Б. Д. Жумакаева к азак эдебиетш окыту эдктемеа Окулыц «Кыздар универси тет!»

Шыгарма табигатын еркш ашып, терен уцшуте мумкгндж беретш 
талдаудьщ бгр тург —
герменевтикалыц талдау.
Керкем шыгармага 
герменевтикалык талдау окырманды 
таным тусш ж жагынан байытатын 
талд ау
тург десе болады. «Герменевтика — (от греч. Ьегшепеийкоз — 
разъясняющий, растолковывающий) — направление в философии, основной 
п р о б л ем о й
которого является проблема понимания. 
В 
педагогике 
герменевтика начинает использоваться как принцип научного исследования, 
требующий 
более 
осмысленного 
и 
глубокого 
понимания 
сущности 
воспитательного взаимодействия и разработки технологий обучения. В 
образовании одним из основных способов постижения истины является 
обучение пониманию»1 Бул бершген аныктамадан кершетшдей герменевтика 
педагогикалык процесте кецгнен колданылатын бгр эдю деп танысак, оны 
эдютемелгк 
максатта да еркш колдануга мумкгндж мол екен. Герменев­
тикалык талдауда керкем шыгарманы тудырган дэугрдг терец тусшуте, 
керкем дуниеш тудырган тулганыц болмысын тануга, шыгармадагы ойдыц 
терец астарына бойлауга, терецнен казып эр кубылыстыц ерекшелгпп тануга, 
эр колданыстагы сездщ астарына уцщуге мумкшдгк туады. Герменевтикальщ 
талдау журпзуге ауыз эдебиетг улплерш, ежелп дэутр эдебистг екшдерш щ 
шыгармаларын, хандык дэутр эдебиетшен жыраулар толгауларын, жекелеген 
акын-жазушылардыц шыгармаларын нысан кылып алуга болады.
Мысалы, Казтутан жыраудын «Мадак жырында» 
метафоралык 
колданыста кел ген курделг угымдар кеп.
«...Устаса кашаганнын узын курыгы,
Калай ылагап касты орданыц сырыгы...
Буыршынньщ бута шайнар азуы,
Бидайыктыц кел жайкаган жалгызы...». «Кашаганныц узын курыгы» 
деген колданыска Караганда кашаган жылкыны устайтын курыктыц узын 
болатыны бгр ацгарылса, сол кашаган курыкка 
балап турган тулганыц 
«кашаганды», ягни, ел 1шшдеп бас бузарларды немесе жауды тырп еткгзбес 
бгр кыры танылады. «Калайылаган касты орданыц сырыгы» деген угымнан 
орданыц кандай екенш танытатын мандайына кагылган белг) сиякты елдщ 
бст-бейнес!н танытарлык бгр кыры, елге тгреу, таяныш болар тулгалык сыны 
ашылады. «Батырын кергп, елш таны» деген угымга саяды.
Буыршын — еркек туйенщ жасы, жас бура. Оныц мукалмаган тгсг бута 
шайнауга кагиналыкты жарамдьг болса, сипатталып отырган тулганыц да неге 
салсац тартынбайтын дер шагынан кергнгс бередг.
Бидайык — торгай, уйрек сиякты кел гсустарына тусетгн жырткыш кус. 
Толгауда «бидайыктыц кел жайкаган жалгызы» 
деп бергледг. Жырткыш 
кустардыц екг балапанынын ец мыктысы гана аман калатыны, ез уяласын 
элдюг жойып, 
ата-анасы тасыган жемдг улессгз жеп жетшетшг болады. 
Ендеше, «жалгызы» колданысы да белгглг бгр семантикада бершген. Ал «кел
1 Коджаспирова М.Г., Коджаспирова А.Ю. Педагогический словарь М., Академа. 
2005.

жайкаган» 

жүктеу 11,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: