұздыққа дейін, вертикалді белдеуді көруге болады.

Топырақ өсімді биіктік зона алмасуын, көшкін суларының құралуы сияқты, табиғи жағдайларға антропогендік факторлардың әсерін байқауға болады. Маршрутта Қазақстан Республикасының ең жақсы зерттелген мұздығын көруге болады. Жаяу экскурсия, морена мен мұздық тілімен жүріп, қатаң Арктикалық климаттың лебізін сезінуге, жақыннан тау шыңдарының ұлылығы, мұздықтардың даму динамикасымен таныса аласыздар. әр туристің есінде көркем тау эдельвейстері қалады.

«Алматы облысы саяхат» туры бағдарламасын құру.

«Алматы обылсына» саяхат табиғи-танымдық турын құру диплом жұмысының негізгі мақсаты. Тур мақсаты барлық бар табиғи зоналар Алматы облысында орналасқан жерлерге бару болып табылады. Алматы қаласының туристік фирмалары ұсынған табиғи-танымдық турларынан айырмашылығы Алматы біріншіден , өте қызықты себебі туристер барлық табиғи зоналарды көріп қана қоймай, сонымен қатар қазақ халқының күнделікті тұрмысын көре алады, екіншіден, бұл тур шет ел азаматтарына ғана емес, қазақстандықтарға да қол жеткізерлік.

Төменде табиғи-танымдық Алматы турының толық құрылымы берілген, онымен кез-келген турист таныса отырып, саяхатқа шыға алады.

Туризм көрінісі: табиғат-танушылық.

Тур атауы: Алматы.

Ұзақытығы: 9күн/8 түн.

Ауқымы: автокөлікті бөлігі-850км, жаяу жүруі-50км.

Мерзімі: мамыр-қыркүйек.

Рекреация сабақтарының циклі:

-Негізгі-табиғи, танушылық.

-Қосымша-экскурсионды.

-Қосалқы-этникалық, шытырман-оқиғалы.

Туристер континенті, қоғамдық жағдайы, жасы денсаулық жағдайы-адамдар, 18-ден жоғары, физикалық дайындығы жақсы, орта деңгейлі.

Тамақтану орындары, орналасуы, маршрутта қозғалу әдісі:

Рекреациондық сабақтар этаптарына сәйкес, қатысушыларға анық дифференцированный өмір сүру жағдайлары, тамақтану және қозғалу әдістері негізделеді.

1 этап. «Таң-Шолпан» қонақ үйінде тұру, қозғалу әдісі-автокөлік.

1 күн. Салтанатты ас. «Томирис» мейрмамханасында.

2 күн. «Таңшолпан» қонақ үйінің мейрмаханасында таңғы ас. Түскі ас. «Тропикана» кафесіндекешкі ас. «Қазақ ауыл» мейрамханасында.

2 этап. Қонақ үйде тұру, қозғалу түрі автокөлік.

3 күн. Қонақ үйде таңғы ас, жол үстінде түскі ас, кешкі ас қонақ үйде.

4 күн. Таңғы және кешкі ас қонақ үйде, түскі ас жол үстінде.

5 күн. Таңғы ас қонақ үйде, форель шаруашылығында түскі ас. Кешкі ас қонақ үйде.

6 күн. «Таң Шолпан» қонақ үйінде тамақтану.

3 этап. (2 күн) палаточный лагерьде тұру, жорықтық жағдайда тамақтану.

4 этап: «Таң Шолпан» қонақ үйінде таңғы ас, жолға шығу.

Маршрут сипаттамасы.

Буклет мәтіні.

Сіз осы көркем жерлерді көре алмауыңызд мүмкін.

Құпияға толы Шығыстан аққан үлкен өзенге ұқсас бұл жол мыңдаған жолдарға таралып, кейін Қазақстаның ғажайып шөлі мен далассына келіп қайта ұлы көшпенділер, жолына енуі үшін болған сияқты.

«Көңілді кварталдар» шөлдің-мыңдаған оазистер, тростник әлеміне керігесің. «Әрдайым жүргізушілер (завсегдатаи)»-қорқақ еліктер және жабайы доңыздар, қазаңғап, баклан, шағала, жабайы үйрек, қаз және аққу барлығы «аууа қанбақтарының» көңілді шулауына көнуі қажет.

Көктем мезгілінде толығымен гармония тере-теңдігі: шөл мен дала мыңдаған гүлдердің аңқыған иісіне оралады, тек уақыт өткеннен кейін оазистерге тән жанған жердің көірінісімен ұласады.

Қапшағай жағалауының тегіс жерлері жайран және құландардың үйірлері, оларда «раритет» болып табиғи құндылық ішінде орындалады.

Алматыдан 205 км-де Қытай мен шекаралас жерде жол әлемдегі ең қызықты ерекше жерге алып келеді. Шарын каньондары рельефі ежелгі қалалар мен храмдар руиндерін, кейде рухтардың, жануарлардың не басқа ерекше заттардың көріністерін елестетеді.

Каньонда реликті ясень шағын орманы сақталған, ағаштарына мың жарым жыл болғаны белгілі.

Іле және Жоңғар Алатауы таулы қыраттары өсімдік және климаты бойынша Альпіге ұқсас әсер береді.

Тау алды дала ландшафты жалпақ жапырақты ормандар, кейін альпілік табындықтар және мықты крещенді, мәңгі қармен мұз айнасы алмастырады.

Осының барлығын толығымен сезіну қажет, себебі бұл жерлер сәл ғана адаммен жүрілген. Бұл дегеніміз қоңыр және ақ тырнақты аюды, еліктерді, марал, жабайы доңыз, тау ешкілерін, эәне экзотикалық эндемик: қар барсын немесе өте ерекше Жоңғар өзендері тұрғыны жеті өзен лягушко зубты кездестіру әбден мүмкін.

Жарнама.

Табиғи-танушылық туризм-туризмнің өзіне таң, шытырман оқиғалы, экологиялық туризмнің барлық элементтерін сіңіретін түрі. Ал бізге келгеннен кейін, Алматы облысы бар кереметін көре аласыз, олар өз кезегінде әлемде жоқ әдемілікті көресіз, сондықтан сіздерге Алматы кругосветкасында болуыңызды ұсынамыз.

Жарнаманың дислокациясы.

Бұқара ақпарат құралдарында жарнаманы басу, басқа қалалардың туристік фирмаларымен байланыс.

Тур бағдарламасы уақыты және күні бойынша.

1 күн. 14.00-16.00 туристерді қарсы алу, «Таң Шолпан» қонақ үйінде орналастыру.

16.00-18.00 дем алу.

18.00-22.00 «Томирис» мейрмаханасында салтанатты кешкі ас.

2-күн. 9.00-10.00 қонақ үй мейрамханасында таңғы ас.

10.00-13.00 Алматы қаласы танысу экскурсиясы.

13.00-14.00 «Тропикана» кафесінде түскі ас.

14.30-17.30 Қазақстанның Орталық мұрайжайына бару.

18.00-22.00 «Қазақ ауыл» мейрамханалы кешкі ас.

3 күн. 8.00. маршрут жолына шығу.

12.00 Шарын каньоны.

13.00-14.00 Шарын өзені бойында пикник.

14.00-15.00 «Қорған даласына» экскурсия.

15.00 «Алтын Емел» ұлттық табиғи паркіне бару.

18.00-20.00 қонақ үйде орналасу және кешкі ас.

4 күн. 9.00-10.00 қонақ үйде таңғы ас.

10.00-13.00 парк ішінде экскурсия.

13.00-14.00 түскі ас.

14.00-18.00 «Әнші барханға» бару.

18.00-20.00 Қонақ үйде кешкі ас.

5 күн. 9.00-10.00 қонақ үйде таңғы ас.

10.00 Түрген су құламаларына бару.

13.00-14.00 Форель шаруашылығында түскі ас.

14.00-18.00 Түрген су құламасына экскурсия.

18.00-21.00 Алматы қаласына шығу.

21.30-22.30 қонақ үйде кешкі ас.

6 күн. 9.00-10.00 қонақ үй мейрамханасында таңғы ас.

Бос күн, түскі ас және кешкі ас қонақ үй мейрамханасында.

7күн. 8.00-9.00 қонақ үй мейрамханасында таңғы ас.

9.30 маршрутқа шығу.

10.00 Медеу мұз айдынына келу.

13.00 Шымбұлаққа келу.

16.00 Тұйық су қақпаларына бару, тұрақ, түскі ас, демалыс.

18.00-19.00 Тұйық су метеостанциясына шығу. Лагерь құру, кешкі ас, қону.

8 күн. 8.00 таңғы ас.

9.00 Тұйық су мұздығының моренасына радиальді шығуы.

12.00 түскі ас, демалу.

13.00 қайтар жолға шығу.

18.00-19.00 Медеуге жақындау.

21.00 Алматыға келу.

21.40 Қонақ үй мейрамханасында кешкі ас.

9 күн. 9.00 таңғы ас.

10.0-11.00 қонақ үйден шығу, аэропортқа трансферт.

Алматы облысындағы туризм дамуының проблемасы мен келешегі

Бүгінгі таңда Қазаққстан аумағындағы Алматы облысы – туристер көп келетін және әдемі жерлердің бірі болып саналады. Алматы көп жылдар бойы мәдени және тарихи орталық болып саналғандықтан, мұнда мыңдаған саяхаттаушылар келіп жатады. Туризм 80 жылдардың соңында өз шегіне жетті. Ол кезде де және қазір де туризм ұйымдарының алдында көп шешілмеген мәселелер бар. Қазақстан өз Тәуелсіздігін алмағанша біз өз бетімізбен туристік қызметті дамыта алмадық. Барлық бұйрықтар жоғарыдан келгендіктен, оларды орындауға тура келді.

1993 жылғы Алматы облысының туристік қарымын меңгеру Қазақстандағы туризмді дамыту деген Ұлттық бағдарламамен сәйкес жүзеге асты, Қазақстан Президентінің Қаулысы №0№635 және 853 1992 жылғы 15-шілдеден 15-тамызға дейін және Қзақстан Республикасының Кабинет Министрлігінің Қаулысы 07.10.1992 ж. №839 Министрліктің жастар ісі, туризм және Қазақстан Республикасының спорт негізінде “Казгипроград” институтымен өңделді.

Ұлттық бағдарлама жобасының негізіне сәйкес облыс аумағындағы туризмді дамыту тұжырымдамасы , “1993-2000 ж.ж. аралығындағы Алматы облысының туризімін дамыту бағдарламсы” атты база нұсқауы өңделген, Қазақстан Республикасының спорт және туризм Министрлігінің қызметкерлер Қаулысымен бірге және Алматы облысы әкімшілігінің басшысымен, бірінші орынға өз аумағында туристерді қабылдау үшін жағдай жасау бағытталған және халықаралық туризм тенденциясын дамыту бекітілген.

Ұлттық бағдармадағы өзгерістер есебімен және жүзеге асырылған заңдардың, сондай – ақ нағыз әлеуметтік жағдай, 1997 ж. облыс әкімімен “ Алматы облысында туризм индусриясын дамытудағы Ұлттық бағдарламаның жүзеге асу мерейтойы (1997 –2000 ж.ж.)” бекітілген. (15.07.1997 ж. №7 – 275 шешім)

Демалыс үшін табиғи қор байлығына жүгіне, спортпен айналысу, ұлттық экзотикалық элементтеріне, көлемі жағынан аса үлкен емес байланысты дамытуды ұсынылады, бірақ жайлы турбаз, жетімхана, отель бұндай мақсатта қажет ететін аудандарға негізделді. Бағдарлама туризм облысындағы мемлекеттік жобаны қайта өңдеу және енгізу әрекеті, шетел елдермен бірлесіп жұмыс істеу, жеке капитал және инвестицияларды, туристік жағдай жасауға, сондай-ақ құрылыс, транспорт, сауда, мәдени-өркениет қызметінің, спорттық индустриясын жобасын біртіндеп жасау және ұзақ мерзімді келісімшарттарды, келісімдерді, шарттарды, бірлескен кәсіптікті, сондай-ақ облыстағы туристік ұйым қызметін жүзеге асыру.

Алматы облысында және республикамызда әлеуметтік конъюнктура есебімен қалыптасқан, негізгі идеясы мынада, географиялық және аймақтың тарихи-аумақтық жағдайын қолдануда, облысты маңызды трансазиаттық туристік байланыс негізіне, Еуропа және Азия елдерінің арасындағы байланысқа айландыру. Бұл тапсырма тарихи сауда-мәдени қайта жаңартылған бағдарламамен шектесіп, мемориалды трассада Ұлы Жібек жолын қайта жаңартуда.

Туристік өнім бойынша соңғы мақсат және рекреациялық-спорттық жағдайлар халықаралық стандарт деңгейінде және әлем нарығында нақты ұсынылған облыста жоғарғы индустрия дамуын қалыптастыруды қамтамасыз етуде. Бұл жағдайды талдаудан қазіргі кездегі туризм және рекреациялар сферасында негізгі мәселелер болып табылатындар қалыптаса бастады:

• 
  туризм база материал жағдайының төмен деңгейі, құрылысқа салатын ақша көлемінің шектеулігі және туристік байланыс көлемдерінің реконструкциясы.
  
• 
  Коммуникациялық және дамыған туристік аудандардың болмауы;
  
• 
  Халықаралық нарықтағы туристік сөз салулар, жарнамалар жағынан бәсекелеске түсу тәжірибесі толық болмауының қалыптасуымен, сондай-ақ білікті кадрларды басқару туристік шаруашылығын белгілі бір мақсат үшін пайдалану (бұл мәселенің шешімін алдын-ала сипаттау керек, тәжірибелі серіктестер іздеу және қызметкерлерді оқыту қатар жүріп отыру крек);
  
• 
  Мәдениет ескерткіштерінің материалды авариялық жағдайы, туризмді танып білу қорлары.
  

Алматы облысында қазіргі заман талаптарына сай “өте сәнді” туристік сұраныс стериотиптерінің бірегей қор байланыстары бар. Халықаралық бағдарламаға сәйкес облыс аумағында әр түрлі функционалды мәнді негізгі 23 ландшафты-рекреационды зоналар, жыл бойғы туристік-рекреационды қызметі үшін қолайлы деңгейде және әр түрлі көлемде белгіленген. Басқа аумақтарда көптеген туристік қолайлылықтың дамуы шектеулі. Белгілі бір аудандарда ғылыми туризм ұйымдары, спецификалық туристік білімі, кезең бойынша уақыт тәртібі немесе басқа да жағдайлар жасалуы мүмкін. Туристік нысандарға қорықтар, серуентоғайлар (парктер), кіші қорықтар, табиғат ескерткіштері, мемлекеттік және тіркелген аң шаруашылықтары тән.

Барлық табиғи-қорықты қорларда, ұлттық парктерде арнайы ғылыми, туризмнің оқу-білім түрлері дамуы мүмкін. Аң шаруашылығанда аңшылық турлардың спорттық бағыты және жеке тапсырыс лицензияларын ұйымдастыру мүмкін.

Соңғы кездері Орман шаруашылық өндірістік біріктіру, Мемлекеттік ұлттық табиғи паркінде классикалық және ұлттық аңшылық түрлерін қайта орнына келтіру үшін үлкен жұмыстар жүріп жатыр. “Бүркітші” – сұңқармен аңшылық жасау, “тазы” – қазақ халқына ғана тән тазы ит және т.б.

Спорт аңшылығы туристік қызметтің бір түрі сияқты жеткілікті жақсы болашаққа ие, бірақ материалды базасын құру үшін көптеген ақша салымын, тарнспартпен қамтамасыз етуін, қызмет көрсететін персоналды дайындауды қажет етеді. Одан гөрі ұйымның лицензиясын қатты бақылауға алу керек.

Таулы аймақтар мен спорт туризмнің басқа түрлерін дамыту үшін белгілі бір аумақта орналасу керек. Түрген , Баяндыкөл, Жоңғар және т.б. аймақтарда таулы шаңғы спортымен айналысатындар үшін аз болса да бай қарымы болу керек. Мұздықтардың жақын орналасуы маусымының ұзаруына әсерін тигізеді. Одан басқа жаз маусымында мұз айдынында ұшақты қолданып сырғанауға мүмкіндік бар. Алматы облысының шығыс бөлігіндегі Райымбек ауданында халықаралық алпілік және таулы-спорттық туризм базасы қалыптасқан. Бұл жерде “Хан-Тәңірінің” МАЛ және ҚР Қорғаныс Министрлігінің ЦСКА база лагерлері орналасқан.

Қонақжай үйлерді облысымыздағы анағұрылым экзотикалық жерлерді дамыту жұмыстарын “Жібек Жолы” фирмасы белсеңді атқарады. Райымбек, Еңбекшіқазақ аудандарында бірегейлі қорлар қалыптастыру үшін тау шаңғылар базасы, таулы отелдер мен үйлер, тау шаңғы спортының базалары, альпинизм , құзға өрмелеушілік, тегіс жерде шаңғы тебу, шанамен сырғанау, сондай-ақ емдейтін курорттары бар. Мұнда мыналарды жатқызуға болады: Жалаңаш, Тоғу бұлақ, Көлсай көлінің зонасы, Микушин сай шатқалы, Тау-Түрген, Ассы-Ойжайлау және т.б.

Тянь-Шань және Жоңғар Алатау тау жоталарының оңтүстік бөлігінде мұздық дамыған, үшкір шың ораналсқан, халықаралық альпинизмнің дамуы үлкен коммерциялық пайда алуға мүмкіндік береді. Әсіресе Іле Алатауындағы жағдай, Күнгей мен Теріскей Алатау жоталарындағы тау сілем, Хан Тәңірінің солтүстік бөлігіндегі сілемдер қолайлы.

Туризм түрі бойынша нақты кадр нұсқаулары, Алматы облысындағы туризм спортының Федерациясында жоғарғы білікті спортсмендерді, алпинистерді дайындау арқылы жүзеге асады. Іле Алатудағы алпілік ауданын шетел туризімімен алпинизмін дамыту үшін қаражат жұмсалмайды. Мұның әкелетін пайдасы жетімдер үйіне кеткен шығынмен салыстырғанда орасан зор.

Тау бөктеріндегі Шарын, Шелек, Көксу, Қаратал, Іле өзендерінде, Алакөл, Балқаш, Қапшағай көлдеріндегі су қоймаларында әр түрлі су туризмдерін, спорттың бір түрі етіп және белсеңді демалыс орнын дамытуға болады. Қосымша жағдай ретінде балық аулау, су асты аңшылығы және т. б түрлерін ұсынуға болады.

Туристерге аймақтарда автокөлікпен саяхатқа шығу қызығушылық туғызады. Бұл “Үлкен-Бөгеті 95” автороллге халықаралық экипаждың қатысуы дәлел болады.

Батыс елінің туристік жағдай өрісінде ғылыми туризм белгілі бір орын алады, бұл Алматы облысындағы алғы шарттарды дамыту күмәнсіз жүзеге асады. Мысал ретінде мыналарды айтуға болады:

• 
  геологиялық ашылу бойынша турлар – Іле Алатау және Күнгей Алатауларында, шығыс облысындағы ұлы Шарын арнасында;
  
• 
  зоологиялық турлар – сайгалар мекендейтін орындарға баратын маршруттар;
  
• 
  флорлық турлар Шу-Іле тауларында Балқаш көлінің жанында (Іле өзенінің атырауына)
  
• 
  таудағы мұз айдынды көлдер мен мореналарды байқау экскурсиясы;
  

Қазіргі нарық жағдайлары мемлекет дамуының жаңа кезеңіне көшу үшін өз талаптарын қояды. Құқықтық базаны орындамау, көңіл аудармау және туризм билігіне байсалмен қарамау үлкен проблемалардың бірі болып табылады. Осылай көп уақыт бойы кешенді болжаулар, ұзақ мерзімді жоспарлар, туризм аумақтың ұйымдары жүргізілген жоқ (бірақ айтып өту керек, соңғы уақытта бірнеше қажетті заң жобалары қабылданды,ол қазіргі туризмнің жағдайын жақсартуға мүмкіндік береді). Туристерді қабылдаудағы жасалынған шарасыз үзіліс , туристік инфрақұрылымына қолайсыз жағдай жасады. Көптеген базалар, туристік кемпингтер, лагерлер 5-10 жыл бұрынға қалпында қалады немесе туристерді қабылдауға жарамсыз болып табылады. Біздің еліміздің сұлу табиғатымен танысқысы келетіндерге мүмкіндік тумайды. Мысалы, Есік, Үлкен Алматы өзені және т.б. өзендерге жетуге қиындықтар туады.

Басқа елде туризм саласы әлеуметтік пайда алып келетін болса, ал Қазақстанда керісінше. Туризм саласы мемлекет бюджетіне кіріс пайдасын әкелетіндіктен, туризм - әлем өркендеуінің қайнар көзі болып табылады. Сондықтан да Қазақстанда шетел туристерінің ағымын көбейту керек. Бұл мақсатты дамыту үшін біріншіден, транспорт жағдайын жақсарту керек, кадрмен қамтамасыз ететін құралдарын орналастыру керек.

Туризмді тез дамыту үшін болашақ ұрпақтарға қажет жағдайлардың бәрін дерлік жасау керек.

Алматы облысындағы туристік индустрияның дамун қарастыру керек, біріншіден, Ұлы Жібек Жолының оңтүстік бөлігінің “реанимация” байланысымен, сондай-ақ Балқаш көлі, Батыс Алакөл жағалауы сияқты туристік жағдайлардың бір уақытта әлсіз дамығанын қарастыру керек. Туристік ұлттық орындар мен туризмді ұмытпау керекпіз.

Басқа елдермен Алматы облысының мәселесін салыстырғанда, біріншіден оны шешу үшін жаңа технологиялар негізінде дамыту керек.

Облыс қорларының негізгі рекреациялары, бәрінен бұрын, әр түрлі табиғи ландшафтардан тұрады. Олар: дала, жартылай шөлді, сексеуілді ормандар, тоғайлар және қамысты пішендер. Тұрғылықты жерлерде қызықты және экстрималды туризмді, сондай-ақ оның белсеңді түрлерін, әсіресе велосипедті, авто – мото және су айдынын дамыту болып табылады. Балқаш маңы – Қазақстан аумағындағы аудандардың бірі, мұнда жануарлар мен өсімдіктер адам кесірінен жапа шеккен. Бұл жануарлар мен өсімдіктердің ортасын шеттей қарауға тікелей мүмкіндік береді. Спорттық аңшылық балық аулау, өз бетінше саңырау құлақты жинау – бұл белсеңді демалыстың бірі болып саналады немесе туризмді толықтыру сапасына сәйкес жүйелеу кезінде ғана жіберіледі.

Туризм мен экскурсия дамуында “Алтын-Емел” ұлттық табиғи паркі және Алматылық, Балқаштық, Іле атырауларының қорықшалары маңызды рөл атқарады. Олар керемет экскурсия нысаны болып табылады, оның ішінде шетел туристері үшін де.

Іле-Балқаш аймағының қазақстандық геологиялық мұра бөлігі шамамен 200 нысанды құрайды және оның толықтырылуы жалғасуда. Олардың ішінде көбірек қызығушылық танытатын көне Азиядағы жер бетіндегі омыртқалы қалдықтары (300 млн.жыл), әлемдегі ең алғашқы жер бетіндегі өсімдіктер қалдығының ұқсастықтары жоқ (450 млн.жыл), жақсы сақталынып сөніп қалған жанар таулар, тектоникалық үрдістердің байқалуы әр түрлі, мұз айдындары, сарқырамалар, тектоникалық көлдерден шыққандар және т.б.

Кейбір нысандар ұлттық парктер аумағына кіреді, бірақ олар әлі де жеткіліксіз немесе туризм және күзет сызбасы мүлдем қамтамасыз етілмегендермен пайдаланылынады. Негізгі геологиялық мұра әлі де есепке алынбаған, сондықтан да әрдайым шын толық бұзыла жойылу қауіпіне ұшырайды. Табиғат құндылықтарын жоғары тану және мәдениет нысандар – мәдени мұра мен Табиғат Әлемінің Тізіміне (ТӘТ) берілген ғаламдық базаға қосу болып табылады.

Мұндай учаскілер халықаралық назарда оларды қорғау биік деңгейде қамтамасыз етіледі және бір уақытта, экологиялық туризм нысаны сапасында әйгілі дамыған. Бүгінде қазақстандақ феномендердің бірде-біреуі тізімде көрсетілмеген. Бірақ Қазақстанда ТӘТ белгілеріне қосылуына жауап беретін шамамен 10 учаскі бар. Олардың 5- Алматы облысында орналасқан. Бұл Хан-Тәңірі мен Талғар тау сілемдері, Шарын өзеніндегі “Долина Замков” сарқырамасы, “Алтын-Емел” ұлттық парк аумағы және әрине Балқаш-Алакөл-Эбинурс көлді жүйесі. Соңғысы бұрынғы жердегі 6 суат тобы сияқты ерекше қызық, түрлендірме контурлары мәніне қарамастан 30 млн. жылдан астам уақыт өмір сүруде. Бұл Орта Азиядағы ең ірі су айдыны тобының континенті. Биологиялық қоғамдастық жүйесі өте сирек, сондай-ақ Балқаш көлінің тұздылығының өз-өзін жүйелеу табиғи механизмі бірегей.

Алматы облысының аумағы барлық негізгі бағыт бойынша транспортты сызықтармен қиысады. Облыстың негзгі елді мекендері өз араларында қосылған. Туристік маршруттар тематикасы мен қолданылатын әр түрлі транспорттар түрлерін, ұзындығын, ұзықтығын ұйымдастыруға болады. Бұл жерде туристік демалыстарға шығу мүмкіндігі шектелмеген.