б) бөлшектер санының аз болуынан металл жұмысының толық
қолдануымен конструкциялардың құрамдық элементтерін құрастыру;
в) элементтер мен түйістердің түйіндік байланысын шешу;
г) конструкция элементтерінің жинақтаулік бекітулерін қарастыру
(жинақтау үстелдері және т.б.).
Құрылымдау кезінде жоғарғы концентрациялы кернеулер, сонымен
қатар ойық және астаулардың пайда болуы мүмкіндігін естен шығара
отыра ылғал тоқтататын немесе желдетуді қиындататын шешім қабылдау
керек. Конструкциялардың барлық бөлшектері тескеру, тазалау және
бояуға ашық болуы тиіс .
Ж. Ағаштан және пластмассадан жасалған конструкциялар
Ағаш конструкциялар есебі шекті жағдайдың екі тобы бойынша
жүргізіледі:
- бірінші топ бойынша – көтеру қабілеттілігі;
- екінші топ бойынша - деформациялар.
Ағаш конструкицялардың беріктігі мен тұрақтылығы есептік
жүктемелерге тексеріледі. Деформация бойынша есеп нормативті
жүктемелерге байланыс икемділігі мен қиманың әлсіздігін ескере
материалдың серпімді жұмысы болжамында жүргізіледі.Көлемін
тағайындау кезінде есептік сипаттамалары уақыт әсерінен, беріктік емес
және деформативті ағаштардың қасиеттерін ескерілуі тиіс.
Есеп сипаттамасы есептелінетін элементтер және олардың
құрылымдық ерекшеліктерінің кернеулі-деформациялық жағдайынан
анықталады.
Жобада байланыс, құрамдық элементтер, ағаш конструкциялар есебі
толық жүргізілуі тиіс. Бұл мақсатта біріктіру немесе байланыс әрекетін
жоғарлататын есептік күштің қажетті байланыс көтеру қабілеттілігін
анықтау (шабынды, қабыршақ, цилиндрлік біріктіру).
Желімдік құрамдар пайдалану шартындағы ғимараттардың жіктік
желім беріктігін қажетті қамтамасыз ету.
Құрамдық конструкциялар немесе олардың жеке элементтерінің
деформациялары материалдардың серпімді жұмысы болжамында икемді
біріктірулердің орналасуын ескере анықталады, ҚНжЕ нормалары
бойынша қабылданады. Кернеулік және деформация. Ағаштың
температуралық тербелістерден пайда болатын және сонымен қатар кеуіп
кетуі немесе талшықтардан бойлай ісінген ағаш констуркциялары
ескерілмейді.
Бірақ құрылымдау кезінде жоғарыда көрсетілген
факторлардан ағаш элементтердің бойлық өлшемдерін өзгерту
мүмкіндіктерін қарастыру қажет.
Ағаш конструкциялар типтерін таңдау тағайындалуына және
пайдалану шартына тәуелді мыналарды ескере жүргізіледі: иеленген
18
материалдардың сұрыптамасы, болатты қолдану мүмкіндіктері,
конструкциялар дайындау шарттары, тасымалдау және жинақтау
шарттары.
Ағаш конструкциялар материалдарды және болатты тиімді
шығындау бойынша талаптарды ескере жинақтау блоктарының аз санынан
құрамдық айрықша жобалауға ұсынылады.
Құрылымдау кезінде:
а) ғимараттың тұрақтылығын және өзгермеушілігін қамтамасыз етуі
бойынша байланыс жүйелерін орнатудағы қажетті іс-шараларды
қарастыру;
б) әр түрлі өлшемдегі жартылай материалды қималар мүмкін санын
қолдану (жартылай материалды бар сұрыптауы бойынша қолдану
ұсынылады);
в) жеке тармақталған элементтер арасындағы осьті күшті біркелкі
бөлуге әкелетін шешім қабылдау (егер тармақтардың біркелкі емес
жүктемелері арнайы қарастырылмаса);
г) бір қимада ағаш созылмалы элементтер жігін оларды жаба отыра,
ереже ретінде болат цилиндрлі сынадағы ағаш қаптамалармен екі бойлық
қатарда орналастырып жүзеге асыру;
д) сығылмалы белдіктер түйісін тұрақтылығын жоғалтудан бекітілген
түйіндерге жақынырақ орналастыру;
ж) сығылатын түйістер, бастырма орнатумен элементтерді бірлесу
тіректерін жүзеге асыру;
з) ағаш конструкциялар элементтерін түйіндерде, түйістерде және
тіректерде ортаға дәл келтіру.
Ағаш конструкцияларды жобалау кезінде барлық жағдайларда
ағаштарды шіруден,ағашты бұзатын бунақденелер,жанудан сондай-ақ
коррозиядан, конструкциялардың химиялық агрессивті ортада болу
жағдайы бойынша құрылымдық іс-шаралары қарастырылуы тиіс .
3. Іргетастарды жобалау
Іргетастарды жобалау кезінде келесі тәртіптегі есептеулер
ұсынылады:
1. Топырақтың нормативті және есептік сипаттамаларын анықтау
және құрылыс алаңында гидрогеологиялық шарттағы бағалау жүргізу үшін
қажет:
а) жобаның тапсырмаларында берілген іргетастың негізінің
топырағының физикалық және механикалық сипаттамалармен танысу және
қажет жағдайда олардың көрсеткішін анықтау;
б) мүмкін тұнбалар сипатын бағалау;
в) топырақтың қабатталуын ескере, құрылыс алаңына нысан
орналастыруды белгілеу.
19
2. Іргетастар орнату тереңдігін таңдау:
а) тұрғызылатын ғимараттардың белгілеу және құрылымдық
ерекшеліктері
(жертөле, жер асты коммуникациялары,жабдықтар
астындағы іргетастардың болуы және т.б.);
б) құрылыс алаңының геологиялық және гидрогеологиялық
шарттары (топырақ түрлері және физикалық жағдайлары,топырақ су
деңгейі, мүмкін болатын тербелістер ,құрылыс және пайдалану кезеңіндегі
өзгерулері);
в) топырақтың қату кезіндегі мүмкін исінулер;
г) негізге әсер ететін жүктемелердің көлемі мен сипаттамасы.
3. Топырақ негіздеріне нормативті қысым көлемдерін орнату.
4. табаны бойынша ортаңғы және шеткі қысым тексеруімен іргетас
енін анықтау.
5. Іргетас шөгуін анықтау және шекті көлеммен салыстыру.
6. Негіздерге тұрақтылық есебін жүргізу (қажет жағдайда);
7. Іргетас конструкцияларын беріктікке есептеу. Қималар таңдау
және іргетастарды құрылымдау ҚНжЕ бойынша дайындалған материалдар
үшін жүргізіледі.
Дипломдық жобаның есептік-құрылымдық тараунің түсіндірме хаты
құрамында болуы тиіс:
- құрылымдық сызба жинақтауіне қабылданғандарды сипаттау;
- әрекет ететін жүктемелер туралы берілгендер;
- статикалық, ал қажет жағдайда конструкциялардың динамикалық
есептеуі;
- конструкция элементтеріне қима таңдау;
- құрылымдау принциптерін сипаттау.
Түсіндірме тараунде қысқаша түрде жобаланатын
конструкциялардың жалпы берілгендері, оның тағайындалуы, жинақтық
элементтерге бөлінуі және олардың байланысу әдістері баяндалады.
Есептік сызбалар және әрекеттенуші жүктемелері міндетті түрде
суреттелген конструкциялар есебін жүргізу.Статикалық есептелудің
орындалу кезінде міндетті түрде қолданылған әдебиеттерге, анықтамаларға
сонымен қатар нормативті құжаттарға нұсқаулық жасау тиіс.
Есептеу қорытындыларын кестеге енгізу керек және есепті тексеру
үшін көрнекті және ыңғайлы ететін күш сызбаларын безендіру.
Қималар таңдау және принциптердісипаттау кезінде таңдалған
қималарға, конструкциялардыңжеке түйіндеріне, жинақтық элементтер
түйістеріне және бөлшектерге эскиздер жасау ұсынылады. Мұнда есептеу
қорытындысында алынған әр түрлі берілгендері бар қажетті кестелер
келтіріледі.
20
Достарыңызбен бөлісу: | 
