Дадыбаева Фатима Бекназаровна Қазақ тілінен 2-сыныпқа арналған сабақ

Өткен тақырыпты қайталап пысықтау. Сөз ішіндегі у дыбыстары дауысты және дауыссыз екендігін ажырата білуге дағдыландыру.

Бақылау диктанты №1

Жайлауда

Әкем екеуміз жайлауға бардық. Онда гүл тердім. Жайлаудың ауасы өте таза. Жиі-жиі жаңбыр жауады. Біз атқа мініп қой бақтық.

Тапсырмалар:

1)Сөз ішінде у дыбысы дауысты және дауыссыз дыбыс болатын сөздер жаз.

2)Сөздерді буынға бөліп жаз

Жайлау, уылдырық, бауыр, қауын, аула

Б) ЖҰМБАҚТАР ҚҰРАСТЫРУ

Қой, жаңбыр

ҚОРЫТЫНДЫЛАУ

ҮЙГЕ: өткенді қайталау

И,й әріптерінің жазылуын ұғындыру. Сөз ішіндегі и,й әріптерінің дауысты, дауыссыз екендігін білуге үйрету. Ұқыпты жазуға дағдыландыру.

Бақылау диктантына қатемен жұмыс

КӨРКЕМ ЖАЗУ

Ии

й

тиін

Киік, сиыр, тиін, инелік

Жи-ыр-ма, жи-на-лыс,и-не, би-ік, ки-ік,жи-ек

ЕРЕЖЕ: И дыбысының алдында ы,і естілгенімен, олар жазылмайды: киік, сирек
44-жаттығу (өлеңді мәнерлеп оқып, и әрпі бар сөздерді тауып астын сызу)

Ие керек итке,

Ине керек жіпке,

Иба керек қызға

Иық керек жиекке
46-жаттығу (топпен жұмыс)

Ит

Ирек

Инелік

Инабатты
ҚОРЫТЫНДЫЛАУ

(Диірмен, жиек, тәрбиеші сөздерін қатыстырып сөйлем құрау)

И,й әріптерінің жазылуын ұғындыру. Сөз ішіндегі и,й әріптерінің дауысты, дауыссыз екендігін білуге үйрету. Ұқыпты жазуға дағдыландыру.

45-жаттығу

(Диірмен, жиек, тәрбиеші сөздерін қатыстырып сөйлем құрау)

ІІІ.Жаңа сабақ И,й әріптерінің жазылуы 47- 51 жаттығу

инелік

47-жаттығу (өлеңді мәнерлеп оқып, и,й әріптері бар сөздерді табу)

Тырналар

Ассаңдар да талай белден

Ұшсаңдар да тым биік,-

Біздің елдей қарсы алды кім,

Қарсы алдыңнан күн күліп?!

Қазақтың кең даласындай

Дала қандай бар елде?

Жер жәннатын дәл осындай

Көрдіңдер ме әлемде?!

И-дауысты, й-дауыссыз дыбыс. И әрпі сөз басында және дауыссыздан соң жазылады: жиек, би, ит, Иса. Й әрпі дауыстыдан кейін жазылады: мойын, мейіз, ай, қайыс.

48-жаттығу (жатқа жазу, и әрпінің астын бір, й әрпінің астын екі рет сызу)

Ай, ай Айдарбай,

Иір мүйіз сиырыңды

Үйіңе айдай бар.

*Иір мүйіз деген не?

49-жат (көп нүктенің орнына тиістісін қойып, жұмбақтың шешуін табу)

Ине бел, қылқа мойын қара батыр,

Қара тауды арқалап бара жатыр. (құмырсқа)

Жүз төрт түйме,

О бір ине (есепшот)

50-жаттығу ӨЗДІК ЖҰМЫС И,й әріптері бар сөздерге мысал келтіру, дәлелдеу

ИНЕ И-дауысты, себебі....

Айна Й-дауыссы, себебі,,,,,,

ҚОРЫТЫНДЫЛАУ

Үйге: 51-жаттығу ТИІНДЕР (әңгіме құрау)

Сый , тый сөздерінің жазылуына мән беру. Сол сөздерді есте сақтау, ұқыпты жазуға дағдыландыру.

51-жаттығу ТИІНДЕР (әңгіме құрау)

Сыйға-сый

Ара тынбайды,

Ұшып, зырлайды.

Шарлап қырларға,

Шырын жинайды.

Гүлдер өсірсең,

Балғын сыйлайды.

*ЕРЕЖЕ. Сый, тый және бұлардан тараған сөздерге тек ый жалғанады: сый, сыйлық; тый, тыйым.
53-жаттығу (сөздерді көшіріп жазу, жазылуын есте сақтау)

СЫЙ, СЫЙЛЫҚ, СЫЙЛЫ.

СЫЙ,

ТЫЙ, ТЫЙЫМ, ТЫЙЫМДЫ.

ОЛ МАҒАН КІТАП СЫЙЛАДЫ. СИЫР ӨРІСТЕН ҚАЙТТЫ. МҰРАТ ДОМБЫРАҒА ТИЕК ЖАСАДЫ. АТАМ ҚАНАТҚА ЖАМАН СӨЗ АЙТУҒА ТЫЙЫМ САЛДЫ.

ҮЙГЕ: 56-жаттығу «Менің сыйлығым» тақырыбына шығарма жазу.

Мәтіндерді оқып, өз сөздерімен әңгімелеп, мазмұнын айтуға үйрету.

Өз ойын ашық жаза білуге, қатесіз жазуға дағдыландыру.
Сабақтың көрнекілігі: жеке сюжетті суреттер, тірек-сызба

Сабақтың барысы. І.Ұйымдастыру кезеңі. Психологиялық дайындық
ІІ.Үй тапсырмасын тексеру.

56-жаттығу «Менің сыйлығым» тақырыбына шығарма жазу.

Әжем екеуміз аялдамаға келдік. Көп ұзамай автобус келіп тоқтады. Біз алдыңғы есіктен ішке кірдік. Автобус іші лық толы адам. Бос орын жоқ.

-Мұнда отырыңыз,-деп, мен шамалас бір бала орын ұсынды.

-Рақмет, айналайын,-деді әжем риза болып.

-Әже, рақметті не үшін айттыңыз?

-Үлкенді сыйлағаны үшін. Сен де сондай кішіпейіл бол. Кішіпейілділік—адамгершіліктің белгісі.

Апаң сенің базардан

Алма сатып әкелді.

Ең үлкенін, тәттісін

Саған таңдап әперді.

Не деп барып жеу керек?

-Әже, сөмкеңізді маған беріңіз, мен көтерейін.

-Рақмет, қарағым! Көп жаса!

ҚОРЫТЫНДЫЛАУ

Я әрпінің жазылуын түсіндіру. Сөз ішіндегі я әрпінің жазылуына көңіл аударту. Я әрпінің қандай дыбыстардың орнына жазылатынын есте сақтату.

Ұқыпты жазуға дағдыландыру

Сабақтың көрнекілігі: жеке сюжетті суреттер, тірек-сызба

Сабақтың барысы. І.Ұйымдастыру кезеңі. Психологиялық дайындық

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

59-жаттығу-22 бет

І.Әріпі де дыбысы бірдей сөздер:

Қаз, аққу, қарлығаш, бүркіт

ІІ. Әріпі мен дыбысы бірдей емес сөздер: қоян

ҚОЯН-4 әріп, 5 дыбыс
61-жаттығу (жұмбақты оқып, шешуін табу )

Тал басында түндіксіз отау (ұя)

*ереже: СӨЗДЕ ЙА ДЫБЫСТАРЫ ЕСТІЛГЕНІМЕН, ЖАЗУДА ОЛАРДЫҢ ОРНЫНА Я ӘРПІ ЖАЗЫЛАДЫ: мая, сая, таяқ
62-жаттығу (мақалды жатқа жазу)

Әдептілік, ар-ұят-

Адамдықтың белгісі.
*63-жаттығу (ребусты шешу, сөйлем құрау)

ТАҚИЯ, ҚАРИЯ

Тақия-жеңіл бас киім. Қартайған ата-әжені қария дейді.
65-жаттығу (сөздерді пайдаланып жағдаяттан шығып көр!)

ТАЯУ, ЖЕДЕЛ ЖӘРДЕМ, ҰЯЛЫ ТЕЛЕФОН

Мектепте қашықтыққа жүгіруден жарыс өтті. Жарыс кезінде досың аяғын ауыртып, жүгіре алмай қалды. Сен не істейсің?
ҚОРЫТЫНДЫЛАУ

ҮЙГЕ: 64-жаттығу (көп нүктенің орнына тиісті әріпті қойып, сөйлемдерді көшіріп жазу)24-бет

Мәтінді мәнерлеп оқу, түсінгенін өз сөздерімен әңгімелеп айтуға жаттықтыру. Сұраққа толық әрі сауатты жауап жазуға дағдыландыру.

Күз мезгілін әңгімелету

Мәтінді мәнерлеп оқыту, түсінгендерін сұрау.

Мазмұндама №1

Күзгі орманның көріністері

Мен орман ішін аралап жүрмін. Төңірегіме тесіле қараймын. Бұл не ғажап! Орман мүлде өзгерген. Жаздағы жап-жасыл түсі сұп-сұр бола қалған. Тек шырша мен қарағай ғана жазғы өңін өзгерте қоймаған.

Аяқ астына қарай қалсам, жерге сары кілем төселген секілді. Жер жүруге ыңғайлы, жұп-жұмсақ. Әр жерден ағараңдап қайың көрініп қалады. Бірақ ол жапырақсыз. Оның қалың бұтақтарының арасынан көгілдір аспан көрініп тұр. Ағаштардың бұтақтары желдің ығына қарай теңселіп, қозғала түседі.

Е. Сыздықова

1. Орманнан қандай өзгерістер байқалды?

2. Қандай ағаштар түсін өзгертпейді?

3. Жер бетін неге теңейді?

4. Ағаш бұтақтары қандай?
ҚОРЫТЫНДЫЛАУ

Үйге: Өткенді қайталау.

Сөздегі и әрпінен соң а жазылмайтынын түсіндіру. Я әрпінің емлесін есте сақтап, қатесіз жазуға дағдыландыру.

64-жаттығу (көп нүктенің орнына тиісті әріпті қойып, сөйлемдерді көшіріп жазу)24-бет

Балалар саяхатқа шықты. Олар жалғыз аяқ жолмен жүрді. Әсел ерте оянды. Ол киімдерін кеште даярлап қояды. Аян бояумен сурет салады.
ІІІ. Жаңа сабақ Сөздегі и әрпінен соң жазылуы. 66-70 ж.

66-жаттығу (өлеңді көшіріп жазып, я әрпі бар сөздердің астын сызу)

Менің інім-Бақтияр,

Болса өзіңде ықтияр.

Қызыл қарбыз тұрғанда,

Жемес еді көк қияр.

67-жаттығу (мақалды оқып, жатқа жазу)

Адалдан зиян жоқ,

Арамда иман жоқ.

68-жаттығу (Көп нүктенің орнына тиісті әріпті қойып жазып, себебін түсіндіру)

Пияз, Ұрқия, сия, Дария, қария, зиян.

69-жаттығу (Жасырынған сөздерді табу)

Шаян, тұяқ, мая, баяу, ұя

Шаян- 4 әріп, 5 дыбыс

Тұяқ-4 әріп, 5 дыбыс

Мая-3 әріп, 4 дыбыс

Баяу-4 әріп, 5 дыбыс

Ұя-2 әріп, 3 дыбыс
ҚОРЫТЫНДЫЛАУ

Үйге: 70-жаттығу 26-бет (тірек сөздерді қатыстырып, әңгіме құрау)

Ю әрпінің жазылу емлесін есте ұстап, үнемі пысықтап отыру. Дыбыстық талдау кезіндегі айырмашылықтарды есте ұстау. Ұқыпты жазуға дағдыландыру.

70-жаттығу 26-бет (тірек сөздерді қатыстырып, әңгіме құрау)

ӘНУАР, ҰЯ, ҚҰСТАР, ҚАМҚОРЛЫҚ, ЖАСАДЫ, ӘКЕМ, ШАШТЫ

ІІІ.Жаңа сабақ Ю әрпінің жазылуы 71-76-жаттығу

71-жаттығу (суретпен жұмыс)

Аю ю

Ою

Ұлу озды елікпен жарысқанда,

Тышқан жеңді аюмен алысқанда.

АЮ- 2 әріп, 3 дыбыс

*Ереже: СӨЗДЕ, ЙУ ДЫБЫСТАРЫ ЕСТІЛГЕНМЕН, ЖАЗУДА ОЛАРДЫҢ ОРНЫНА Ю ӘРПІ ЖАЗЫЛАДЫ: аю, көркею

73-жаттығу (өлеңді жатқа жазу)

Тәтті балға тоюды

Ойлап аю,

Омартаны ториды.

74-жаттығу (сөздерге у дыбысы қосылғанда олар қалай жазылады)

Күшей+у=күшею

Азай+у=азаю

Молай+у=молаю

Той+у=тою

Көркей+у=көркею

Тыңай+у=тыңаю

75-жаттығу (көп нүктенің орнына йу, ю әріптерінің тиістісін қойып көшіріп жазу)

ҮЛКЕЮ, ШАЛҚАЮ, ЕСЕЮ, САРҒАЮ, ҚОЮ
ҚОРЫТЫНДЫЛАУ

Үйге: 76-жаттығу 28-бет (ребусты шешіп, әңгіме құрау)

Өткен тақырыптарды қайталап, пысықтау. Ю дыбысының жазылу ерекшелігін есте сақтау. Ұқыпты, әдемі жазуға дағдыландыру.

А)суреттермен жұмыс

Ә)жұмбақ шешу

Б)Ақ аю туралы мәлімет беру

Ақ аю (лат. Ursus maritimus) - аюлар тұқымдасына жататын сүтқоректі; кейде Thalarctos туысына жатқызады. Дене ұзындығы 2-2,5 м, кейде 3 м, биіктігі 1,5 м, салмағы 800 кг. Жүні ақ, кейде сұрғылт, қалын. Білезіктері және табаны жүнмен қапталған. Арктика фаунасы: Солтүстік мұзды мұхитының жағалауларында және суда жүзіп жүрген мұздарды паналайды. Жақсы жүзіп сүңгиді. Негізгі қорегі итбалықтар. Төменгі температураға бейімделген (тері асты майы жануар салмағының 40% жетеді). Қоңжықтары екі жылда бір рет желтоксан-сәуірде туады аналықтары коңжыктарымен апаннан шығып еркін өмір сүреді. Қоңжықтары аналарымен бірге бір жарым жыл болады. Ақ аю терісі мен етін пайдаланады. ТМД 1956 жылдан бастап аулауға тиым салынған. 1976 жылы ХТҚО және КСРО Қызыл кітабына енгізілді. Әр түрлі деректер бойынша ақ аю саны 10-20—ТМД-да 5-6 мың.

***Қызықты мәліметтер

В)Мәтінді мәнерлеп оқып, мазмұнын ұғындыру

Қиын сөздерді оқып, талдау, тақтаға жазу