Сабаќтыњ таќырыбы: Жиым (массив)

Сабақтың тақырыбы: Жиымдар (массивтер). Сызықты жиымдармен есеп шығару.

1. Ұйымдастыру кезеңі – 2 мин.

2. 
   Үй тапсырмасын тексеру. Өзіндік жұмыс – 10 мин.
   
3. 
   Жаңа сабақ - 15 мин.
   
4. 
   Бекіту – 15 мин
   
5. 
   Бағалау, үй тапсырмасы – 3 мин.
   

Назарларын сабаққа аударып, өткен сабақты қысқаша шолыу.

2. Үйге берілген тақырыпты сұрау. Карточка арқылы тексеру – 10 мин.
Анықтама:

Жиым дегенiмiз белгiлi бiр атауға бiрiктiрiлген бiр типтi шамалардың реттелген тiзбегi.
Жиымға кiретiн айнымалыларды массивтiң элементтерi дейдi. Олардың саны сипаттау бөлiмiнде анықталады да, программаның орындалу барысында өзгермейдi. Жиым элементтерiнiң типi, файлдан басқа, кез келген (бүтiн, нақты, символдық, жолдық, жиымдық, т.б.) тип бола алады.

Массив элементтерiнiң типiн массивтiң негiзгi типi деп атайды

Жиым тұтасымен бiр атпен аталады, ал элементтерiнiң ретi индекс арқылы көрсетiледi. Индекс жиымның идентификаторынан соң тiк жақшаға алынып жазылады (а[1],x[1,2],…).
Мысалы:

1	2	3	4	5	6	7
25	1.5	-6	12	8	0	4

Егер жиымның әрбір элементіне реттік нөмір бекітілген болса, онда жиым сызықтық деп аталады. Жалпы жиым элементінің индекстерінің саны жиымның өлшемін анықтайды. Осыған байланысты жиымдар бірөлшемді, екіөлшемді, үшөлшемді және т.с.с. болып бөлінеді.

Жиымның типiн анықтау үшiн array, of қызметшi сөздерi қолданылады.

Жиым типiн алдын ала тип тарауында жарияланып, айнымалылар тарауында сол типпен немесе бiрден сипатталады.

Program summa;

Var b:array [1..10] of integer; (массивті көрсету)

I: integer; (FOR циклінің параметрі)

s: real; (элементтер суммасы)

Begin

begin

Readln (b[i]); end;

S:=0; (сумманың счетчигінің жаңаруы)

For i:=1 to 10 do

s:=s+b[i]; (сумманы есептеу)

Write(s); End.

Program summa;

Var а:array [1..6] of real; (массивті көрсету)

I: integer; (FOR циклінің параметрі)

s: real; (элементтер суммасы)

Begin

begin

Readln (а[i]); end;

S:=0; (сумманың счетчигінің жаңаруы)

For i:=1 to 6 do

If a[i]>=0 then s:=s+a[i]; (сумманы есептеу)

Write(s);

End.

5. Сабақты қорытындылау.

Оқушыларға баға қою.

Үй тапсырмасы: 125-133 б. оқу

Мысал 2. Массивтегі оң сандар санын анықтау.

Program massiv;

Var m:array [1..5] of real;

I, n : integer;

Begin

For i:=1 to 5 do

Write (‘ N ретті санын енгіз’, i);

Readln (m[i]); end;

n:=0;

If m[i] >= 0 then n:=n+1 ;