Сабақ жоспары Мамандық : 0518000 «Есеп және аудит» Пән аты: «Экономикалық талдау және қаржы есебін талдау»

Пән аты: «Экономикалық талдау және қаржы есебін талдау» пәнінен оқу тәжірибесі

Өткізілетін күні : 01. 03. 2016ж

Оқу тобы: ЕА-31

1. 
   Топты ұйымдастыру : Оқушылармен амандасып, сабақ өтетін орынның
   

Студенттерді тәжірибелік сабақтың тақырыбымен, мақсатымен таныстыру.

Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы : «Өндірістің техникалық-ұйымдастырушылық деңгейін талдау. Еңбек өнімділігін, материал қажетсінуін, қор қайтарымын талдау, өнім, жұмыс, қызмет көлемі мен құрылымын талдау, өнім шығындарын және өзіндік құнын талдау»
ІІ Студенттерді тәжірибелік сабаққа дайындығын төмендегідей сұрақтар қою арқылы тексеру. (5-10 мин)

Сұрақтар:

1. Еңбек өнімділігі (ЕӨ) -?

2. Өнім (жұмыс, қызмет көрсету) қалай түсінеміз?

3. Өнімнің өзіндік құны (Өқ)

4.Қор қайтарымдылығы (Ққай) - ?

5.Қор сиымдылығы (Қс) -?


IIІ. Екі топ оқушыларынан, үй тапсырмасын слайдтар арқылы көрсетіп, түсіндіреді. (15-20 мин)

ІV«Кім жылдам?» әр ұяшықтағы сұрақтарға, нақты дәл жауап болуы тиіс, тапсырмалары орындалады. Әр сұраққа ойлану үшін 15 секунд уақыт беріледі. (10 мин)

1. 
   Индукция -?
   

2. 
   Дедукция -?
   

3. 
   Ақпараттардың ресми түріне - ?
   

ҚР Президентінің Жарлықтары;

4. 
   Экономикалық талдау түрлері - ?
   

5. 
   Талдаудың негізгі принциптері - ?
   

• 
  Мемлекеттік принципі;
  
• 
  Ғылыми принципі;
  
• 
  Объективті принципі;
  
• 
  Жүйелік принципі;
  
• 
  Кешенді принципі;
  
• 
  Жеделдік принципі;
  
• 
  Пәрмендік принципі
  

6. 
   Шаруашылық қызметті талдау әдістемесінің элементтері - ?
   

• 
  аналитикалық жұмысты орындаудың кезеңділігі;
  
• 
  оқытылатын объектілерді зерттеу тәсілдері.
  

7. 
   Еңбек ресурстарын талдауда қолданылатын әдістер - ?
   

• 
  алғашқы мәліметтерді өңдеу;
  
• 
  салыстыру және топтастыру;
  
• 
  эксперттік баға беру;
  
• 
  баланстық әдіс;
  
• 
  индекстік баға әдісі.
  

8. 
   Кәсіпорынның шаруашылық қызметін талдау әдістері - ?
   

• 
  кезеңде талдау объектілері мақсаты мен мәселесі анықталады аналитикалық жұмыс жоспары анықталады.
  
• 
  2-кезеңде талдау объектісі сипатауға көмектесетін синтетикалық және аналитикалық көрсеткіштер жүйесі жасалады.
  
• 
  3-кезеңде талдауға қажетті ақпарат жиналып дайындалады нақты тексеріледі, салыстырмалы түрде келтіріледі).
  
• 
  4-кезеңде шаруашылықтың нақты нәтиежелерін есепті жылдың жоспарындағы көрсеткіштер мен өткен жылдың нақты берілгендерімен басқару ұйымдардың жетістіктері мен саланы түгелдей салыстырады.
  
• 
  5-кезеңде факторлық талдау жүргізіледі: факторлар алынады және олардың нәтижеге әсері анықталады.
  
• 
  6-кезеңде өндіріс тиімділігін арттырудың пайдаланылмаған және резервтерді анықтайды.
  
• 
  7-кезеңде анықталған қолданылмаған резервтердің және түрлі факторлар әрекетінің есебі мен шаруашылық нәтиежелерін бағалау жүзеге асырады.
  

9. 
   Экономикалық талдаудың негізгі міндеттері -?
   

• 
  бизнес жоспарлар мен нормативтік ғылыми-экономикалық дәйектелуін (процесс) жетілдіру;
  
• 
  бизнес жоспарлардың атқарылуын жан-жақты зерттеу, нормативтерді орындау (есепті мәліметтерді орындау).
  
• 
  еңбек материалдық және қаржылық ресурстардың пайдаланылуның экономикалық тиімділігін анықтау (жеке және жинау бойынша).
  
• 
  коммерциялық және талаптардың орындалуын бақылау (толық және аяқталмаған форма бойынша).
  
• 
  ішкі резервтерді өлшеу және анықтау (өндірістік процесстердің барлық кезеңдері бойынша).
  
• 
  басқару шешімдерін оптимальды тексеру.
  

10. 
    Факторлық талдаудың міндеттері -?
    

• 
  зерттеу нәтиежелі көрсеткішті анықтайтын факторлық іріктеу;
  
• 
  жүйелі түрде келу мүмкіндігін қамтамасыз ету мақсатында олардың жіктеу және жүйелеу;
  
• 
  факторлар мен нәтиежелі көрсеткіштер арасындағы байланыс формаларын анықтау;
  
• 
  әсер ету факторларын есептеу және олардың әрқайсысын нәтиежелі көрсеткіші көленмі бойынша бағалау;
  
• 
  нәтиежелі және факторлық көрсеткіштер арасында өзара байланыстарын модельдеу;
  
• 
  фактордың модельмен жұмыс (экономикалық процесстерді басқару үшін оны үнемді пайдалану);
  

11. 
    Өнімді шығару мен өткізудегі талдаудың негізгі міндеттері - ?
    

• 
  көлемнің негізгі көрсеткіштері бойынша, өнімнің құрамы мен сапасы дамуын бағалау;
  
• 
  бизнес жоспарлардың, жоспарлау көрсеткіштерінің, олардың қарбаластығы мен нақтылығының теңгерімі мен оңтайлылығын тексеру;
  
• 
  өндіріс көлемі мен өнімді өткізу мөлшері өзгеруіне факторлар ықпалының дәрежесін анықтау;
  
• 
  өнімді шығару мен өткізудің ішкі шаруашылық резервтерінің көбеюін айқындау;
  
• 
  өнімнің өсу, ассортименті мен сапасының жақсарту екпінін көтеру үшін ішкі шаруашылық резервтерді пайдалану бойынша іс-шаралар жасау болып табылады.
  

12. 
    Кешенді шаруашылық қызметті талдауда орындаудың кезеңдері - ?
    

• 
  Көлденең немесе уақытша талдау – есеп берудің әрбір позициясын өткен кезеңмен салыстыру.
  
• 
  Тікелей немесе құрылымдық талдау – әрбір есеп позициясының жалпы нәтиежеге тигізетін әсерін айқындай отырып қаржылық көрсеткіштердің құрылымын анықтау.
  
• 
  Коэффициенттік талдау – коэффициенттер салыстырмалы шамалар болып табылады. Олардың біреуін бірлік ретінде көрсетеміз. Қаржылық коэфф-ді есептеу баланстың жеке баптарының арасында болатын өзара байланыстарға негізделген.
  
• 
  Факторлық талдау – бұл жекелеген себептердің қорытынды көрсеткіштерге тигізетін әсерін зерттеудің детерминттік немесе реттелмеген тәсілдер көмегімен талдау.
  

екі топ оқушыларына есептер беріледі. (Екі топқа 3-есептен)Әр есепке 5,10, 20 баллдан жинау қажет. (15-20 мин)

1. 
   Кәсіпорынның жыл бойғы салыстырмалы бағада шығарған өнімнің көлемі (ЖӨ)182254,5 мың теңгені құрды, ал орта жылдық сол мезгілдегі негізгі өндіріс қорының құны (НӨҚ) – 172256,5 мың.теңге. Қор қайтарымы мен қорсиымдылығын есептеу керек.
   

Шешуі:

1. 
   Ққай = ЖӨ/НӨҚ*100 Ққай = 182254,5 /172256,5 *100=106 теңге
   
2. 
   Қс = НӨҚ/ЖӨ*100 Қс= 172256,5 /182254,5 *100= 95 теңге
   

Кесте – берілген мәліметтер

Екі фактордың әсерін анықтаңдар:

1) өнім өткізуден түскен табыстың өзгеруін

2) айналым қаражатының жылдамдылығының өзгеруіне айналым қаражатының орташа қалдығын.

1. 
   Айналым қаражатының айналымдылығы = Өнім өткізуден түскен табыс/ Айналым қаражатының орташа қалдығы
   

Ақ (өткен жыл) = 48000/3122 = 15,37 айналым;

Ақ (есептік жыл) = 53000/3208 = 16,52 айналым

2. 
   Бір айналымның ұзақтығы= Талдау кезеңдегі күндер саны, күн/ айналым қаражатының айналымдылығы
   

Аұ (есептік жыл) = 360/16,52 = 21,79 (күндер)

3)Айналымдағы қаражаттың жүктеу коэффициенті = Айналым қаражатының орташа

қалдығы/ Өнім өткізуден түскен табыс

Ақ коэф (өткен жыл) = 3122/48000 = 0,065;

Ақ коэф (есептік жыл ) = 3208/53000 = 0,06

1.Негізгі құралдары мен айналым қорларының пайдалылық және рентабельділік көрсеткіштерінің есептелуі :

2.Қор рентабельділігінің өзгеруіне факторлардың әсер етуі:

Қор рентабельділігінің өзгеруіне екі фактор әсер етеді: баланстық пайда (БП)және негізгі құралдардың орта жылдық құны (НҚ)

_*100%

а)қор рентабельділігінің базистік мәні:



яғни,қор рентабельділігінің өзгеруіне баланстық пайданың әсері :

в)негізгі құралдардың орта жылдық құнының (НҚ)әсерінен қор рентабельділігінің өзгеруі:

яғни қор рентабельділігінің өзгеруіне негізгі құралдардың орта жылдық құнының (НҚ)әсері:

КР_НК-КР_БП =32.60 – 64.653%= -32.053%

Сонымен,қор рентабельділігінің аз ғана (яғни 0,001%) төмендеуі мына себептерге байланысты болып отыр: негізгі құралдардың орта жылдық құнының (НҚ) 32.053 % теріс әсері және баланстық пайданың 2.871% оң ықпалы нәтижесінен туындап отыр.