Болашақ тарих мҧғалімдерін «Мәңгілік Ел» қҧндылықтарын оқытуға даярлау әдістемесі

 
134 
 
 
Мҧғалімнің  сӛзі: Міне  балалар,  берілген  тапсырмаларға  толықтай  жауап 
бере отырып, үй тапсырмасын жан-жақты талқыладық. 
Ал,  балалар  жаңа  тақырыпты  бастамас  бұрын  осы  тақырып  бойынша  не 
білетінімізді ортаға салайық. 
Дүние  жүзін  дүркіндірген  соғыстардың  бірі  -  Ұлы  Отан  соғысы.  Ұлы 
Жеңіске қанша жыл толады? 
Ұлы Жеңістің 71 жылдығы. 
ІІІ. Жаңа сабақ: Ұлы Отан соғысындағы Қазақстанның рөлі 
Екінші  дүниежүзілік  соғысты  фашистік  Германия  бастады.  1939  ж.  1-
қыркүйекте  Польша  жеріне  басып  кірумен  екінші  дүние  жүзілік  соғыс 
басталды. 
Фашизм - дүние жүзіне үстемдік орнатуға тырысатын кертартпа топ. 
Агрессия  –  мемлекеттің  тәуелсіздігі  мен  аумақтық  біртұтастығын, 
егемендігін әскери күшпен бұзу. 
КСРО  шекарасына  1941ж.  22-маусымда  таңғы  сағат  4  шамасында 
фашистік  Германия  әскері  батыс  аумағына  баса  кӛктеп  кірді.  Кеңес  халқы 
тарапынан  бұл  соғыс  тарихи  әдебиеттерде  «Ұлы  Отан  соғысы»  деп  аталады 
(сурет 6). 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Соғыстың басталуы 
 
 
 
 
Соғыстың аталуы 
 
 
 
 
Сурет 6 - Соғыс жылдары 
 
Суретте  кӛрсетілген  әрбір  оқу  элементіне  жеке  сұрақтар  қою,  олардың 
мазмұндық ерекшеліктерін салыстыру арқылы оқушылардың түсінігін арттыру 
жүзеге асырылады. 
 
Соғыс жылдары: 
1939-1945жж.) 
1939ж. 
1-қыркүйек 
 
1941ж. 
22-маусым 
ІІ дүние 
жүзілік 
соғыс 
Ұлы Отан 
соғысы 
 

 
135 
 
 
Соғыс  туралы  хабар  қазақ  даласына  тез  тарады.  Қазақстандық  ұл-қыздар 
соғыстың  алғашқы  күндерінен  қолдарына  қару  алды.  Отан  алдында 
парыздарын ӛтеуге ӛтініш білдіріп, ӛз еркімен майдан даласына қазақ жастары 
да аттанды. Елде қалғандары еңбек даласында аянбай қызмет жасады (сурет7). 
Балалар сендер Ұлы Отан соғысындағы қазақ батырларын білесіңдер ме?  
Олар: 
1.  Мәлік Ғабдуллин 
2.  Тӛлеген Тоқтаров 
3.  Рамазан Елебаев 
4.  Мәншүк Маметова 
5.  Әлия Молдағұлова 
6.  Бауыржан Момышұлы 
7.  Талғат Бигелдинов 
8.  Рақымжан Қошқарбаев. Бұл аталған кісілерге қандай атақ берілді? 
Қазақстан Халық қаһарманы атағы берілді.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Еткен еңбектері 
------------------------- 
 
 
 
Нәтижелері 
--------------------- 
 
 
 
 
 
Кӛрініс тапқан 
қасиеттер 
-------------------- 
 
 
 
 
Қазақстандық-
тардың соғыс 
жылдарындағы 
қызметі  
Жанқиярлықпен  
Отан үшін соғысты 
Жеңіс үшін тылда 
еңбек етті 
Жау оғына кеудесін 
тосты КСРО-ны 
қорғады, азат етті, 
Берлинге ту тікті, т.б. 
Соғыстағы 
жауынгерлерді 
азык-түлікпен, киім 
кешекпен 
қамтамасыз етті 
Ержүректік, отанға 
деген сүйіспеншілік, 
отанға деген адалдық 
Еңбекқорлық, 
жеңіске деген 
сенімділік, отан 
қорғаушыларға 
деген қамқорлық, б. 
т. 

 
136 
 
 
Сурет 7 - Қазақстандықтардың Ұлы Отан соғысы кезіндегі болмысы 
 
Соғыс  жылдары  Қазақстандықтар  «Бәрі  де  жеңіс  үшін,  бәрі  де  майдан 
үшін»,  деген  үндеумен  түн  демей,  күн  демей  еңбек  етті.  Мәселен:  Ыбырай 
Жақаев күріштен, Шығанақ Берсиев тары ӛсіруден, Жазылбек Қуанышбаев тӛл 
алудан рекорд жасады. 
Қазақстанның  ауыл  еңбекшілері  жауды  жеңу  үшін,  Отансүйгіштік  және 
еңбек парызын жанқиярлықпен ӛтеді. Соғыс  жылдары 5829 мың  тонна  астық, 
734 мың тонна ет, басқа да азық-түлік, шикізат берді. 
1941-1945  жж.  қару  алуға  жарамды ер-азаматтың  кӛпшілігі  соғысқа 
аттанды.  Бұл  Ұлы  Отан  соғысы  жылдары  1  млн  200  мың  қазақстандық 
майданға аттанды деген сӛз. 
1945  ж.  9  мамырда  кеңестік  қызыл  армия  жауынгерлері  Германияның 
астанасы Берлин тӛбесіне қазақ азаматы Рақымжан Қошқарбаев қызыл ту тікті. 
Осы сыннан халқымыз мүдірмей ӛтіп, әлем алдындағы беделі асқақтан түсті. 
 Осыдан  кейін  оқушылардың  ӛздік  жұмыстары  ұйымдастырылады:  кесте 
толтыру. 
Шығармашылық ізденіс орындалады. 
Отан туралы мақал-мәтелдер айтылады. 
Соғысқа аттанған жастардың бойында болған қасиеттерді ӛз бетіңізше 
жазып кӛрсетіңіз. 
Соғысқа  аттанған  жастардың  Отанға  деген  сүйіспеншілік  ойын  ӛз 
бетіңізше жазып кӛрсетіңіз. 
Тесттік тапсырмаларға жауаптар беріледі. 
IV. Үйге тапсырма:  
1. Ұлы Отан соғысы туралы деректер жинау тапсырылады. 
2. Ұлы Отан соғысындағы қазақ батырларының ӛмір деректерімен танысу 
бойынша тапсырма үлестіріледі. 
V. Оқушыларды бағалау 
Оқушылардың білім бағаланады. 
Қалыптастыру  эксперименті  барысында  біздер  зерттеп  отырған 
студенттердің  даярлығын  анықтауда  олардың  білімі  мен  іскерліктерінің  және 
жеке тұлғалық қасиеттерінің жоғарылағандығына кӛз жеткіздік. 
Келесі кезекте ұйымдастырушылық іс-әрекеттер қарастырылды. 
3. 
Болашақ 
тарих 
мҧғалімдерінің 
оқу-тәрбие 
ҥдерісін 
ҧйымдастырудағы ҧйымдастырушылық іс-әрекеттері. 
Тапсырма  3.  Мектепте  тарихшы  мұғалім  «Тәуелсіз  Қазақстан  және 
Астана»  құндылығы  бойынша  оқу-тәрбие  жұмыстарын  ӛз  деңгейінде 
ұйымдастыра  алмады.  Ӛзінің  жұмысын  да  дұрыс  үйлестіріп,  оны  тексеруді 
жүзеге асырмады. Тарихшы мұғалім ӛз уақытын тақырыптық жоспармен толық 
жұмыс жасап, берілген уақытта бітіруі қалыптаспады. 
Ұйымдастыру  іс-әрекеттерін  қалыптастыру  үшін  білім  алушыларға 
ұсынылатын дайын алгоритм үлгісі: