Мұғалімнің, тәрбиешінің, сынып жетекшісінің оқу және тәрбие іс- әрекетін жоспарлау. Перспективалық және жылдық жоспар. Мектеп миссиясын жоспарлауда әртүрлі факторлар әсер етеді. Мектептің жұмыс жоспары стратегиялық жоспарда көрсетілген барлық міндеттерді шешуге бағытталады.
суретте стратегиялық жоспарлауда жүйелілік пен нәтиженің мақсаттық деңгейлері ашып көрсетілді.
Деңгей бойынша мақсатты анықтау
Сурет-47. Жүйелілік және нәтиже
Жұмыс жоспарлары мектептің құрылымдық бөлімдерінде (ғылыми- әдістемелік басқару, ақпараттық технологиялар орталығы және т.б.), кафедра деңгейлерінде жасалынады.
Мектеп миссиясы мектептің 5-10 жылға даму бағытын көрсетеді.
Миссияға жету үшін жоғары оқу орнының мақсаты, міндеті анықталынады.
Стратегиялық жоспар мектептің педагогикалық кеңесінде қарастырылып талқыланатын және бекітілетін ресми құжат болып табылады. Стратегиялық жоспарлаудың ең үлкен мерзімі – 5 жыл.
Жұмыс жоспары мамандық бойынша және іс-әрекет бағыты бойынша құрылымдық бөлімдердің мақсат, міндеттерін анықтайды. Жұмыс жоспары 1-2 жылға жасалынады, ұдайы түзетулер ендіріліп отырылады.
Мекеменің миссиясы – бұл әлі қол жетпеген, мекеме жетуге ұмтылатын
күйі.
П.Котлер мен К.Фокстың пікірінше, білім беру мекемелерінде миссияның
мән-мағынасын төмендегідей сұрақтар мен оның жауаптары құрайды:
Қоғамдағы біздің орнымыз, рөліміз қандай?
Біз нені ұсына аламыз?
Кімдерге қызмет көрсетеміз?
Өзіміз қызмет ететіндерге нені ұсына аламыз?
Болашақта нені ұсына аламыз?
Құндылықтар төмендегідей параметрлермен анықталады: артықшылығы; академиялық еркіндік, сөз еркіндігі, өзгеше болуға құқығы; ұлттық және мәдени құндылықтарды қосқанда әртүрлі өзгерістерге төзімділік; ашықтық және тазалық; оқыту мәдениеті; қоршаған орта мен өмірдің барлық формаларына құрметпен қарау; тәртіп пен тұрақтылық; қоғам мен тұтынушыға бағыттаушылық.
Мектепті басқару мәселесіне арналған көптеген зерттеулер бар. Оларда мектепті басқарудың (Ю.А.Конаржевский, П.В.Худоминский, Т.И.Шамова, Н.Д.Хмель, Н.Н.Тригубова, Қ.Ж.Қарақұлов және т.б.) мәні ашылды. Басқарушылық еңбекті ғылыми ұйымдастырудың жүйесін енгізу бойынша (И.П.Раченко, Г.Т.Хайруллин және т.б.) мұғалімдердің шығармашылық зерттеушілік және эксперименттік қызмет әрекетін ұйымдастыру бойынша, ғылымды практикаға енгізу бойынша (Ю.К.Бабанский, Б.И.Загвязинский, В.В.Краевский, кәсіби жетілдіру бойынша (Я.С.Бенцион, Г.И.Горская, Б.А.Әлмұхамбетов және т.б. жұмыстар жүргізіледі.
Мектеп басқарудың жаңашылдық аспектілері М.М.Поташник, И.И.Циркун, Н.Р.Юсуфбекова, Ш.Т.Таубаева, Т.М.Баймолдаев және т.б. еңбектерде талданған.
Г.И.Щукинаның пікіріне сүйенсек, басқару мектеп ішіндегі психологиялық, ұйымдастырушылық және әдістемелік сияқты күрделі процестер мен қатынастарды сапалы түрде реттеу болып табылады.
Ал ғалым М.М.Поташник: «Басқару – мектептің қалыптасуын, тұрақтануын, тиімді қызмет етуін көздейтін мақсатты іс-әрекет» – деген анықтама береді.
К.П.Вазинаның пікірінше, басқару – нақты бір мақсатқа жетуді қамтамасыз ететін қалыптасуға жауап беретін жүйенің қызметі.
Педагогикалық басқару әлеуметтік мақсатта жүзеге асады, ол адамдардың іс-әрекетін басқару мен олардың бірігуіне қатысты болады.
Басқару субъектісінің қызметтер жиынтығын басшылық деп атайды. Атақты ғалым М.И.Кондаковтың зерттеуіне сүйенсек, мектеп жұмысын басқару өндірістік және қоғамдық өмірдің басқа салаларын басқарудан айтарлықтай ерекше, өйткені мұнда күштерді араластыру мен үйлестіру, байланыс пен өзара
тәуелділік жүйесін жүзеге асырудағы басқа, оқу-тәрбие процесінің барлық жақтарына бағытталған ұйымдастырушылық-педагогикалық ықпал ету мәселелері басты мәнге ие болады.
суретте ұйымдастыру жоспарының құрылымы берілді.
Білім беру жүйесінің иерархиялық құрылымының әрбір элементінде, министрлік болсын, облыстық, аудандық басқарушы орган (департаменттер, білім беру бөлімдері) немесе мектептер болсын, бәрінде тек педагогикалық қана емес әкімшілік, шаруашылық, құқықтық басқарулар болады.
Жалпы басқару – шешім қабылдауға бағытталған, белгіленген мақсатқа сәйкес басқару нысанын ұйымдастыру, қадағалау, реттеу, алынған шынайы ақпарат негізінде талдау жасау, нәтижесінің қорытындысын шығару әрекеті. Басқару нысаны биологиялық, техникалық, әлеуметтік жүйелер болуы мүмкін.
Достарыңызбен бөлісу: |
